Xitaydiki Muhit Bulghinish Mesilisi Xitay Iqtisadigha Zor Tehdit Élip Kelmekte

2005.11.04 RFA

Yéqinda "dunya awangartliri mulahize munbiri" namliq gézitte, "qed kötüriwatqan Xitayni emeliyette meynetchilik basmaqta" dégen témida maqale élan qilindi. Maqalida Xitaydiki su we hawaning bulghinish derijisining künséri éghirlishiwatqanliqi hemde bu xil ehwalning Xitay iqtisadigha zor tehdit élip kéliwatqanliqi otturigha qoyulghan.

Muhit bulghinish éghir derijige yetken

Maqalida körsitilishiche, Xitayning muhitni asirash sahesidiki aliy derijilik emeldari yéqinda Xitaydiki muhit mesilisi heqqide toxtilip "eger bu heqte jiddi chare -tedbirler qollinilmaydiken, 15 yil ichide Xitaydiki su we hawaning bulghinish derijisi hazirqidin hessilep éghirlishidu" dep agahlandurush bergen.

Maqalida ilgiri sürülüshiche, Xitaydiki muhit mesilisi peqet iqtisadiy mesilila bolup qalmay, belki ijtimaiy we siyasiy mesilige aylanghan. Bolupmu Xitayning yéza rayonlirida, suning bulghinishi ziraetlerning bulghinishini keltürüp chiqarghan shuning bilen xelqning salametliki zor tehditke uchrighan.

"Qed kötüriwatqan Xitayni emeliyette meynetchilik basmaqta" dégen témidiki bu maqalida, " Xitay hökümiti héchbolmighanda döletning paytexti Beijingning hawasini bolsimu sap qilishqa tirishishi kérek, eger bundaq qilmaydiken, 2008 - yili Beijingda échilidighan olimpik yighinda, Xitay hökümiti nahayiti osal ehwalgha chüshüp qalidu" dep körsitilgen.

Xitayda pul tépish muhim orunda qoyulghan

Washingtondiki Xitay uchur merkizining mesuli Wu Hungda ependi Xitaydiki muhit mesilisining heqiqeten nahayiti éghir ikenligini tekitlep, "bundaq bolushi Xitay hökümiti peqet iqtisadning tereqqi qilishighila köngül bölüp, xelqning salametlikini bér chetke qayrip qoyup, ularning ölüp térilishi bilen kari bolmighanliqidin kélip chiqqan " dep körsetti,

Yéqinda Xitayning muhitni asrash sahesidiki ali derijilik emeldari hazir Xitaydiki sheher nopusining köp qismining bulghanghan hawada yashawatqanliqigha iqrar bolghan.

"Dunya awangartliri mulahize munbiri" namliq gézitte élan qilinghan maqalida körsitilishiche, hazir Xitay zéminining 3 tin bir qismida pütünley kislataliq yamghur yaghidiken shundaqla her yili Xitayda hawaning bulghunushidin ölüp kétiwatqan ademler sani 400 mingdin ashidiken.

Muhit bulghinish kishilerning hayatigha xewp élip kelmekte

Radiomizning ziyaritini qobul qilghan washingtondiki Xitay uchur merkizining mesuli Wu hungda ependi, "Xitayda hazir bir qisim chöl we qumluq rayonlardin bashqa, asasiy jehettin hemmila sheherler bulghinip bolghan, yéza rayonliridiki yer asti sumu pütünley bulghanghan. Bu xil bulghinishning terkibide türlük rak késelliklerni keltürüp chiqiridighan radiaktibliq éléméntlar bar" dep bildürdi,

Wu hungda ependi söhbet jeryanida yene Xitaydiki su we hawaning éghir derijide bulghanghanliqidin, Xitayda ishlepchiqirilghan yémekliklerningmu xeterlik bolup qalghanliqini, shunga hetta Amerikini öz ichige alghan chet döletlerde kishiler Xitaydin import qilinghan yémekliklerni istimal qilishtin intayin endishe qilidighanliqini melum qildi,

Wu hungda ependi sözining axirida, "muhit mesilisini bir terep qilishta, Xitay hökümiti bekmu kéchikti. Chünki 20 yildin buyanqi iqtisadni tereqqi qildurush jeryanida, Xitayda meyli hawa bolsun yaki su we tupraq bolsun, hemmisi digidek intayin qorqunchluq derijide bulghinishqa uchridi" dep körsetti, (Méhriban)