Xitay Hakimiyiti Sherqiy Türkistandiki Charwichilarni Yaylaqliridin Sürgün Qilishqa Hazirlanmaqta

< Tianshan tori > ning 4 – ayning 5 – küni xewer qilishiche, Xitay hakimiyiti Sherqiy Türkistanning taghliq rayonliri we yaylaqlirigha bolghan kontirolliqini kücheytish meqsidide, yerlik charwichilarning 3 ten 2 qismini yaylaqlardin sheherlerge we déhqanchiliq rayonlirigha sürgün qilishni pilanlighan.

Bu pilangha asasen, buyildin bashlap her yili 100 – 150 ming charwichi özliri turiwatqan yaylaqlardin déhqanchiliq rayonlirigha mejburi köchürülidiken.

Yuqarqi xewerde körsütülishiche, nöwette Sherqiy Türkistandiki charwichilarning sani bir milyon bolup, omomiy noposning 5 pirsentini igelleydiken, emma ular charwichiliq bilen shughulliniwatqan yaylaqning kölimi bolsa pütün Sherqiy Türkistanning ziminining 34 pirsentini teshkil qilidiken.

Xitay hökümiti ularni sürgün qilishta, <yerlik charwichilarning qalaymiqan mal beqishi sewebidin yaylaqlarning weyran bolushi eghir, ularni köchürüsh arqiliq ekilogiyélik mohitni qoghdap qalghili bolidu > digen sewepni kötürüp chiqqan.

Emiliyette bolsa nöwette Sherqiy Türkistanning yaylaq we derya – ormanlirigha buzghunchiliq séliwatqanlarning tamamen Xitay köchmenliri ikenliki hemmige ayan. Unung üstige Ili wadisidiki yaylaq kölimining köp qismini Bing tuan qarmighidiki yéza igilik 4 – diwiziyesining Xitayliri igellep alghan bolup, bashqa rayonlardiki köl, derya – eqin we köklemlermu asasi jehettin Xitay köchmenlirining konturolliqida.

Diken, Xitay hakimiyitining yuqarqi pilani, Sherqiy Türkistanning en – eniwiy charwichiliq sestimisini weyran qilish we yerlikler tirikchilik qilip kéliwatqan yaylaqlarni Xitay köchmenlirining yengi makanigha aylandurushni meqset qilmaqta. .
.