Uchur we Tehlil

1) Sherqiy Türkistandin Kelgen Xelq Wekillirining Orunluq Teleplirining Étibargha Élinishidin Söz Échish Tes

Xiaty hökümétining 11 - nöwetlik 2 - qétimliq xelq qurultiyida Sherqiy Türkistandin kelgen xelq wekilliri, ali mekteplerni püttürgen oqughuchilarning ish tapalmasliq mesilisini hel qilish tedbirlirini otturigha qoydi. Ular aptonom rayonimiz bu yil oqush putturgen oqughuchilarning ishqa orunlishish nisbiti 70% tin töwen bolmaslighi kérekligini otturigha qoydi. Emma ali mektep oqughuchillirining ishqa orunlishishi intayin qiyin boliwatidu, jenuptiki yezilargha chet rayonlirida ihtisas igilliri kemchil, oqush putturgen ali mektep oqughuchillirini yézlargha chet rayonlarni güllendürüshke ewétish kérek digen teklipni berdi. Xelq wekili Esqer Tursun, chong shirketlerning peqetla ichkiridin yötkep kélinidighan emgekküchlirige tayanmaslighini aldi bilen yerlik emgek küchlirini ish bilen teminlishini otturigha qoydi. Gerche bu telepler emileytke we xelqning éhtiyajigha nahayiti uyghun bolsimu, bu teleplerning zadi qanchilik emelge ashidighanlighi éniq emes. Chünki Xitay höküméti ötken qétimqi qurultayda Sherqiy Türkistandin kelgen Xitay xelq wekili teripidin otturigha qoyulghan, tebi gazning pütünley ichkiridiki ölkilerge yötkep kétilip Sherqiy Türkistanda gaz bahasining téz sürette örlep kétishini keltürüp chiqarghanlighini buning üchün ichkirige yötkiliwatqan gazning bahasini östürüsh telibimu héchqandaq ehmiyetke élinmighan we Xitay höküméti teripidin pütünley untup kétilgen idi. Shundaqtimu Xitay hökümétining éghir bésimliri astidimu yolluq pikirlerni yolluq shekilde dadilliq bilen otturigha qoyalaydighan xelq wekillirining chiqishi Sherqiy Türkistanning democratiyeni qolgha keltürrishi üchün melum umid béghishlaydu.


2) 2009 - yili Xitayni Endishige Salidighan Bir yil

2009- yili Xitay hökümétining Sherqiy Türkistanni bésiwalghanlighigha 60 yil shundaqla Tibetni bésiwalghanlighigha 60 yil bolghan yil bolup, Xitay höküméti bu yil Sherqiy Türkistan we Tibetni ténchliq bilen azad qilduq dep tebriklesh murasimi ötküzmekchi. Emma Xitay höküméti bu 60 yilning özlirining tajawuzchiliqlirigha guwah bolidighan yil ikenligini bilgechke Uyghurlar we Tibetlerning Xitay höküméti özlirining bu zimingha bésip kirgenligini tentene qilishigha qarshi kötürülishidin qattiq ensirimekte. Qorchaq reis Nurbekri, bu yil ténchliq bilen azad bolghinimizni tentene qilidighan yil emma qara küchler buninghga qarshi turushi mumkin shunga bixeterlik we üch xil küchlerni basturushni qattiq kücheytish kérek dep her yerde tekitlimekte. Uning ustige dunyawi ixtisadi kirizisning zerbisige özining iqtisadi we siyasi kemsitish siyasetliri arqiliq Uyghurlargha teximu eghirlashturiwetken Xitay höküméti Uyghur xelqining yene partilishidin ensireydu. Bu yil shundaqla Xitay üchün tianenmen weqesige 20 yil bolghan, Xitay 4- may yashlar herkitining 90 yillighi toshqan yil we Xitay communist hökümiti qurulghanlighigha 60 yil bolgham yil bolup, Xitay hökümétining mustemlikichilik zorawanliq we qanhorluqlirigha guwah bolidighan bir yil. Xitay höküméti öz jinayetlrini yoshurup ewlatlargha tarixni burmilap korsütüsh we shundaqla özlirining mustemlikichilik ghelbisige tentene qilish üchün bu bir yilda tebriklesh murasimliri élip berish bilen birge jinayi qilmishliring ashkara bolup qélishining aldini élish üchün Sherqiy Türkistandiki Uyghurlar we tibettiki tibetliklerni qattiq basturmaqchi. Emma burmilanghan tarixta qaymuquwatqan ewlatlar eger Xitay hökümétining teshwiqatliri heqiqi pakt bolsa, undaqta Xitay höküméti yen nimidin endishe qilip bixeterlik bahanisida xelqni basturidu? Xelqning qozghulup kétishidin shunche ensireydu? dep soal qoymaqta. Buningdin körüwélishqa boliduki, Xitayning tarixni burmilishi hergiz emelge ashmaydu chünki Xitay dawamlishiwatqan jinayetliri arqiliq her minut her scond öz epti beshirisini özi achmaqta.

3) Xitaygha Sétilghan Diniy Zatlarning Kirimi Östi

Xitay höküméti bu yildin bashlap, “wetenperwer diniy zatlar” dep atiwalghan emiliyette bolsa din arqiliq nadan xelqni Xityaning hökümranlighigha boysunushqa ündesh üchün mexsus xizmetke qoyulghan diniy zatlarning, ayliq kirimi 150 yuandin töwen bolup qalghanlarning ayliq kirimini 150 yuan qilip tengshep bergen . shundaqla Xitay hökümitige körsetken sadiqlighigha qarita dawamliq ayda 500 yuange chiqqangha qeder kirimini dawamliq östürüshni yolgha qoyghan. Mesilen ötken yili bir yil ichidila Korlidiki diniy zatlargha tarqitilghan pul 2 milyon 500 ming yuandin ashqan. Bu Xitay hökümétining Uyghurlarni tizginlesh siyasitige séliwatqan mebleghlirining yene bir qismi hésaplinidu.

4) Xitayning Ichki Ölkisidin Kelgen Xitaylargha Mexsus Ish Bilen Teminlesh Orunliri Quruldi

3- ayning 10 - küni Tengritagh tori bergen xewerdin melum bolishiche aptonom rayonluq emgek idarisi Xitayning ichki ölkilliridin kunige 30 mingdin artuq yamrap kéliwatqan Xitaylarning hemmisini derhal ish bilen teminleshke sel qiynilip qalghanlighini chünki hawa soghuq bolghachqa bu ishchilarning Sherqiy Türkistanda bir sheherdin bir sheherge yötkülüsh mesilisining qiyingha toxtaydighanlighini közde tutup, bu köchmen Xitaylrgha qolayliq tughdurush üchün ularni 4 - ayda hawa issighanda keng kölemde yötkep kélishni bashlashni otturigha qoyghan. Poyiz istansilirida ular üchün mexsus mulazimet orunlirini qurghan shundaqla ulargha ish tonushturush ularning bixeterligige kapaletlik qilish, ularni yaxshi kütüwélip Sherqiy Türkistangha amal bar menggülük yerliship qélishigha ilham bérish digendek bir türlük xizmetlerni orunlashturghan. Ali bilim yurtlirini püttürüpmu ishqa orunlishish pursitige érishlemeywatqan Uyghur yashliri we eng töwen derijidiki emgek pursitigmu érishlmeywatqan ishsiz Uyghur xelqi, Xitay köchmenlirige bérilgen alahide étibar tüpeylidin pütünley chetke qeqilip, Xitay hökümet teshwiaqatliridiki horun Uyghurlargha aylanmaqta. 
.