Xitay Metbu’atlirida Körsütülishiche, Sherqiy Türkistandiki Türmilerning Mohiti Nahayiti < Yaxshi > we < Rahet > mish !

Xitayning Sherqiy Türkistandiki Türme we Jaza lagirlirining sharayitining intayin nachar, bashqurush tüzümlirining intayin qebih we rehimsiz ikenliki, türmilerde mehbuslargha qarita insan qélipidin chiqqan qattiq qiynash we xorlash usollirining ijra qiliniwatqanliqi, bu seweptin, köpligen mehbuslarning, bolupmu Uyghur siyasi mehbuslarning türmilerde qiynash destidin ölüp kétiwatqanliqigha dayir dedil – ispat we söz – ibariler, < xelqara kechürüm teshkilati > qatarliq asasliq kishilik hoqoq teshkilatlirining doklatliride izchil türde yer élip kelmekte.

Mesilen, < 5 – fewral > ghulja weqesining asasliq ishtirakchiliridin Abduhélil Abdumijitmu Xitay türmiside qiyin – qistaq destidin jan üzgen siyasi mehbuslarning biri idi.

Emma, Xitay metbu’atliri del bunung eksini bayan qilip, Sherqiy Türkistandiki Türme we jaza lagirlirining mohit we sharayitini nahayiti yaxshi we rahet qilip körsetmekte.

Mesilen, < Xinjiang geziti > ning 1 – ayning 21 – künidiki xewiride körsütülishiche, Sherqiy Türkistanning türme sestimisida, < insanche mohit yaritish, azade we keng qosaqliq bilen bashqurush, ijtimayi jehettin yardem berish, pisxilogiye jehettin terbiyilesh > tin ibaret xizmet istilini turghuzup chiqip, mektep, herbiy gazarma, baghche, senet mektiwi tüslirini alghan tenich we azade türme berpa qilish nishanida ching turghini üchün, 5 yildin buyan Sherqiy Türkistandiki Türmilerde weqe chiqip baqmighanmish.

Yuqarqi xewerde körsütülishiche yene, türmilerge qarita yepiq, yerim ochuq we pütünley echiwétilgen 3 xil bashqurush usolini qollunup, jinayetchilerni xuddi mekteptek bashqurup, mutexesislerni teklip qilip ekilip mehbuslargha deris bergüzgenmish.

Emma, ilgiri Xitayning türmiliride yatqan köpligen Uyghurlarning bayan qilishiche, Xitay türmilirining mohiti, romanlarda we kino filimliride teswirlengen ottura esirdiki qorqunushluq zindanlardin periqsiz bolup, Türmidiki mehbuslarningmu Gundipaylar neziride qushqashchilik qimmet – étibari yoq, sella közige sihgmisa urup – tillaydighan, ach qoyidighan, su kölchikige tashlap zenjirlep qoyidighan, her küni digüdek orunsiz so’al – soraqqa tartip, Xitayche en – eniwiy usollar bilen qiynaydighan ehwallar omomiy yüzlük ehwalgha aylinip qalghan.