Uchur we Tehlil

1) You tube Xitayda Cheklendi

Xelqara metbuatlardin melum bolushiche, You tube mushu ayninging 24 - küni Xitay hökümétining Xitayda You tubni chekligenligini éytqan, emma Xitay hökümétining nime üchün You tubeni chekleydighanlighi toghrisida téxi hichqandaq uchurgha érishlemigenligini bayan qilghan, emma ular Xitay bilen kéliship, You tubni Xitayda echilidighan qilishqa tirishidighanlighini bilduregen. bu mesilige kongul boluwatqan analyzchilar: “ Xitay höküméti ning You tubni cheklishining siyasi seweb tupeylidin ikenligi eniq bolup, Xitay höküméti Xitaygha democratiyeni teshwiq qilidighan herqandaq teshwiqat wastisining eqip kirishini chekleydu. Bu qétim you tubening cheklinishimu del, Sherqiy Türkistan we Tibet mesilisining You tube arqiliq keng turde teshwiq qilinishidin bolushi mumkin.” dep qarimaqta.

2) Xoten Rayonida Bulghanghan Su Ichishke Mejbur Uyghurlarning Sani 230 mingdin ashidu

Tianshan torining mushu 3 - ayning 25 - künidiki xewerliridin melum bolushiche, Xoten rayonida ichimlik su intayin bulghanghan bolup, eger Xitay höküméti bu mesilini hel qilsa, bu yil jemi 230 mingidin artuq pakiz ichimlik sugha érishlemywatqan ahalining ichimlik su mesilisini hel qilghan bolidiken, Xitay metbuatlirida körsütülüshiche buningliq bilen su mesilisi asasi jehettin hel bolghan bolidiken. Xitay hökümétining Sherqiy Türkistandiki ishghaliyitidin béri, bulghanghan ichimlik su sewebidin her xil kiseller köpüyüp ketken, balilarning ölüsh nisbiti kundin kunge zorayghan. Xoten rayonida asasliq Uyghurlar olturaqlashqanlitin, Xitay höküméti xalighanche yer baylighi échip ichumlik suni bulghashqa eng köp tohpe qoshqan bolsimu, pakiz ichimlik su mesilisige köngül bolmey kelgen idi. Emma yéqindin béri Xoten Rayonigha köplep Xitay köchmenlirini jelp qilish üchün, Xitay höküméti Xoten rayonidiki ichimlik su mesilisini hel qilishqa meblegh ajratmaqchi bolghan. Dimek hazirgha qeder bulghanghan suni ichishke mejbur bolghan Uyghurlar Xoten rayonidila 230 mingdin ashidu.

3) Xitay Höküméti Sherqiy Türkistanni Xitay Boyiche Öpke Kisellikler Birinchi Orunda Turidighan Rayongha aylandurup qoydi

Asiya merkizi torining 3 - ayning 24 - küni xewer qilishiche, Sherqiy Türkistanda her yili 20800 adem öpke kisellikige giriptar boludighan bolup, her yili öpke kiselligi bilen ölüp kétidighanlarning sani 7000 – 8000 ghiche iken. Xitay memlikéti dunya boyiche öpke kisellikler eng köp bolghan dölet bolup, ikkinchi orunda turidiken. Pütün Xitay memlikitige sélishtürghanda Sherqiy Türkistan öpke kiselliklirining köp bolushi bilen birinchi orunda turidiken. Adette mutehesislerning éytishiche, öpke késallikliri köpünche éghir derijide bulghanghan hawadin peyda bolidighan we bashqa öpke kiselliridin yuqudighan bolup, Sherqiy Türkistandiki öpke kisellirining bu qeder köp bolushi birinchidin Xitaydin eqip kirgen Xitay köchmenliridin yuqumlinish bolsa yen bir tereptin Xitay ishghaliyetchillirining Sherqiy Türkistanning muhitini éghir derijide bulghighanlighidin kélip chiqqan.

4) Xitay Tibet Yashlar Teshkilatini Özini Öltürüsh we Qestlep Öltürüsh Pilanini Tüzgen dep eyiplidi

Xitay höküméti, Xitayning Tianshan torida 3 - ayning 25 - küni “ Tibet yashlar teshkilati 19 kishini qestlep öltürüsh tizimligige kirgüzüp yéngi zorawanliq pilani tuzdi” serlewhilik maqale elan qilip, Tibet sirtidiki Tibet yashliri teshkilatini, Tamil arslanliri teshkilati bilen alaqiliship ularndin özige bomba tengip partilitish taktikisini ugengen we 19 ademni qara tizimlikke kirgüzüp ularni qestelp öltürmekchi bolghan, bu 19 kishi Xitaygha sadiq Tibetlikler we yaki Tibet üchün gumaliq bolghan kishilerni öz ichige alidu dep eyiplidi. Emma dunya elliri bu mesilige guman bilen qarap, Xitay höküméti Tibetning 50 yildin béri ténchliq yolini tutup qiliwatqan dawasini yoqqa chiqirish üchün tohmet qiliwatqan bolushi mumkin dep perez qilmaqta.