Uchur we Tehlil

1) Amerika, Taywenge Qaratqan Herbi Yardimini Toxtatmaydighanlighini Bildürdi

Xitay höküméti, Amerika hökümet secretary Hilliary Clintonnning Xitaygha qilidighan ziyaritidin chong umidler kütüp, Xitay bilen Amerika herbi téxnika almashturishida Amerikining Taiwan'ge qilidighan herbi yardemni toxtutishining türtkilik rol oynaydighanlihgini bildürgen idi. Xitay terepning bildürisihiche Xitay bilen Amerikining herbi téxnika almashturishi, Amerikining Taiwenge üzlüksiz yardem qiliwatqanlighidin buzulup ketkenmish. Emma Clinton xanim Amerikining Taiwenning bixeterligini qoghdash üchün qilidighan herbi yardemni hichqachan toxtitishqa bolmaydighanlighini chünki buning Taiwen Amerika munasiwiti qanunigha kirgüziwétilgen mesile ikenligini otturigha qoyghan bolup, Amerikining dadilliq bilen otturida turup yene bir qétim küchlük sanalghan tajawuzchigha qarishi Taywenge dostluq yetküzishi, dunya xelqining, jümlidin asarettiki Uyghur xelqining alqishigha érishidu. Chünki Amerika eger Xitaydin kélidighan sodi menpeéti üchün, bezi memliketlerge oxshash heqqaniyetke ige chiqishni qurban qilidighan bolsa özining dunyadiki hörmetke sazawer rolini yoqitip qoyghan bolatti.

2) Xitay Höküméti Sherqiy Türkistan Yer Bayliqlirini Téximu Köplep Talan - taraj Qilishqa Bir Milyart 120 Milyon Yuan Xitay Puli Ajratti

Tianshan torining xewer qilishiche, atalmish Xinjiang yer baylighini bashqurush idarisi, Xitay hökümétining 2009 we 2010- ikki yil üchün Sherqiy Türkistandiki yer bayliqlirini köplep échishqa bir milyart 120 milyon yuan ajratqanlighini aldi bilen 10 chong yer baylighi rayonigha tekshürüsh élip baridighanlighini bildürgen. 2008 –yili pütün bir yil ichide Xitaylar Sherqiy Türkistanning nahayiti köp yer baylighini qidirip talan - taraj qilghan bolup, jemi 32 ming métér yerning yer baylighi bilen qaplanghanlighini bekitken we yer baylighi bar rayondin 35'ni yéngidin tapqan. Buning ichide 22 orunda chong tiptiki keng - kölemde yer baylighi barlighi bayqalghan, bu yer bayliqliri dunyada az uchraydighan qimmetlik yer bayliqlirinimu öz ichige alghan bolup, kömür, tömür, mis, polat, zinc, qatarliqlar asasliq salmaqni igelleydiken. Nöwette Xitay höküméti Altay, taghliri Jungar oymanlighi we Kunlun taghlirida jénining bériche yer bayliqlirini talan taraj qiliwatqan bolup, bu yil axirida Xitaygha toshulidighan kömürni 400 miyart tonnigha yetküzmekchi bolghan. Xitay höküméti nöwette peqet Xitay sheherlirini yer bayliqi bilen béyitishnila közlep Sherqiy Türkistanni xalighanche talan - taraj qilishtin kélip chiqidighan bayliqlarning qurup kétishi, namratliq we hemmidin éghir bolidighan tebi apetlerning yüz bérishi bilen qilche kari bolmay kelmekte.

3) Xitayning Nakhodka'da Chöküpketken Malkemisi Russiyeni Gumanlandurdi

Xelqara xewerlerdin melum bolishiche mushu ayning 19 - küni Xitayning bir kémisi, Sibiriyening sherqidiki Nakhodka'da chöküpketken bolup, Russiye terep Xitay terepning bu kémisini yoshurunche etkeschilik qilghan bolishi mumkin dep gumanlanghan we kémini portqa qaytishqa agahlandurghanda jawap bermigenliktin ot échip chöküriwetken. Emma Xitay terep bolsa buni bir hadise dep körsitip, kémining chöküp kétish sewebini ashkarilimighan we peqet Russiyeni yardem qilmidi dep aghringhan. Weqede Xitayning 16 adimi ghayip bolup ketken, buning ichide sekkizi qutquziwélinghan.

Russiye Xitay munasiwetliri Amerika Ottura Asiyagha kirgendin béri nahayiti qoyuqliship ketken bolup, téxi yéqindila néftning bahasi chüshüp kétishi sewebidin qerzge muhtaj bolghan Russiyege Xitay 25 billion dollar qerz bérip turushqa maqul bolghan we Russiyemu Xitayni yiligha 15 million tonnidin 20 yil néft bilen teminleydighan bolghan idi. Russiye Xitay munsiwetlrining bunche qoyuqliship ayrilalmas haletke kélishi otturuluqta qisilip qalghan Sherqiy Türkistan mesilisini yardemchisiz we intayin éghir haletke chüshürüp qoyiwatqan Uyghurlarni bekmu umidsizlendürgen idi. Gerche bügünki parahot chöküp kétish weqesi ikki dölet munasiwetlirini az - tola yirikleshturgendek qilsimu lékin yenila Sherqiy Türkistan xelqi üchün birer umittin dérak béridighandek emes, Chünki Xitay Sherqiy Türkistandin ibaret bay zéminni qolida tutushta we Amerikigha qarshi oyunda Russiyedin ayrilip qélishni hergizmu xalimaytti.

4 ) Kirgizistan, Amerikining Kirgizistan Manas Bazisini 6 ay Ichide Bikar Qilip Chiqip Kétisihini Telep Qilghan

Kirghizistan parlamenti awaz bérish arqiliq, Amerining Kirghizistandin 6 ay ichide chiqip ektishini telep qilip qarar alghan. Bu Amerikining Afghanistangha esker köpeytmekchi bolghan pilanini tosalghugha uchirtiwatqan bolup, eger Amerika Kirgizstandiki manas bazisidin chiqip kétishke toghra kelse, Afghanistangha kiridighan yoli tosulatti. Kirghizistan gerche bu qétimqi qararda Russiyening qoli yoq dep inkar qilghan bolsimu, emma Kirghizistangha Russiyening 2.15 billion dollar qerz we yardem bergenligi we Russiyening, Amerikining Ottura Asiyagha kirip qélishidin bekmu endishe qilidighanlighi éniq. Russiye bu qétim arqida turup oyun oynimaqta.
.