ETIC Axbarati:
< 5 – Fewral > Ghulja Qirghinchiliqining 10 – Yilliqini Xatirileymiz !

XEssalamueleykum eziz wetendashlar, Xitay tajawuzchilirining bundin 10 yil burun Sherqiy Türkistanning Ghulja shehride xelqimizge qarita élip barghan weh’shi qirghinchiliqi, insaniyet dunyasidiki echinishliq tiradigiyelerning biri süpitide hem Xelqmiz, hem Dunya jama’etchiliki teripidin bügüngiche xatirlinip kélinmekte.

Men, < 5 – fewral > Ghulja weqesining 10 – yilliqi munasiwiti bilen, eyni chaghdiki Ghulja qirghinchiliqida Xitay tajawuzchi eskerliri teripidin qan’xorlarche öltürülgen we Xitayning zindanlirida weh’shi qiyin – qistaqlar tüpeylidin Shehid bolghan Abduhélil Abdumijitqa ox’shash minglighan qerindashlirimizning rohigha shatliq, ular ayile – tawabatlirigha salametlik, bexit we xatirjemlik tileymen, janabi allah ularning yatqan yerini jennet qilghay, amin !

Eziz yurtdashlar, Birqanche kündin buyan, dunyaning herqaysi elliride pa’aliyet élip beriwatqan Uyghur teshkilatliri, < 5 – fewral > Ghulja qirghinchiliqining 10 – yilliqi munasiwiti bilen, Xitay elchixaniliri aldida Keng – kölemlik naraziliq namayishliri uyushturush, chetel metbu’atlirigha axbarat we bayatlar yollash, Xelqaraliq kishilik hoqoq teshkilatliri bilen birge muxpirlarni kütiwélish yighini chaqirish, Ghulja qirghinchiliqida hayatidin ayrilghan uyghur qerindashlirining rohigha atap mewlüt we xetme – quran ötküzüsh … qatarliq shekillerdin paydilinip, Kommunist Xitay hakimiyitining eyni chaghda qolida tömürling suniqimu bolmighan Ghulja Xelqighe qarita élip barghan rehimsizlerche qirghinchiliqigha qarita naraziliqlirini bildürüp kelmekte.

Mana bügün biz Germaniyeda Yashawatqan Uyghurlarmu, Ghulja qirghinchiliqining 10 – yilliqi munasiwiti bilen München shehride daghdughuluq namayish ötküzduq. Bu qétimqi namayishimiz, uyghurlaning yawrupada, jumlidin Germaniyada ötküzgen kölümi eng chong bolghan bir qétimliq namayish bolup, namayishimizgha minglighan kishi qatnashti web u namayish arqiliq biz, uyghurlarni Germaniye xelqige yene bir qétim etrapliq tonushturush pursitige ige bolduq.

Bundin 10 yil burunqi bügünki künde, qanhor fashist Hitay hökümiti Gulja shehiride qolida tömürning suniqimu bolmighan yüzligen Uygurni éçinishliq halda rehimsizlerçe qirip tashlighan idi, bu qétimqi qirghinçiliqta hayatidin ayrilghanlar içide anilar, hetta narside balilarmu bar idi. eyni çaghda weqeni öz közi bilen görgenler, helqaraliq teshkilatlar we tashqi dunyadiki nopozluq ahbarat organlirining hewirige asaslanghanda, shu küni shehit bolghan Uygurning beziliri Hitay fashistlirining nöldin töwen 30 giradosluq qehritan soghuqta üsti – béshigha késlataliq su çéçishi tüpeylidin üshüp ölgen, beziliri urup öltürgen, yene bir qismi bolsa Hitay eskerliri teripidin miltiq bilen étip öltürülgen, neq meydanda minggha yéqin Uygur qolgha élinish bilen birge, köp sandiki Uygurlar tayaq destidin qattiq yarilanghan, tehimu éçinishliq yéri shuki, weqedin keyin Hitay hökümiti Ili wilayiti tewesidiki pütün dohturhanilargha buyruq çüshürüp, namayish jeryanida yarilanghan Uygurhglarni dawalashni qéti meni qilghan, bu seweptin héli köpligen Uygurlar dawalinalmay éçinishliq halda ölüp ketken yaki meyip qalghan! Bu Uygurlarning hemmisi qandaqtur Hitayning yalghan teshwiqatlirida bayan qilinghinidek "Oghri, Bulangçi, Qatil, Terorist" emes, belki kommunist Hitay hakimiyitining çékidin ashqan zorawanliq siyasitige téniçliq shekilde ötküzülgen bir qétimliq namayishqa qatniship özlirining naraziliqini bildürgen bigunah insanlar idi!

Xitayning zuwani hisaplanghan < Xinhua ahbarat tori > ning 2002 - yili 11 – ayning 3 – küni élan qilghan < Sherqiy Türkistanchi unsurlarning teroristik niqawini echip tashlayli > serlewhélik bash maqalisida, < 5 – fewral weqesi > ge qatnashqan namayishchilar heqqide toxtulup: < topilangchi unsurlar, < Xitaylarni qoghlap chiqirayli ! >, < tutup kétilgenler qoyup bérilsun ! > digendek shoarlarni towlap, hökümitimiz teripidin ulargha tarqitip bérilgen salahiyet guwanamisi, nopos deptiri, shopurluq kenishkisi ... qatarliqlarni bir – birlep koydurushke bashlidi, eng radikal ipadisi shuki, héli köpliri yurup kétiwétip < Xitaylarning kiyimini keymeymiz > dep waqiriship üstidiki kiyim – kecheklirini sélip tashlashqa bashlidi, bu, 2 – ayning 5 – küni bolup, chaghangha ikki kün, rözi hechtqa bolsa besh kün qalghan qehritan soghuq küni idi, béziliri hetta pütün kiyimlirini sélip tashlap qip yalingach halda algha qarap yürüshke bashlidi ... > dep körsütülgen idi.

Yuqarqi sözler Uygurlar teripidin toqup chiqilghini yoq, eksiche Xitayning hojjetliride eynen yer alghan ibariler, shundaqla kommunist Xitay hakimiyitining < 5 – fewral weqesi > ni peyda qilghan atalmish < Sherqiy Türkistan terorchiliri > heqqide toplighan < délil – ispatliri > din ibaret, halas. Emiliyette bolsa bular, , Uygur xelqining Xitayning hakimiyiti astida yashashni we milliy mewjutluqlirini yoqutup qoyushni halimaydighanliqining ispatidin bashqa nerse emes idi, ularning qehritay soghuqta kiyim – kecheklirini sélip tashlighanliqi, Xitay hökümitining bayanlirinida yer alghinidek qandaqtur < radikalliqning ipadisi > emes, belki Uygur xelqining milliy iradisining kuchluk hem qet’ilikining ipadisidin bashqa nerse emes idi.

Xitayning Ghulja weqesi heqqide élan qilghan resmiy statiskilirida, namayishchilar hökümetning 21 mashinisini pachaqlap tashlighan, bézi iskilatlarni koydurgen we 7 neper Xitayni pichaqlap we urup olturgenmish, bu sanliq melumatlar Xitayning Uygurlarning milliy herikitini qarilap élan qilghan pütün bayanat we doklatlirida yer élip kelmekte, emma bu doklat we ahbaratlarda neqmeydanda wehshilerche étip olturulgen, su chechish tupeylidin echinishliq halda tonglap ölgen, weqedin kéyin qolgha élinip étip olturulgen yuzligen Uygur ewladigha we hazirghiche mushu weqe tupeylidin turmilerde azap chekiwatqan yene minglarche Uygur yigitige esla yer bérilmigen, bu sanlar, Xitay hakimiyitining Sherqiy Türkistan xelqighe qaratqan zulum we qirghinchiliq siyasitining jinayi pakiti supitide peqetla xelqaraliq insan heqliri teshkilatlirining doklatlirida yer élip kelmekte. huddi Xitayning hökümet téliwiziyéliridimu korsutulginidek, < 5 – fewral > ishtirakchilirining qorali neyze – qélich yaki bomba, miltik – zembirek emes, belki zulum we adaletsizlikke qarshi towlanghan jarangliq shoar we bu shoarlar ekisetturulgen lözunkilardinla ibaret idi. < 11 – sintebir weqesi > din kéyin, dunyada < xelqara terorizim > gha qarshi heriket bashliniwidi, Xitay hökümiti Ghulja weqesining harektiri heqqide qollunup kelgen < intayin az sandiki qanunsiz unsurlarning urush, cheqish, bulash we köydürüsh herikitidin ibaret > digen telebbuzini özgertip, uni qandaqtur zor hem murekkep xelqaraliq arqa korunushlerge ige qilip, bu heriketni < xelqara terorizim > ning bir parchisi qilip körsütüshke urundi we shundin buyan xelqarada élan qilghan barliq ahbarat we bayanatlirida < 5 – fewral > herikitini, atalmish < Sherqiy Türkistan terorchiliri > ning < terorluq qilmishliri > ning ispati supitide bazargha sélip keldi.

Gerche < 5 – fewral > Ghulja weqesining peyda bolushigha sewepchi bolghan amillar köp terepni öz ichige alsimu, emma, Xitay hakimiyitining iqtisadi jehette yurguzgen adaletsiz siyasiti tupeylidin Uygur yashliri arisida otturigha chiqqan heddidin tashqiri ishsizliqning we Xitay hakimiyitining diniy sahege qaratqan qattiq basturush we tazilash heriletlirining, bu weqening shekillinishide biwaste we asasliq rol oynighanliqi körülmekte.

Qisqisi, <5-fewral> Ghulja qirghinchiliqi, Sherqiy türsitanning yeqinqi zaman tarixidiki zor siyasi weqelerning biri süpitide özining weten ichi we sirtidiki siyasi tesirini bügüngiche saqlap kelmekte.

Axirida, Ghulja xelqige we <5-fewral> herikitining ishtirakchilirigha yene bir qétim ali ehtiramimni bildürimen.

Hörmet bilen:

Abdujélil Qariqash

< Sherqiy turkistan information merkizi> perizedinti

2006-yil 2-ayning 3-küni