Uchur we Tehlil

1) Xitay Höküméti Kiler Yili Sherqiy Türkistan Bilen Xitayni Tutashturidighan Tömüryollarni 15 Tarmaqqa Köpeytmekchi

Xitay höküméti 2009 - yili Sherqiy Türkistan bilen Xitayni tutashturidighan tömür yollarni 15 tarmaqqa köpeytishni pilanlighan bolup, Sherqiy Türkistandin toshulidighan yer asti bayliqlarni tézleshtürüsh we Xitay köchmenlirini Sherqiy Türkistangha téximu köp yerleshtürüshni meqset qilghan. Bu tömür yollar hazirghiche Xitayda yasighan Ghuljidin Guchenggha tutishidighan tömür yol, Ürümchi - Jingxe tömüryoli, Turpan - Körla tömüryoli Qeshqer - Hoten tömüryoli we Lenzhou - Xinjiang tömüryolliridin bashqa Lenjou - Xinjiang qosh rélisliq tömüryol, Qumuldin ichki - Mongghul deryasigha tutishidighan tömüryol, Körlidin Sherqqe qarap sözülüp biwaste Chinghaige tutishidighan tömür yol we Qumuldin Lopnurgha tutishidighan tömüryollarni öz ichige alidiken. Tömür yol qurulushi Xitay hökümétining Sherqiy Türkistanni talan taraj qilishtiki eng muhim we eng negizliq pilanlirining biri bolup eger bu tömüryollar uch yil ichide pütüp ishqa chüshse, Sherqiy Türkistandiki Xitaylar Xitayning dengiz boyidiki sheherliridin héch perqlenmigudek derijide köpiyip kétidighanlighi muqerrer bolmaqta.

2) Xitayda Partlash Weqesi Yüz Berdi

Bügün yeni 12 - ayning 27 – küni seherde Henan ölkisining Puyang shehiri Hualong rayonida partlash weqesi yüz bergen bolup , 13 adem olgen we 5 adem yarilanghan. Xitay dairlilliri weqening yüz bérish sewebini ashkarilimay qattiq mexpi tutqan. Emma yerlik xewerlerge asaslanghanda bu weqeni Xitay ihtisiadning chüshishi netijiside kélip chiqqan ishsizliq tupeyli kuchluk narazilighi qozghalghan ishchilar keltürüp chiqqan bolup, molcherlerge qarighanda Xitaydiki ishsizlarning bu türdiki térorisim sheklini alghan qarshiliqliri barghanséri köpiyishi mumkin, emma Xitay bu xildiki weqelerni peqet jinayi ishlar süpitidila birterep qilip héchqachan térorisimgha baghlighini yoq, emma Sherqiy Türkistandiki Uyghurlar teripidin peyda qilinghan naraziliq herketliri bolsa térorisim dep qarilip weqe peyda qilghuchila emes belki uning uruq tuqqan we tonush bilishlirimu jazalanmaqta.

3) Xitayda Ishlepchiqirilghan Qacha - quchilarning 80% de Zeherlik Madda Bayqalghan

Xitay merkizi téléwiziye istansisining mushu ayning 26 - küni xewer qilishiche, Xitay höküméti, ashxanilargha ishlitidighan qacha - quchilargha bolupmu chet’elge chiqirilidihgan yimeklik yögesh qachillirigha bir tutash tekshürüsh élip barghan. Bu tekshürüsh asaslighi qacha - qucha top sétish bazarlirini merkez qilip élip bérilghan bolup, netijide Xitayning 80% qacha quchisida zherlik madda bayqalghan. Xitay höküméti bu qétimqi tekshürüshni xelq'ara bazarlarning Xitay mallirini ret qilishi netijiside amalsiz élip barghan bolup, Xitay mallirida zeherlik mallarning bayqilisihi gerche yéngi mesile bolmisu Xitay öz abroyining tökülisidin qorqup bu mesilini étirap qilmay kelgen idi. Hetta Yaponiyege export qilinghan chöchürilerdin zeherlik madda tepilip 10 nechce Yaponiyélikning doxturhanida yétip qélishigha sewepchi bolghandimu bu mesilige héch jiddi qarimighan idi. Adem bedinini zeherlep yaman kisellerni peyda qilidighan xemiyilik maddilar Xitay qacha - quchilliridila bolup qalmastin belki Xitaydiki balilar oyunchuqliri ene shundaq zeherlik matériyallardin yasalghan idi.