Tilimizni Sahlap Qilish Mewjudliqimizni Sahlap Qilishning Asasi

Güli Alim

Her qandaq bir millet özining mewjudliqini özining tili we mediniyiti bilenla namayen qilalaydu. Chetellerdiki hayat aldi bilen bizge biz yashawatqan döletning tilini öginishke mejbur qilidu. Elwette bu intayin muhim, chünki biz özimiz yashawatqan döletning til we mediniyiti öginishimiz kérek, muhitqa maslishimiz kerak, shundaq qilalighandila özimizning kimlikini, tariximizni biz yashawatqan döletke, xeliqqe, erkin dunyagha tunushturalaymiz.

Biraq köz aldimizdiki eng qorqonushluq mesile shuki, chetellerde ösüp yetiliwatqan balilirimiz öz ana tilini untimaqta,mediniyitini yoqatmaqta. Bu ehwal hemme yerde yashawatqan uyghurlarda oxshash. Biz bu döletlerge asmilatsia bolushqa kelmigen. Bizde buxil yoqitishqa qarita taqabil turiwatqanlar nahayti az. Bu nöwettiki jiddi türde hel qilinmisa bolmaydighan mesile. Buxil ehwal dawamliship ketiwerse, newrilirimiz özining kimlikini yoqitip qoyishi, köz aldimizdiki körünup turghanla mesile.....

Her qandaq bir insan öz ana tilini pishshiq bilmey turup, özge tilni yahxi öginelmeydu hem her qandaq bir insan söz qilishtin burun öz ana tilinida tepekkur qilip andin bashqa tilda sözleydu. Bu hemmige ayan, biz özimizning mewjudliqini tilimiz we mediniyitimiz bilenla sahlap qalalaymiz. Buning üchün chetellerde yashawatqan uyghurlar öyliride choqum uyghurche sözlishishi kerak. Elwette balilar yesli we mekteplerde chetel tili bilen terbiyilinidu, eger biz balilirimizning ana tili bilen sözlishishni ching tutmisaq bara-bara balilirimiz ana tilini untiydu. Biraq eng muhimi shuki balilirimiz chong bolidu, dost tutidu, muhabbetlishidu, jemiyetke arlishidu ene shu chaghda bular shuni his qiludiki ular bashqa milletlerning topigha qoshulup kitelmeydu hem Uyghur jamaitigimu qoshulalmay yitimsirap qalidu. U chaghda ular ata-anidin renjiydu. Elwette pishshiq chet el tili sizni yahshiraq hizmet sharayitigha, turmush sharayitigha ige qilar, biraq millet bizge, sizge muxtaj. Til yizip ishlitip turmisa galliship kitidighan nerse. Biz ming yil burun ulugh uyghur impiriyilerni qurup her xil mediniyet asaslirini yaratqan. Shuni éniq ayriwilishimiz kerakkin, bir millet meyli tarixta yaki hazir mediniyetlik bolsun bolmisun öz millitini, öz tilini qedirleshni bilishi kerak. Shuni untimasliqimiz kerakkin sen özengni qedirlimiseng, seni hichkim qedirlimeydu.

DUQ merkizi orgini bolghan Germaniyaning miyonxin shehiride qurulghan "Erkin Alptekin Telim-Terbiye Merkizi" yuqarqi mesile ustide emliy ishni bashlidi. Sistimiliq mukemmelliship kitelmigen bolsimu öz nöwtide ösmür balilarni til edibiyat, dinniy étiqat, Sherqiy Türkistan tarixi qatarliq pen türliride kespiy hadimlarni teklip qilip, balilarni terbiylep bu jeryanda ösmür balilar jamayitini shekillendurdi, bu kishini tolimu söyünduridu. Chetellerde Sherqiy Türkistan musteqilliq kürishini dawamlashturush bilen bir waqitta , persentlirimizni uyghurdek terbiylep chiqish hemmimizning bash tartip bolalmaydighan burchmiz we qerzimiz.
.