Gèrmaniyide Ghulja Weqesining 10 Yilliqi Bilen Namayish Élip Bèrildi

DUQ reisi Rabiye Qadir xanimning teshebbusi bilen Ghulja weqesining 10 yilliqini xatirilesh paaliyetliri her qaysi ellerde oxshimighan shekillerde dawam qilmaqta. Dunya Uyghur Qurultiyi bash shitabining orunlashturushi, Yawrupa Sherqiy Türkistan birliki we Sherqiy Türkistan Imformatsiyun merkizining hemkarlishishi bilen, bügün Gèrmaniyining München shehride keng kölemlik namayish èlip bèrildi. bu qètimqi namayishqa Gèrmaniyiki Uyghur Teshkilatlirining ezaliri we her qaysi yurtlardin kelgen yüzligen Uyghur jamaiti qatnashqandin sirt, Gèrman teshkilatliri, Türk we Islam teshkilatliri hemde Xelq`ara Insan heqliri teshkilatlirining yene minglighan ezaliri we rehberliri ishtirak qildi.

Namayish 2 – ayning 3 - küni chüshtin kèyin saet 1:30da München sheher merkizidiki Sendlinger tor meydanida daghdughuluq bashlandi. saet 2:15 ötkende, nechche minglighan namayishchilar uzun sep hasil qilip, sheher merkizidiki Sendlenger tor meydanidin yolgha chiqip, sheherning eng chong merkizi kochisini kèsip ötüp, meshhur Odions meydanigha qarap yürüsh qildi. Sheher merkizidiki qatnash pütünley toxtidi. saqchilar namayish sèpini qoghdap mangdi. minglighan puxralar yol yaqilirida turup namayishni heyranliq ichide küzetti. namayishchilarning qollirida yüzligen ay - yultuzluq kök bayraq jewlan qilish bilen birge, yene yüzligen pilakatlar we lozunkilar közge chèliqip turatti. namayishchilarning qolliridiki lozunkilar we pilakatlargha "Uyghurlargha erkinlik, Uyghurlargha musteqilliq, Xitay dölet tèrrori toxtutulsun, siyasiy mehbuslar qoyup bèrilsun, ölüm jazasi emeldin qaldurulsun, Xitaylar Uyghur wetinidin chiqip ketsun, Bizge musteqilliq kèrek... dègenge oxashah shuarlar yèzilghan idi. namayishchilar "5 - fèwral Ghulja weqesi" tonushturulghan we Xitayning insaniyetsiz qilmishliri pash qilinghan teshwiqat wereqchilirini etraptiki puxralargha yol boyi tarqitip mangdi.

Namayishchilar qoshuning aldida töt dane saqchi mashinisi we kök bayraq bilen Gèrmaniye bayriqi èsilghan teshwiqat mashinisi yol èchip mangdi. namayishchilar yol boyi jarangliq shuarlar yangritip, sheher merkizini lerzige saldi. München shehrining del merkizi bolghan Karlz Platiz dègen yerge kelgende, namayishni tamasha qilghuchi puxralarning sani nechche mingdin èship ketti. namayishchilar bir tereptin jarangliq shuarlar towlap Xitay hökümètige bolghan cheksiz ghezep - nepretliri ipadilise, yene bir tereptin "5 - Fèwral Ghulja weqesi" heqqide zowuk bilen ünlük teshwiqat yürgüzüp, etraptiki jamaetni namayishning meqsidi we xitayning qirghinchiliqliridin xewerlendürdi. Sendlinger tor meydanidin Odions meydanighiche bolghan bir qanche km musape uzungha sozulghan namayishchilar qoshunining chuqanliri bilen toldi.

Bu qètimqi namayishqa ayallar, balilar we chonglardin bolup 3000 din artuq adem qatnashti. Gèrmaniyining her qaysi sheherliridiki Uyghurlar kelgendin sirt, namayishqa yene Fransiye Uyghurlirimu alahide kèlip qatnashti. namayishchilar qoshuni Meshhur Odions meydanigha yètip kelgende Dunya Uyghur Qurultiyi ning muawin reisi Esqerjan, Dunya Uyghur Qurultiyi Bash katipi, Yawrupa Sherqiy Türkistan birliki teshkilatining reisi Dolqun Eysa, Bawariye Yèshillar partiyisining mes`uli Margareta Bause xanim, Xelq`ara insan heqliri teshkilatining Münchendiki mes`uli Yürgen Therak, xelq`ara kechürüm teshkilatining Münchendiki mes`uli Hèrman Shimd, Bawariye muhajirlar teshkilatining mes`uli, Ludwek Universitètining profèssorliri we bashqa insan heqlirini himaye qilghuchi zatlar arqa - arqidin nutuqlar sözlep, xitayning 1997 - yili Ghulja shehride èlip barghan qanliq qirghinchiliqini qattiq eyiplidi. xitay hökümètining bügünmu her xil bahane - sewepler bilen sherqiy türkistan xelqi üstidin dölet tèrrori siyasitini yürgüzüp, minglighan ademlerni öltürüp, yene onminglighan ademlerni turmilargha bent qiliwatqanliqi, Uyghur millitini assimilatsiye qilip tügütüsh we belki millet süpitide yoq qilip tashlash üchün qolidin kèlidighanliki charilerge murajiet qiliwatqanliqi pakitlar asasida sherhilinip, xitayning insaniyetsiz qilimishliri üstidin shikayetler qilindi. bu qètim söz alghan kishilerning hemmisi xitay hökümètining Uyghurlar üstidin yürgüziwatqan zulumlirini eyiplesh bilen birge, Insan heqliri dunyasining Uyghurlar mesilisige tèximu jiddiy köngül bölüshini, Uyghurlarning insani heq - hoquqi, erkin we dèmokratik hayatigha kapaletlik qilishi kèreklikini murajietler qildi.

Bu qètimqi namayish muhajirettiki Uyghurlar tarixida kölimi eng chong, tesiri eng küchlük bir namayish bolup qaldi. Gèrmaniye puxraliri ay – yultuzluq kök bayraqni yene bir qètim tonudi. Uyghurlar mesilisini yene bir qètim chüshendi.

Dunya Uyghur Qurultiyi Neshriyat-Teshwiqat Merkizi
2007-yili 2-ayning 3-küni