< Amerika Xelqara Diniy Erkinlik Komuteti > ning Doklatida Uyghurlarning Diniy Étiqad Erkinliki Mesilisi

Chetel metbu’atlirida körsütülishiche, Amerika xelqara diniy erkinlik komuteti teripidin 5 – ayning 1 – küni élan qilinghan we diniy étiqad erkinliki jehette her qaysi ellerde saqliniwatqan mesililerni öz ichige alghan 292 – betlik doklatta, Uyghurlarning diniy étiqad erkinlikining Xitay hökümiti teripidin qattiq cheklimige uchrawatqanliq mesilisigimu alahide yer berilgen.

Doklatta, nöwette Sherqiy Türkistanda diniy étiqad erkinliki ehwalining intayin nacharliqi, Xitay hakimiyitining terorizimgha qarshi turushni bahane qilip, tinch yosunda diniy paaliyetler bilen meshghul boluwatqan uyghur musulmanlarni qattiq basturuwatqanliqi bayan qilindi.

Doklatta, ötken yili nurghunlighan uyghur dini zatlar we taliplarning, < qanunsiz diniy paaliyetlerge qatnashqan > dégen jinayetler bilen qolgha élinghanliqi, köpligen diniy pa’aliyet sorunlirining, < qanunsiz din tarqitish uwisi > dep atilip pichetlep tashlanghanliqi tekitlengen.

Doklatta yene, Xitay hökümitining yuqarqidek yolsiz qilmishliri ustidin shikayet qilghan diniy zatlarning, "bölgünchilik" we "jemiyet amanliqigha tehdit sélish" jinayetliri bilen yillargha sozulghan turme jazalirigha mehkum bolghanliqi, hetta ölümge höküm qilinghanliqi tilgha élinghan.

Doklatting axirida, Amerika hökümitige, Amerikining Xitaydiki elchixanilirining, Ürümqi we Lasa qatarliq rayonlirida diniy étiqad erkinliki ehwali we kishilik hoqoq weziyitini küzütüp turushqa yol qoyush heqqide Xitay hökümitige bésim ishlitish heqqide teklip berilgen bolup, bu arqiliq, Uyghur musulmanliri we tibet buddistliri duch kéliwatqan ehwallarni téximu yarqin ekis’ettürüshtiki tirishchanliqlirini téximu kücheytishi lazimliqini tekitligen.

Amérika hökümitige bérilgen teklipte yene, hazir tibetler üchün yürgüzüwatqan tibet til ‏- Medeniyitini ilgiri sürüsh programmilirigha oxshash ijtimaiy parawanliq tüsini alghan programmilarni, Uyghurlar ichidimu kéngeytish we Uyghur tilida tarqitiliwatqan erkin asiya radiosi qatarliq axbarat wastilirini meblegh bilen temin étishni üzüldürmey dawamlashturush qatarliq mesililermu otturigha qoyulghan..