Xitaydiki Pisxika Özgürüshi We Uning Aqiwiti
Rukiye Turdush

BBC xewerlirige qarighanda seysenbe küni yeni 3- ayning 15 küni Guang Dong ölkisidiki bir ottura mektepte 17 yashliq Wu Jiang Gou isimlik bir oqughuchi sawaqdashliri bilen jidelliship ikki oqughuchini öltüriwetken we toteylenni yarilandurghan. Yéqindin béri Xitay mektepliride oqughuchilar arisidki zorawanliq herketliri uzluksiz köpyiwatqan bolup, Xitay mektepliri 2004 – yildin bashlap mexsus terbiylengen qogh dighuchilarni ishlitishke bashlighan.

Jemiyetshunaslarning qarishiche xareketéri adette ichige mayil, éhtiyatchan Xitay millitining yashliridiki jidelhor we zorawan pishikisining yétilishi bir tasaddipiliq bolmastin belki Xitay ihtisadining éship bérishigha egiship yétiliwatqan milletchilik we men menchilik idyising küchiyishidin bolishi mumkinken.

Xitay yashliridiki milletchilik we men menchilik idiyisige Xitay hokimitining tienenmen weqesidin kéyinki Asiayliqlarning qimmitini jari qildurush we wetenperlikni kücheytish idiologiyising biwaste tesiri bolupla qalmay, asaslighi Xitaydiki yalghuz bala siyasitining biwaste tesiri boliwatqanlighi korunup turmaqta. Mesilen, Amerikida chiqidighan bügünki pishika journilining 1987 illiq 21- sanida élan qilinghan bir maqalida 4 yashtin 10 yashqiche bolghan Xitay balillirigha qarita yürgüzülgen statistekiliq izdinishlerning, Xitaydiki yalghuz baliliq aililerde chong bolghan balilarning birtuqqanliri bar balilargha sélishturghanda intayin shehsiyetchi, bashqilar bilen hemkarlishishni xalimaydighan xarektirgha ige chong boliwatqanlighi körsitiwatqanlighi qeyt qilinghan. Bu xil balilar ata anilarning pütün küchini ashu bilrla balisigha merkezleshtürüp ailide kichik padisha yétishturgenligin kélip chiqqan bolup, ailidiki bu kichik padishalar ailide özini merkez dölitide ailisini merkez dunyada öz dölitini merkez qilghan halda padishaliq talishidighan bolup yéqin kelgüsi dunyagha séliniwatqan Xitay communistliridin ibaret bir chong tehdidtin bashqa, sel qarighili bolmaydighan Xitay milletchiligi tehdidining menbesi bolup shekillenmekte..