<Aqtunung Kosrap Yézisidiki Qoralliq Toqunushqa Xitay Tereptin 1000 din Artuq Esker Qatnashqan, Musteqilliq Jengchililirining Sani 50 Etrapida

<Sürette: Xitay muxpiri Chen Gang, Kosrapta qurulghan chazilardiki Uyghur saqchi bilen birge

Sürette: Xitayning atalmish < térorizim > gha qarshi eskerliri


Köpchilikke melum bolghinidek, 1 – ayning 5 – küni Aqtuning Korsap yézisi teweside Xitay eskerliri bilen musteqilliq jengchiliri otturisida keng kölemlik qoralliq toqunush yüz bergendin buyan, Xitay hökümiti Kosraptiki weqening heqiyqi jeryanini mumkin bar yoshurushqa tiriship kelgen, pütün Xitay metbu’atlirida, bu qétimqi toqunushta peqetla 18 neper musteqilliq jengchisining étip öltürülgenliki, 17 nepirining qolgha élinghanliqi, Xitay tereptin bir eskerning ölgenliki we birining yarilanghanliqi heqqidiki qisqighina xewer yer élip kelgen. Gerche Xelqaraliq Kishilik hoqoq teshkilatliri we nopozluq chetel metbu’atliri Xitay hökümitidin bu qétimqi weqening heqiyqi jeryanini Dunyagha ashkarilashni we toqunushta ölgen Uyghurlarning kimliklirini élan qilishni telep qilghan bolsimu, emma Xitay dayirliri bu orunluq teleplerni ret qilip kelgen idi.

Emma waqitning ötüshige egiship, Kosrap weqesining tepsilati heqqidiki bezi xewer – uchurlar Xitay metbu’atlirini körülüshke bashlidi.

Mesilen, Xitayning < yer shari géziti > ning 1 – ayning 16 – künidiki xewiride körsütülishiche, bu gézitning muxpiri Chen Gang neqmeydanni ziyaret qilish meqsidide, weqe yüz bérip 2 – küni Bei Jingdin Sherqiy Türkistanning Pamir rayonigha qarap yolgha chiqqan we 1 – ayning 10 – küni Aqtuning Kosrap yézisigha yétip barghan.

Xitay muxpiri, Aqtudin Kosrap yézisigha barghiche, yerlik saqchilar teripidin yol üstige qurulghan ikki tekshürüsh chazisidin ötken. Yerlik saqchilarning muxpirgha bayan qilishiche, bu tekshürüsh chaziliri weqedin bir kün burun, yeni, 1 – ayning 4 – küni qurulghan. Muxpir chenggang ziyaret xatiriside, buxil chazilarning atalmish < téroristlar > ni tutush herikitide nahayiti mohim rol oynighanliqini eskertip kélip, yerlik saqchilardin igellishiche, texi birnechche kün burunla Kosrapqa xoshna bolghan Aritash yézisida qurulghan chazidiki saqchi we qoghdughuchilarning, bu qétimqi toqunushtin qechip qurtulghan bir Musteqilliq jengchisini qolgha chüshürgenlikini, bu musteqilliq jengchisining qehritan soghuqta taghliq dalada 5 kün yol yürüp halidin ketkenlikini, qolgha élinghanda unung yenidin örük we chilan qeqi chiqqanliqini, uni chazini saqlap turghan Uyghur xelq eskerlirining tutup bergenlikini bayan qilghan.

Muxpir yene, bundaq tekshürüsh chazilirining pütün chong – küchik yollargha qatmu – qat qurulghanliqini, musteqilliq jengchilirining bu tordin qurtulup chiqip kétishining nahayiti teslikini izahlap ötken.

Sherqiy Türkistanning jenobi rayonida uzun yil atalmish < Sherqiy Türkistan térorchiliri > bilen küresh qilghan bir saqchining Kosrapta Xitay muxpiri Chen Ganggha bildürishiche, gerche bu saqchi köp qétim < téror > dilolirini bejirgen we köpligen atalmish < téror baziliri > ni bit – chit qilghan bolsimu, emma, Kosraptikidek bundaq chong kölemlik bazini tunji qétim körüshi iken.

Bu saqchining bayan qilishiche, bu qétim bayqalghan musteqilliq jengchilirining meshiq bazisi 3 nuqtida bolup, awal 2 nuqtigha hujum qilghan bolsimu, emma musteqilliq jengchilirini qolgha chüshürelmey quruq qol qaytqan, 1 – ayning 5 – küni 3 – nuqtigha hujum qilghanda, nechche 10 lighan musteqilliq jengchilisini qorshiwalghan.

Saqchilarning Xitay muxpirigha bildürishiche, bu qétim qolgha chüshürgen meshiq bazisini Musteqilliq jengchiliri beden cheniqturush we addi qorallarni ishlitishni ögünüsh üchün qollanghan bolup, Musteqilliq jengchilirining beziside qol tapanchisi, beziside özliri yasiwalghan bomba bariken, ularning kiyinishimu birxil bolup, qara yung shepke we qara ishtan kiygenmish.

Muxpir Chen Gang, kosrap yézisida insanlarning nahayiti az ikenlikini, heriket élip bérilghan küni buyerdiki saqchi we eskerlerning sanining 1000 din ashqanliqini, 30 – 40 mashina esker kelgenlikini, etrapni pütünley herbiy chidirlarning qaplap ketkenlikini, Uyghur puxralarning öylirining meshiq bazisigha tolimu yeqin ikenlikini, yerlik Uyghur erlirining bir yerge toplushup olturup moxurka chékiwatqanliqini, balilarning bolsa muz tutqan ériqlarda özliri yasiwalghan chanilirini heydep oynishiwatqanliqini bayan qilghan.

Dimek, Xitay muxpiri Chen Gangning yuqarqi neqmeydan ziyaret xatirisidinmu, 1000 din artuq Xitay eskirining, sani texminen 50 etrapidiki we köpünchisining qolida qoralimu bolmighan musteqilliq jengchilirini qatmu – qat qorshiwalghanliqini we ulargha zamaniwiy qorallar bilen rehimsizlerche hujum qilghanliqini, Xitay hakimiyitining buyerde pütünley qirip yoqutush taktikisini qollanghanliqini körüwélish tes emes.