Islam Dunyasigha Yéngi Yönülüsh

2005.12.08 RFA

Tünüghün Mekkede bashlighan Islam Komprensi Teshkilati qisqiche ismi „IKT“ yighinida otturigha qoyulghan qararlar bilen, „IKT“ bir jushquluq körünüshke pürkendi. Bugün élan qilinidighan „Mekke bayanati“ bilen islam ölkeleri özliri üchün yéngi bir yüzlinishke qarap mangdi.

„IKT“ 3 - alahide yighini, Saudi Erebistanning Mekke shehridiki safa sarayida tünügün bashlidi. Saudi Erebistan padishasi Abdullah Bin Abdülaziz, qatnashquchilarni yighin zalining ishigi aldida kütiwaldi. Küntertibi boyiche yighin Quani-kerim oqulishi bilen bashlandi, undin kéyin échilish nutqigha ötti. Türkiyeni TBMM bashlighi Bülent Arinchning wekilligi bilen bille Tashqi ishlar ministiri we reis yardemchisi Abdullah Gülnmu qatnashqan bu yighinda padishah Abdülaziz, Maleyshiyaning hazirqi bashlighi Abdullah Ahmed Bedevi we „IKT“ Bash reisi Prof. Eklemeddin Ihsanogli qatarliqlar yighinda söz qildi. Ihsanogli, Islam ölkelerining qiyinchiliqliri üchün bashqilarni eyiplesh salahitige ige bolmighanlighini bildürüp, „qéyinchiliqlirimizni jasaret bilen ochuq halda qolgha alidighan waqit keldi. Islam dunyasining eng chong umidi mana bu“ didi.

Yéngi Mesililer…`Mekke vizesi`

Yighinda yene “Mekke vizesi” élishda duch kelidighan tosalghularni azaytish üchün qilishqa tégishlik ishler muzakire qilinidu. Bolupmu Shengen vizesi bilen soda bazirida munasiwetlerni küchlendürüsh üchün Musulman ölkiler arisida 13% bolghan soda tijaretni 20% ge chiqirishni qolgha keltürmekchi boldi. „IKT“ wekili Atta Manan “Mekke vizesi bir xil Shengen vizesi boludu” didi, Yauropa birligi ölkeliri bilen chégra qiyinchilighi duchkelmestin erkin aylininishqa ruhset bérilishini bildürdi.

Mekke bayanati

Bilimlik Islam:

Islam terorning hemmisini eyiplinidu. islamning eslide pütün insanlargha merhemetlik we ınsan heq hoquqıni özining qanun asasi qilghan bir din ikenlikini tekıtlıdı.

Mezhepler arisi jamaetler:

Islam mezhepliri bir birge hörmet qilishi, nipaq we teprıqıdın uzaq turushi kérek.

Islam hoqoqti:
Musulman hoquqchilar musulmanlarning nöwette düchkiliwatqan mesililerge chare izdeydu.

Nadanliqqa qarshi küresh:

Islam ölkelirining esli mexsidi nadanliq bilen küresh qilish.

Yoquri maarip:

Bilim we tehnologi tetqiqatigha teximu köp imkanlar yartish.

Yashlarning ihtiyajliri:

Islam ölkiliride yashlarning meselilirini hel qilish üchün küch chiqiridu.

Ayallarning heq-hoqoqliri:

Islam ahaliside ayallarning heq-hoqoqini yahshilash üchün qanunlar chiqish.

Mediniyetler arisi alaqisi:

Mediniyetler arisidiki alaqe heqqide „IKT“ muhim bir wezipini öz üstige almaqchi.