Kommunistlarning Ghalchisi, Sétilma Xayin, Milli Munapiq, Metsalihan Ehmet Bilen Qurban Niyazlar Yash Mujahid Ikki Qehrimanimizning Qolida Jazasini Yep Öltürülüp Yer Chishlidi

2005 - yili 2 - ayning axirliri Xitay kommunistliri üchün untulghusiz hem qorqunchluq bir künler boldi. Bu künlerde Xitay kommunistliri nechche minglighan saqchi-ofitserliri absharka we eskerliri we éghir tiptiki qorallirini ishqa sélip pütün Hoten wilayetining her qaysi nahiye yéza yollirini pütünley qamal qildi. Yoldin ötken her bir mashina, harwa piyadeliqlerni quralliq ahturdi, öylerni qanunsiz basturup kirip ahturdi. Hettaki tik uchar ayripulanlarni ishcha sélip, tagh-dawan, chéghir yollarnimu qoymay qamal qildi. Hettaki bu ish üchün Xitay merkizi komutitimu qattiq chuchighan bolup, herbi buyruq choshürüp bolghan idi. Bu heywetlik qara tumandin chochüp ketken bichare xelq, kichik balilar nime qilishni bilelmeytti. Hettaki bir-biridin sebebini sorashqimu petinalmaytti. Chünki Xitay asareti astida qalghan Sherqiy Türkistanda, ish shu derijige yetkenki, bundaq xarektirdiki ishlarni kochilighan her qandaq adem shu waqitta özini gumanliq unsur qatarida Xitay turmiside koridighanlighini ayaqtiki ashtek biletti. Bundaq ishlar Sherqiy Türkistanda ezeldin bolup kéliwatqanlighi üchün. Xitay kommunistlirini mushunchiwala zor derijide chochutiwetken sebeb zadi nime? eslide Xitay kommunistlirigha sétilip öz xelqining qenini yetkuche shorap yuqurigha tehsikeshlik qilip “ peskeshlik qilip “ töwendiki bichare xelqni yetkuche bozek qilidighan kommunistlarning ishenchilik ghalche oghli partiye ezasi Hoten wilayet Qaraqash nahiye Saybagh yéza Uluq ata kent kommuninist partiye yachikisining sekirtari Metsalihan Ehmet (er 58 yash etrapida partiyelik) bilen kentning amanliq saqlash saqchisi Qurban Niyaz ( er 55 yash etrapida ) partiyelik bu ikki neper sétilma ghalchilar, jigerlik mujahid ikki ezimet qehrimanimizning qolida tegishlik jajisini yep öltürülüp, yer chishligen idi.

Shuning üchün Xitay kommunistliri nime qilarini bilelmey, dir-dir titrep, pütün Sherqiy Türkistanda bolupmu Hoten wilayetide yene bir qétimliq rehimsizlerche, yawuzlarche puxralarning öyini aqturush herkiti bashliwetti.

Uluq ata kentni qisqiche tonushturush

[ weqelikni chüshünüsh üchün aldida bérildi ]

Uluq ata kent bolsa Qaraqash nahiye saybagh yézisigha tewe bolup, nahiye baziridin 40 km din artuq yiraqta, asasliq kirimi charwichiliq, baghwenchilik, déhqanchiliq, déhqanliri namrat medeniyet sewiyesi töwen, amma wijdanlik imanliq xelqtur. Nupusi 1500 etrapida yéri keng topriqi munbet, bostanliq, süyi mol qish-yaz üzülmeydu hemme ailening her-xil yel-yemish selin'ghan méwilik baghliri bar, öyining aldi-arqisida bostanliq talliri bar, yollarda qatar sélinghan heybetlik ormanlar qed kötürüp turudu, kent heqiqeten Hoten wilayetining bir burjigidiki merwayittur. Yigit qizliri chiraylik, kent kishilirining milli örp-adetliri bulghanmighan bu kentning axirisida kent yoq, cheksiz say we taghlik. Sherqiy Türkistanning chegra kenti hésaplinidu. Shuning üchün burundin tartip bu yer azdur-köptur öz millitimiz kishilirining sayahet orni bolup qalghan. Shuning üchün Xitay emeldarlirining ach toymas közi gowher makan Uluq atagha chüshken.

Xitay merkizi komutitining orunlashturushigha asasen Xitay mutehessisliri bu yerning ekologiyelik ehwalini tekshürüp körüp, Qaraqash deryasining bash terepidiki Uluq ata qismigha Hoten déhqanlirini yillardin béri mejburi hashagha ishlitip nechche milyard yuan meblegh sélip Uluq ata su inshaat qurulishini sélip pütküzüp bu yerge Uluq atasu élektir istansisini qurdi we bu güzelmakangha nechche minglighan Xitay köchmenlirini köchürüp ekilip mushundaq göher zémingha yerleshtürdi. Bu Xitaylargha heqsiz öy sélip bérip ularni ishqa orunlashturdi. Shuning bilen Uuq ata chong bir sayahet ornigha aylinip qaldi we hazir pul tölep sayahet qilidighan sayahet baghchisi bolup qaldi. Uluq ata su inshaat qurulishini ishlesh jeryanidiki on nechche yilda, Metsalihan Ehmet bilen Qurban Niyazlar köchmen Xitaylar bilen appaq-chappaq bolup jinayet yoligha mangdi. Öz qérindashlirini haqaretlidi we éghir depsende qildi.

1 - Metsalihan bilen Qurban Niyazlar shu kenttiki musulman qérindashlarning diniy étiqadigha hörmet qilmay qurulush qilish üchün kelgen Xitaylar bilen dost tartiship künde digüdek öylirige bashlap ekilip haraq ichip usul oyniship shu yerdiki xelqning qattiq ghezibini qözghighan hettaki qurulush qilish jeryanidiki on nechche yil jeryanida Metsalihan Ehmet bilen Qurban Niyazlar Xitayning azghine pullirigha aldinip éri bar yoq ayallar, hettaki kichik qizlarnimu Xitaylargha solap bérip adem taqet qilip turghili bolmaydighan peskeshlikler bilen shughullanghan. Bichare xelq nechche yildin béri dert elimini ichige yutushqa mejbur bolghan
[ xelq eghizidin ].

2 - Metsalihan Ehmet Qurban Niyazlar kentte Xitay kommunistlirining diniy siyasetini téximu aktip qollap, xelqning diniy oqush-okutush erkinligini boghup, ehwalni bayqighan haman saqchi orunlirigha melum qilip musulmanlarning diniy étiqadigha zor derijide ziyankeshlik qilghan. Mesjidlerning aldida özi biwasite turup, sirttin kelgen her qandaq ademning we oqush yéshidiki her qandaq balilarni tosup kent tewesidiki mesjidke kirip namaz oqushigha yol qoymay musulamanlarning étiqadini zor derijide depsende qilghan.
 [ telewizyonlarda bu toghrisida mahtalghan].

3 - Metsalihan Ehmet bilen Qurban Niyazlar Xitay kommunistlirining tughut cheklesh siyasetini aktip qollap téximu qattiq qolluq qilip hamile ayallarning qursighidiki balilirini mejburi halda mashina we qol terektorlirigha bésip tughut cheklesh ponkitlirigha apirip özi birge bérip aldurup, on nechche yilda nurghunlighan Uyghur ewladlirining olup kétishini we ayallarning ayal késilining köpüyip kétishini keltürüp chiqarghan. Hazirmu bu kenttiki tughut yéshidiki ayallar asasen késeldin saqiyalmighan. Plandin sirt artuq tughqanlardin jerimane élish jerimane toleshke puli yétishmise qoy-kalalirini satturush, ularni artuq hashargha apirish qatarlıq usullar bilen jazalap kommunist Xitaylarning nurghunlighan mukapatlirigha erishken.[ xelq eghizidin ] .

4 - Metsalihan Ehmet özi yerni artuq igelliwalghan we kent kadirlirighimu artuq bergen, déhqanlarni pat-pat öz ishigha salghan.pikir qilghanlarning pikiri aqmighan chünki bu emeldarlargha texsikeshlik qilidighan ötüp ketken peskesh iplas bolghanlighi üchün uning üstidin qilinghan her qandaq shikayet – erizler basturiwetilgen, bu iplas xayin pikir qilghanlardin her xil yollar arqiliq öch alghan shuning bilen bichare xelq bu milli munapichtin jaq toyghan bolsimu pütün dert elemini ichige yutushqa mejbur bolghan
[[ xelq eghizidin]].

5- Erteyaz peslide déhqanlarni ishka sélip mehsus emeldarlar üchün yer ajritip baldur qonaq térip, wali, hakim, shuji, yéza bashliqlirigha ayrim-ayrim her yili üzüldürmey kök qonaq toshughan, “ bu wakitta déhqanlar bughday orighili chüshkende, Metsalihanning hoshamet qonighi emeldarlarning éghizigha tégip bolghan bolidu” alahide hakim, wali, shuji yéza bashliklirigha atap, qoghun tawuz shaptul téritip mawu palani bashliqning qoghunluq reti dep emeldarlargha hoshamet qilip, bichare déhqanlarning emgigi bedilige özi yashichaq bolup wijdani oyghaq her qandaq insanning ghezibini keltüridighan peskeshliklerni qilip, déhqanlarning heqqini parixor emeldarlargha hoshamet soghiti qilghan.

Addisi Metsalihan umumning puligha wilayet, nahiye, yéza emeldarlirini öyige yilda nechche ret méhmangha chakirip, haraq ichirip kenttiki qkizlarni öyige ekilip ular bilen usul oynashqa köngül échishqa zorlap, shu yerdiki yerlik musulmanlarning diniy étiqadini hörmet qilmay éghir halda depsende qil;ghan [ xelq aghzidin ] .

Misalgha asaq. telewizyonda “Metsalihan Ehmetni hatirilesh chong yighinidin korunush” Qaraqash nahiyelik partikomning bash shujisi Song shuji ( Xitay 52 yash etrapida ) Uluq atada birla dostum bar idi, u bolsimu Metsalihan idi, u méning eng yéqin sadiq dostum idi, Men uning öyige 4 qétim méhman bolup chiqqan idim, U méni bek yahshi méhman qilatti, men uningdin ayrilip qaldim men zadi chidiyalmidim dep telewizyon ekranida özini tutuwalalmay honggirep yighlap ketken we Metsalihanning nechche yashlik qizini özining menewi kizi qiliwalghanlighini, u qizni resmi döwlet shitatidiki xizmetchi qilip ishqa orunlashturidighanlighini sözlep Metsalihanning ailisige köp yardemde bolidighanlighini wede qilghan. Nahiyelik partikomgha bash shuji bolghan bir Xitay adette Uyghur yéza bashlighining öyige chiqip ziyapette bolup kélishnimu numus dep qaraydu. Lékin addi bir kent sekirtarining uning bilen dostlishishi 4 qétim öyide méhman bolushidin we yuquridiki bashqa peskeshlikliridin körüwalghili bolidiki Metsalihan Ehmet we Qurban Niyazlarning heqiqeten chékidin ashqan esebilerche Xitay kommunistlarigha choqunidighan ularning yaliqini yalaydighan öz qérindashlirining qéni bedilige yashaydighan peskesh milli munapichlar ikenligide shek yoq.

Miladi 1949-yili 10 - aydin bashlap Xitay tajawuzchiliri Sherqiy Türkistan zéminini resmi bésiwalghandin kéyinki 55 yil mabeynide Sherqiy Türkistan xelqining körmigini qalmidi, shu yillar mabeynide Sherqiy Türkistan xelqi yighlisa Uluq atamu yighlidi, shundin béri Sherqiy Türkistan xelqi külüp baqmidi.

Bolupmu Uluq ata su inshaat qurulishi bashlanghan on nechche yildin béri Uluq ata xelqi yuqarqidek éghir xorluqlarni béshidin kechürüp, erkiniraq tinalmay keldi. Metsalihan bashchilighidiki kent emeldarlirining zorluq-zombalighi astida öz ayalliri, öz qizlirighimu ige bolalmidi. Aachköz Metsalihan Ehmet, Qurban Niyazlar öz qérindashlirining qéni bedelige yashap, kommunist Xitaylarning yaliqini yalidi.

Bichare déhqanlarni bözak qilip Xitay emeldarlirigha xoshamet qildi. Öz qérindashlirining ayallirini singillirini qizlirini köchmen Xitaylargha azghine pulni dep solap bérip, ularning ipppet numusini bulghap, millitimizni depsende qildi. Musulmanlarning diniy étiqad erkinligini boghdi. Tughut cheklesh xizmetidimu Xitay kommunistlirigha yahshichak bolup öz xelq ammisini tügetküsiz jevri japagha qoydi.

Pichaq songekke yetti axiri boludighan ish bolmay qoymidi. Bichare xelq bichare turiliwermidi, bichare xelqningmu Uluq ataning köp-kök pak erkek suyini ichken ikki mujahid qehrimani pütün Sherqiy Türkistanni hettaki pütün Xitayni heyrette qaldurup bu zalim peskesh ikki milli munapichni öltürüp yer chishletti. Uluq ata xelqi küldi. Hoten xelqi küldi pütün Sherqiy Türkistan xelqi küldi, emma Xitay kommunist emeldarliri Xitay merkizi komutitning buyrighigha binaen, nechche minglighan saqchi ofitser eskerlirini tik uchar ayripilan, absharqilarni ishqa sélip qehirmanlarning kichiki Abdurahimni (19 yash) izdeshke kiriship ketti. Yene bir qehirman 21 yash ismini eniklashka mumkin bolmidi, neq meydanda aylinip kétip tutulip qalghan, eskertish ismini eniqlashqa mumkin bolmighan mujahidni xxx dep ataymen.

XXX 21 yash ata kenttin
Abdurahim 19 yash Uluq ata kenttin.

Bu ikki öt yürek mujahid qehirmanlar, Metsalihan Ehmet bilen
Qurban Niyazning chékidin ashqan peskeshlikidin qattiq ghezeplengen. Öz acha singillirini Xitaylargha solap beriwatkan bu sulamchilarni nechche qétim marilighan bu ghalchilarning haywani qiliqlirini öz közi bilen korgen, bu qehrimanlar bularning qilghan eskiliklirini, Xitaylargha emeldarlargha qilghan hoshametlirini parixorluqlirini, déhqanlarni közge ilmay bozek Qilishtek yawuy qilmishini körüp, Metsalihan Ehmet bilen Qurban Niyazlargha nesihet qilghan bolsimu, ular hakawurluq qilip ret qilghan we saqchilargha urdurghan. Bu milli munapiqlargha nesihet qar qilmighandin kéyin ,2005-yili 2- ayning axirliri teng kéchide Uluq ata kentte radio telewizyon ulap tarqitiish istansisigha bérip benzin chéchip ot qoyuwetken. koghdighuchi “partiyelik” yalwurup turuwélip, qarshiliq qilmighanlighi üchün, hayat qoyghan, “ qoghdighuchi kéyin telewizyonda bu milli qehrimanlarni qattiq eyiplep, maqale yézip oqup, neq meydanda 5000 yuan bilen mukapatlanghan”. Ular yene alaqélishish eslihelerini buziwetkendin kéyin, Metsalihanning öyige bérip, Metsalihanni chong shemsher bilen chépip öltürgen, kéyin kentning amanliq saqlash saqchisi Qurban Niyazning öyige bérip, uni bir terep qilish jeryanida Qurban Niyazning ayali we qizi bilip kélip, qehrimanlargha ésiliwalghan, qehrimanlarni kaltek bilen urushqa bashlighan qehrimanlar u ayallarni asrap qélish, ayallarni zehmilendürmeslikni asas qilip, ayallardin özini qachurup, Qurban Niyaz bilen tutushqan, Qurbannityaz shu pursette xxx ning bughdiyikini qattiq uliwetkenliki üchün xxx shu yerde aylinip yiqilghan, Qurban Niyazmu Shemsherning zerbisidin qangha milinip yiqilghan, Abdurahim qéchip ketken.

Kent kadirliri ehwalni kommunist emeldarlirigha melum qilghandin kéyin saqchilar neq meydangha kélip, XXX ni hushsiz halette tutqan, ”turmide hushigha kelgen” Qurban Niyaz doktorhanege apirilghan, Xitay kommunistliri bir ay minglighan saqchi ofitser eskerlirini ishka sélip, Abdurahimni izdigen, telewizyonda künde digidek Abdurahimning suretini chikirip, tutush buyrighi chiqarghan, iz –derigini alamighandin kéyin, tik uchar ayripulanlar bilen taghalrni izdigen,. absharqilarni tagh arisdidiki yollargha qoyup bérip eskerler keynidin qoralliq mangghan, Abdurahimni qattiq chéniqqan dep guman qilghan, Xitalar Abdurahimning tagh bilen qéchip chiqip kétiwatqanlighini gumanqilip tik uchar ayripulanda yenimu qattiq izdigen. Yuqurdin Abdurahimni tutush qiyinlashsa körgenla yerde étish buyrughi chüshürülgen, shuning bilen izdesh téximu jiddileshken, lékin Abdurahim Hoten sheher ichide yolda saqchilar terepidin tutulup qalghan chünki yollar hemmisi qamal qilinghanlighi üchün qéchip chiqip kételmigen, kommunist Xitay Sherqiy Türkistan musulmanlirining ot yürek batur oghlani qehrimani mujahid Abdurahim bilen XXX ge bular tutulup ikki aydin kéyin yani 5-ayda ochuq sot echip, bularni terorist dep atap, ayrim-ayrim ölüm jazasi bérip, siyasi hokokidfin omurwayet mehrum qilinsun dep höküm qilip, shu waqitta miltiq bilen étip ijra qilip shehit qildi,

E ALLAH ! Bu mujahidlarning shehidlik derijisini yuquri qilghin, AMIN
yatkan ornini jennette qilghin Amin!

2005-yil 12 - ayning 1 -küni

Ana Wetendin Uchqun