Uyghur Aptonum Rayoni Boyiche Aliy Ottura Téxnikumlarni Püttürgen Oqughuchilarning Ishqa Orunlishishi Igilik Tiklesh Jeryanidiki Tipik Ish Izliridin Seyyare Dokilat Bérish Ömiki Aqsu Wilayitide Dokilat Berdi

Tengri tagh torining 5-ayning 26 – kündiki xewirige qarighada, Uyghur aptonum rayoni boyi boyiche aliy ottura texnikumlarni püttürgen oqughuchialrning ishqa orunlishish igilik tiklesh jeryanidiki tipik ish izliridin seyyare dokilat bérish ömiki Aqsugha yitip kelgen we shu küni dokilat bérish ömikidikiler ayrim ayrim halda, Aqsu kespiy téxnika inistituti we Tarim universitide dokilat bérip, oqush püttürüsh aldida turghan oqughuchilarni” tesirlendürgen”.

Seyyare dokilat bérish jeryanida Tarim univesitini püttürüp, öz aldigha rangpiza dukini échip igilik tikligen Mihray Shirip asasliq dokilat bergen bolup, oqughuchialrni Mihraydin üginip, hökümet orunlirining tömür tawaqlirigha érishish koyida bolmay, öz aldigha igilik tiklep özining kelechikini tikleshni telep qilghan.

Sherqiy Türkistanning nöwettiki weziyitige nezer salidighan bolsaq, Xitay mustemlikichi dairlerning bu xil dokilat bérish ömeklirni teshkillep, Sherqiy Türkistanning hemme jaylirida keng kölemde öz aldigha igilik tiklesh, shu arqiliq öz kelechikini yaritishning tolimu iplas we adlaletsiz bir yirginishlik qilmish ikenlikini bayqaymiz. Her yili Xitayning ichkiri ölkiliridin milyunlighan Xitay köchmenlar mustemlikichi hökümetning köchlük teshwiqati we qolllishi bilen Sherqiy Türkistan zéminigha kélip qanunsiz halda yerlishwatidu. Shunche köp Uyghur yashalar adem ishletkuchi orunlarning éhtiyaji asasiy jehettin qanghan sharait astida ishsiz turwatqan mushundaq ehwalda Sherqiy Türkistangha türkümlep köchup kélishi Uyghur xelqining qattiq naraziliqini qozghimaqta. Bu ghayet zor Xitay köchmenliri Sherqiy Türkistangha kelgendin kéyin, ularga turdighangha öy, ishleydighangha zawut, tériydighangha yer, yeydighangha tamaq, we mushunggha oxshash bir qatar nersiler kérek. Uyghur xelqi ach yalingach, turwatqan, turmush sharaiti shundaq nachar ehwalda bu Xitay köchmenlirige yaxshi sharaitlarni kim yaritip bériwatidu. Uyghur yashlirgha öz yurtida ish yok, Xitay köchmenlirge Sherqiy Türkistangha ish bar. Mana bu tengsizlik Uyghur yashlirning ishsiz qélishidiki asasliq seweplerning biri.

Uningidin bashqa Sherqiy Türkistandiki asasliq shirket karxana zawut we köp qisim adem ishletkuchi orunlarning hemmiside hökümranliq orungha olturghanlar hemmisidigüdek Xitaylardur. Uyghurlarning qarar chirish hoqoqiy yoq. Xitay bashliqlar we rehberlik qatlimi Uyghur yashlirini herxil bahane sewep bilen ochuq qilip” Uyghur alamaymiz” deydu. Undaqta Uyghur yashlar nelerde ishlewatidu? Qaraydighan bolsingiz aliy mekteplerde shunche yaxshi oqup chiqqan Uyghur yashlar özining bir kishilik ornini tapalmay, kiyim satidighan dukan, yaymichiliq her qaysi Uyghur ashxanilar we shundaqla gézit toshush, qoghdash xadimi bolush sey - köktat sétish, baqalliq qilish digendek jemiyetning eng töwen qatlimidiki ishlarni qilishqa mejbor bolmaqta.

Uyghur yashlirining nowettiki dert hestiritini hechkim chushinip bolalmaydu.”isning achchiqini mora biler’digendek Uyghur yashliridiki türkümlep ishsiz qéliwatqanliqini Sherqiy Türkistandiki bir qisim yiraqni kürer ziyalilar hés qilip yetlken bolsimu, biraq buniggha qarita héchqandaq amal qilalighini yoq. Sewepbi, buningda Xitayning Uyghur xelqini nadan qaldurush, ishsiz qaldurush, eng axirda Uyghur xelqini jemiyetning eng töwen qatlimida Xitay mustemlikichilrige we san sanaqsiz Xitay köchmenlirige tayinip qul bolup yashash ehwaligha chüshürüp qoyush, Uyghur xelqini meng gü bash kötürelmes qiliwétishtin ibaret bu rezil mesitige yétishtin ibaret rezil meqsitining bolghanliqida.