Milliy Ma’aripni Xitaylashturushta Jenoptiki 3 Wilayet Asasiy Nuxta Qilinmaqchi

 < Xinjiang xelq radio istansisi > ning 3 – ayning 6 – küni xewer qilishiche, Sherqiy Türkistanda Uyghur ma’aripini Xitaylashturush meqsidide élip bériliwatqan atalmish < qosh tilliq oqutush > ni omomlashturushta Uyghurlar zich toplushup olturaqlashqan Jenobi rayonlar, bolupmu Qeshqer, Atush we Hoten wilayetliri asasi nuqta qilinidiken.

Buyil ichide < Aptonom Rayonluq Hökümet > teripidin 400 neper Xitay oqutquchi jenoptiki 3 wilayetke qarashliq milliy ottura – bashlanghuch mekteplerge iwetilidiken.

Undin bashqa yene Xitay hökümiti 2007 – yilidin étibaren Sherqiy Türkistanda jiddi yolgha qoyuliwatqan < qosh tilliq oqutush > qedimini tézlitish meqsidide 200 milyon yuan meblegh ajratqan bolup, aldimizdiki 5 yil ichide Sherqiy Türkistandiki milliy ottura – bashlanghuch mekteplerning 10 ming neper oqutquchisini mexsus Xitayche kurslarda terbiyeleydiken.

Hökümet terep bu Xitayche kurslargha deris béridighan Xitay oqutquchilarning sanini köpeytish üchün yengidin 2516 kishilik oqutquchiliq shitatini testiqlap chüshürgen.

Wetendin kelgen inkaslargha qarighanda, Xitay hakimiyiti teripidin jiddi yolgha qoyuliwatqan milliy ma’aripni Xitaylashturush siyasiti, herqaysi milliy sahelerde küchlük naraziliq peyda qilghan. Bolupmu yerlik xelq, yash – ösmürler ichide kündin – künge éghirlap bériwatqan milliy we ijtimayi exlaqning buzulush ehwalini Xitay hakimiyitining milliy ma’aripni Xitaylashturush siyasitige beghlap qarimaqta.

Bash shitabi Germaniyening München shehridiki < Sherqiy Türkistan informatsiyon Merkizi > ning pirezidenti Abdujélil Qaraqash ependi bu heqtiki endishilirini otturigha qoyup mundaq dep körsetti:
< Nöwette Uyghur yash – ösmürliri ichide ijtimayi exlaqning buzulush ehwali éghir, ularning milliy we diniy tuyghulirida jiddi töwenlesh körüliwatidu, öz millitining shanliq tarixini, mediniyitini we milliy örp – adetlirini untighanlarning sanimu az emes, bunung’gha tamamen Xitay hakimiyitining Xitaylashturush siyasiti sewepchi boldi, ilgiri Uyghurlarning milliy ma’arip systimisi nahayiti saghlam we mukemmel idi, milliy oqutquchilar oqughuchilirigha penni bilimler bilen birge yene, milliy we diniy bilimler, ijtimayi exlaq, milliy örp – adet we qayide yosunlar heqqidimu etirapliq bilim beretti, hazir bolsa milliy mekteplerde Xitaychidin bashqa deris yoq, oqutquchilarning yuqarqi mezmonlarda deris bérishi tamamen cheklengen, yéqinqi metgillerdin buyan Uyghurche derislik kitaplardiki öz tariximizgha we kilassik edibiyatimizgha dayir mezmonlarning hemmisi chiqirilip, unung ornigha Xitay tarixi we edebiyatigha dayir mezmonlar kirgüzüldi, milliy mekteplerdiki pish’qedem Uyghur oqutquchilarning hemmisi digüdek heydiliwatidu, eger buxil ehwal dawamlishiwerse, yash ewlatlirimizning kelgüsi istiqbali zor xewipke duch kélidu >.
Abdujélil Qaraqash ependi yene, weten ichi we sirtidiki Uyghurlarning Xitay hakimiyitining milliy ma’aripni Xitaylashturush we Uyghur xelqini atsimilatsiye qilish siyasitige qarshi jiddi tedbirlerni tüzüp chiqip taqabil turushi lazimliqini alahide eskertip ötti..