Qirghizistan Insan Hoquqi Qoghdash Komitétining Rehbiri Ramazan Dirildayéw Bilen Uyghurlar Heqqide Söhbet

2005.11.27 RFA

Qirghizistanni öz ichige alghan ottura asiyadiki insan hoquqi mesililiri boyiche pikir almashturush üchün amérikigha kelgen Qirghizistan insan hoquqini qoghdash komitétining reisi Ramazan dirildayéw ependi jüme küni erkin asiya radio istansisini ziyaret qilip, Qirghizistanda yüz bergen bir qatar mesililer jümlidin Uyghur mesilisi boyiche toxtaldi.

Ramazan dirildayéw ependi Qirghizistan musteqil bolghanda parlamént ezasi bolghan. Bu jeryanda u prézidént esqer aqayéwni xiyanetchilik bilen eyiblep, mexsus komissiye tüzgenliki üchün aqayéw teripidin bésimgha uchrighan. U pütün imkaniyetliri bilen sabiq prézidént aqayéwning démokratiyige qarshi adem ikenlikini pash qilghanliqi üchün , öz dölitide turalmay, awstiriyige kétip, besh yil shu yerde yashighan. Bu yil 24-Marytiki inqilabta qaytip kélip, öz paaliyetlirini dawamlashturghan.

Ramazan ependi Uyghurlar mesilisige bashtin axiri köngül bölgen bolup, u Uyghurlarni özara ittipaqliship küresh qilishqa chaqirdi.

Qirghizistan insan hoquqini qoghdash komitétining reisi Ramazan dirildayéw ependi Qirghizistandiki bir qatar weziyet heqqide toxtilish bilen bir waqitta yen Qirghizistandiki Uyghurlarning ehwali hemde Uyghurlarning nöwettiki weziyiti heqqide öz köz qarishini otturigha qoydi.

Ramazan dirildayéwning sözi boyiche alghanda , u, uzun yillardin buyan Uyghur mesilisige étibar bérip kelgen bolup, Uyghurlar mesilisi heqqide köp qétim xelqaraliq teshkilatlargha hem Qirghizistan hökümitige bildürüshlerni élan qilghan.

Ramazan ependi Uyghurlarning buningdin kéyin öz paaliyetlirini téximu kücheytishi lazimliqi, ottura asiyadiki Uyghurlar bilen gherb dunyasidiki Uyghurlarning öz ara ittipaqliq we hemkarliqni ashurup, birlikte paaliyet élip bérishning ehmiyitining zorliqini tekitlidi.

U yene Uyghurlarning jümlidin Uyghur teshkilatlirining özara hemkarliqi we ittipaqliqining yéterlik bolmaywatqanliqi, ottura asiya jumhuriyetliridiki Uyghurlar bilen gherb dunyasidiki Uyghurlar arisidiki birlik we hemkarliqning köngüldikidek emeslikini, Qirghizistandiki Uyghurlardimu bezide boshangliq we étibarsizliq ehwalining mewjutluqi tüpeylidin daim öz mesililiri heqqide doklatlar we erizlerni teyyarlap, Qirghizistan hökümitige sunushta ajizliq qiliwatqanliqini eskertti.

"Bala yighlimighiche ana emchek salmaptu " dégen maqal Uyghurlardimu we Qirghizlardimu oxshashla bar, shunga aldi bilen Uyghurlar özliri pidakar bolush kérek,

Qirghizistan insan hoquqini qoghdash komitétining reisi Ramazan dirildayéw 13 yildin buyan esqer aqayéw tüzümige qarshi turup, Qirghizistanda démokratik jemiyet qurushqa hesse qoshqan Ramazan dirildayéw axirida buningdin kéyin Qirghizistan insan hoquqini qoghdash komitétining Uyghurlarning ishlirigha yéqindin yardemde bolidighanliqini, Qirghizistandiki Uyghurlarning esqer aqayéw dewridikidek qorqushni tügitip, dadil paaliyet qilish arqiliq özlirining her xil arzu-Pikirlirini Qirghizistan prézidéntigha we insan hoquqi teshkilatlirigha sunushqa chaqirdi. Qirghizlar bilen Uyghurlarning tarixiy kélip chiqishi ortaq bolghan tughqan türkiy qérindash xelq bolush süpiti bilen özining we bashqa Qirghizistan démokratlirining Uyghurlargha yardemde bolidighanliqini bildürdi.

Ramazan ependining éytishiche, "bala yighlimighiche ana emchek salmaptu " dégen maqal Uyghurlardimu we Qirghizlardimu oxshashla bar, shunga aldi bilen Uyghurlar özliri pidakar bolush kérek, bolupmu amérikidiki Uyghurlar téximu pidakar bolup, amérika hökümitige, dölet mejlisige we bashqa munasiwetlik orunlargha daim Uyghurlar heqqide jümlidin Qirghizistan qatarliq ottura asiyadiki Uyghurlar toghrisida melumat bérishi ,ular bilen sözlishish kérek, hemme ish bir qanche ademgila tayinip qalsa bolmaydu.(Ümidwar)