Uchur we Tehlil
1) Ghulja Oblastliq Chapchal We Mongghülküre
Rayonlirida Yer Tewresh Apiti Yüz Berdi
Ghuljining Chapchal ve Mongghulküre etrapida mushu ayning 25 - küni kech
saet 9 da besh bal yer tevrep 4549 adem yarilanghan, 198 öy örülüp chüshken
ve 2928 öy buzghunchiliqqa uchrighan. Ölgenlerning sani téxi melum bolmighan.
Bu ikki rayon Uyghur, Kazak ve Shiweler arilash olturaqlashqan bolup,
Uyghurlar köp sanliqni igelleydu. apetke uchrighanlarning asaslighi digüdek
namrat Uyghurlar.
Xitay hökümeténing toxtimay talan taraj qilishi yerlerni qalaymiqan échishi
netijiside bu xildiki apetler Sherqiy Türkistanda éghir derijide köpeymekte.
2) Sherqiy Türkistandiki Xitaylarning Xosah Chaghan
Ötküzüshi ÜchÜn Nurghun Uyghur Tutqun Qilinghan
Gerche Xitay höküméti, Sherqiy Türkistanda chong yep chong ichip daghdugha
bilen chaghan ötküziwatqan bolsimu ularning yürigi hergizmu xatirjem
bolalmaytti. Xitay metbuatliridin melum bolishiche, Xitay höküméti
chaghanning aldida Uyghurlani qattiq basturghanni hésapqa almighanda
Xitaylarning xatirjem bayram ötküzüshi üchün herbi we saqchi dairillirini
dem almay dawvamliq wezipide turushqa qoyghan. Xitay höküméti qolida
tömürning sunughi bolmighan Uyghur xelqidin endishe qilishta chékige yetken
bolup, buzup chéchip bayram qiliwatqn mezgilliride ach yalingachliqta yürgen
Uyghurlaning kötürilishining aldini élish üchün, qattiq qolluq bilen
basturush, közige sighmighanla Uyghurlarni bolupmu öy makansiz kochida
qalghan Uyghurlani tutqun qilip türmige tashlash herketlirini ta hazirghiche
Xitay chaghan bayrimi teyyarliqlirining muhim bir qismi qilip kelmekte.
3) Uyghur Déhqan Charvuchilarmu Xitayche Üginishke
Mejburlanmaqta
Xitay hökümétining Xitay tilini zor küch bilen kéngeytish we hemmila yerde
Xitayche sözlishishni emelge ashurush siyasitige asasen, Ghulja oblasti
mushu ayning 26 -küni Uyghur déhqan charwuchilarning Xitayche sözlishish
musabiqisi ötküzgen we Xitay tili kursillirini échip Uyghur déhqanlirini
Xitay tili üginishke zorlighan. Namratliqtin mektep yüzi körüsh we öz ana
tilining yéziqini üginish pursitigmu érishelmigen Uyghur déhqanliri qatmu
qat alwang yasaq éghir emgektin sirt yene kechilep Xitay tili üginishke
mejburlanghan.
.
|