< Jidde Radiosi Uyghurche Bölümining Taqiwetilgenlikidin Sawaq Élishimiz
Lazim ! >
< Sürette: Abduljelil Qaraqash, Jidde Radiosi Uygurche bölümining muxbiri
Muhammet Yüsüf efendim bilen >
Bezi xewerlerde körsütülishiche, buyil 1 – ayning 18 – küni, Saudi
erebistanning Jidde Radiosi köp yillardin buyan mexsus Uyghurche anglitish
berip kéliwatqan Uyghur bölümini taqiwetken.
Jiddi Radiosi Uyghurche bölümining taqiwetilgenliki, chetellerda yashawatqan
Uyghurlar arisida küchlük inkas qozghidi. Birnechche kündin buyan bezi
Uyghur teshkilatliri we Uyghur jama’etliri, Saudi hökümitige we özliri
turushluq döwletlerdiki Saudi erebistan elchixanilirigha murajetname yollap,
Saudi hökümitining bu qararidin qattiq epsuslanghanliqini bildürüsh bilen
birge, ulardin Jidde Radiosining Uyghurche anglitishini dawamlashturushni
telep qilishmaqta.
80 – yillarning bashlirida, Amerikining Germaniyediki < azat radiosi > mu,
özining 60 – yillardin buyan anglitish berip kéliwatqan Uyghurche bölümini
taqighan, Uyghurche bölümde ishlewatqan xadimlar Özbekche we Tajikche
tillarda anglitish beridighan bölümlerge qaydurulghan idi.
1998 – yili Amerika < Erkin Asiya Radiosi > teripidin yene mexsus Uyghur
bölümi tesis qilinip, hazirgha qeder künde bir sa’et Uyghurche anglitishni
yolgha qoyup kelmekte.
Saudi erebistandiki Jidde Radiosining Uyghurche anglitishi, Diniy
purogrammilarni asas qilidighan we Sherqiy Türkistan heqqidiki türlük xewer
– uchurlarnimu qoshumche beridighan mexsus anglitish bolup, unung
purogrammiliri Uyghur xelqining qizghin alqishigha eriship kelgen idi.
Bash shitabi Germaniyediki < Sherqiy Türkistan Informatsiyon Merkizi > ning
Pirezidenti Abdujélil Qaraqash ependi, Jidde Radiosi Uyghurche bölümining
taqiwetilgenlikige qarita özining qarshlirini bildürüp mundaq didi:
< Men, uzun yillardin buyan özimizning musteqil teshwiqatimizni kücheytishni
tekitlep kéliwatimen, teshwiqat – bizning milliy herikitimizning jan tomuri,
shunga biz teshwiqat jehette chetel döwletlirining teshwiqat wastilirigha
béqinip qalsaq bolmaydu, dunyadiki döwletlerning munasiwetliride her zaman
özgürüsh bolup turidu, herqaysi döwletlerning Uyghurlar mesilisi heqqidiki
pozitsiyesimu, shu döwletlerning Xitay bilen bolghan munasiwetlirining
tereqqiyatigha mas halda özgürüp turiwatidu, mesilen, kéyinki 10 yilda
Rusiyediki bezi Uyghurche teshwiqat organliri, yene bizge xoshna bolghan
bezi ellerdiki Uyghurche teshwiqat wastilirimu Xitayning bésimi bilen
taqiwetildi, eyni chaghda Uyghurlar Amerikining Germaniyediki < Azat Radiosi
> ning Uyghurche bölümigimu zor umid baghlighan idi, 80 – yillarning
bashlirida Xitay rehbiri Ding Xiaoping Amerikini ziyaret qilip uzun ötmeyla,
< Azat Radiosi > ning Uyghurche bölümi taqiwetildi. Mana emdi Jidde
Radiosining Uyghurche bölümimu taqiwetiliptu, biz bulardin sawaq élip, aldi
bilen özimizning biwaste bashqurushidiki teshwiqat wastilirini kücheytishke
we zoraytishqa ehmiyet bérishimiz kérek. Teshwiqat jehettiki yetekchi
idiyeni hezgizmu chetel axbarat wastilirining qoligha tutquzup qoymasliqimiz
lazim, biz, xelqimizge qaritilghan teshwiqatning yetekchi diyesini özimiz
sharayitqa we xelqimizning éhtiyajigha qarap békitishimiz we özimiz konturol
qilishimiz kerek ! >.
Abdujélil Qaraqash ependi yene tekitlep mundaq didi:
< Nöwette chetellerdiki Uyghur teshkilatlirimiz teripidin bashquriliwatqan
teshwiqat wastilirimiz nahayiti ajiz bir weziyette turiwatidu, xelqimizning
éhtiyajini qamdashtin tolimu yiraq, bundaq bolushining sewebi shuki,
yillardin buyan bezi teshkilat we shexislirimizning milliy teshwiqatimizning
ehmiyiti we qimmitige bolghan chüshenchisi tolimi yüzeki bolup, ular milliy
teshwiqat wastilirimizni qollash we tereqqi qildurushtin özlirini qachurup
keldi, hetta beziliri bilip – bilmey tosalghuluqmu qildi, netijide,
xelqimizge qaritilghan teshwiqatimizning yölünishini we yetekchi idiyesini
chetel teshwiqat wastiliri bekitip beridighan we shular konturol qilidighan
weziyet otturigha chqishqa bashlidi, bu, milliy herikitimizning kelgüsi
tereqqiyati üchün tolimu xewiplik, elwettiki, chetel axbarat wastilirining
Uyghurche anglitishni yolgha qoyghini biz üchün tolimu paydiliq bir ish,
emma, künlerning biride ular bezi siyasi we déplomatik sewepler bilen
tuyuqsiz taqilip qalghanda, bizning qolimizdimu özimizning éhtiyajini melum
derijide qamdiyalaydighan mexsus teshwiqat wastisi bolushi lazim ! >.
|