Yashash Yolum Nede ?

Imam Hasan Güljamal

Xitay musemlikiside qalghan atalmish < azsanliq > dep atalghan Uyghur, Tibetlerning teqdiri tarihtiki eng echinishliq we eng heterlik halette turmaqta.

Xitay kommunistlirining kengeymichilik siyasiti astida, bir türküm Xitay milliti Yawropada atalmish < siyasi panahliq > qalpighi bilen, jümlidin, Germanyede öz chönteklirini toldurmaqta. Nahayiti az sandikilirini hisapqa almighanda, köp sandikili yurtlirida dacha salghan, iqtisa jehette toyunghan, belgilik iqtisadi igilikke ige. Ular Germanyedin zerikip qaytip ketish üchün, Xitay konsulhanliridin qaytish resmiyiti bejirip berishni telep qilghanda, konsulhana emeldarlirining, < yeterlik iqtisat topludungmu ? turghan waqting uzun emes, uruq – tuqqanliringdin qanchini yeninghga tartting ? Dölet ichide qanchilik karihana qurdung ? Germanye seni mejburi apirip qoyghuche turushung kerek, zhungguo hökümiti sanga chetelge chiqish yolunu bekargha echip bermigen, biz herhil yollar bilen tashqi periwot toplishimiz, chetellerde makanlishishimiz kerek ! > digendek soallarni soraydighanliqi , musapirlar lagirida Xitaylarning manga sözlep Bergen < dert > liri.

Biz Uyghurlarchu ? zimin setiwelish emes, eslidila bar bolghan yer – ziminlirimizni Xitay kommunist hökümiti bulidi, talidi, musadire qildi. Biz eng eqelli kishilik, insani heq – hoqoqlirimizni telep qilghinimizda Xitay kommunist hökümitining öltürüshi, insane qelipidin chiqiqan usollardiki jazalishi, muddetsiz türme jazalirigha uchruduq hem uchrawatimiz, Allahning rehmiti bilen manga ohshash teliyi ongdin kelgenler chetellerge chiqip, demokratik döletlerde siyasi panahliq tilesh imkaniyitige ige bolduq. Germanyedila emes, demokratik sanalghan pütün gherip döletliride manga ohshash panahliq tilep turiwatqan uyghurlar qanchilik ? Bu Yawropadiki siyasi panahliq tiligen chetellikler nisbitide yoq diyerlik, bu Xitay tajawuzchilirining mustemlikiside qalghan uyghuristandiki biz uyghurlarning ehwalimizning neqeder paji’elik ikenlikini namayen qilidu.

Men insan heqliri, demokratiye, barawerlik, hörlük, erkinlik, tenchliqqa bolghan intilish tuyghusi bilen Germanyege kelip siyasi panahliq tilidim. Mana bu hör döletke özemning paji’esini, wetinimning musteqilliqi, helqimning erkinliki, tupriqimning paklinihi üchün elip beriliwatqan ahu – zarlirimni anglattim. Hörlük, erkinlik üchün küresh qilip, Germanyedin nechche hesse chong ziminni, munbet, tupriqi mol, bayliqi turupmu, dunyaning heraysi jaylirida sersan – sergerdan bolup yürgen bizdek milletni sanap berelemsiz ? Dunyada wetensizlikning derdini tartmighan ademge, wetensizlikning nimilikini chüshendürüshtinmu qiyin ish bolmisa kerek.

Germanye hökümiti bolsa mening siyasi panahliq telipimni ret qilip, Xitay konsulhanisidin qaytish resmiyiti bejirishke qistimaqta. Kimning öz ana tupriqida yashighusi, kimning öz ana tilida sözleshküsi, kimning qewim – qerindashliri bilen mungdashqusi, kimning öz dini, öz mediniyitidin uzaqlashqusi kelidu ? bizde, < kishining yurtida sultan bolghiche, öz yurtungda ultan bol > digen hikmetlik söz bar elwette.
Xitay hökümiti bizge qaytish resmiyiti bejirip berishke aldirap ketiwatidu, chünki hazirghiche heliqaragha özining sahta qiyapitini körsütüp kelgen Xitay hökümiti, öz niqawining yirtilip ketishini halimaydu elwette. Emma bizni uyerde kütüp turghanning qandaq aqiwet ikenlikini tesewur qilalamsiz ? siz, < isning achchiqini mora biler > digen hikmetlik sözni anglighanmu ?

Dunyada erkinlik, hörlük üchün eng zor bedel tölewatqan biz uyghurlar bolsa kerek. Lekin biz töligen bedelge layiq bashqa hör insanlargha ohshash eng eqelli heq – hoqoqlarghimu erishelmiduq.
Bizning munbet tupriqimizda Xitay kommunist hökümiti halighanche talan – taraj qilip, Xitay milliti üchün makan hazirlimaqta. Allah bu göher ziminni Xitay hökümitige hediye qiliwetkendek, dunya jamaetchilikidin tep tartmastin, halighanche zorawanliq qilmaqta we qiliwatidu. Uyghurlarning ahu – zarini tashqi dunyagha chiqarmastin, atsimilarsiye qilishni tezlitiwatidu. Ejaba dunya jamaetchiliki bu göher zimindiki insaniyet mediniyiti üchün öchmes töhpilerni qoshqan uluq millet bolghan uyghurlarni hatirisidin chiqirip qoydimu ?

Men demokratik Germanyede qorqunuchluq hayatimni dawam qilduriwatimen. Qachan saqchilar kelip put – qolumgha kishen selip Xitay hökümitige qayturup bererkin dep keche – kechilep dekke – duke ichide yashimaqtimen.

Men hör dunyadiki hör ademlerge shuni digüm keliwatidu: < eger siz mening ornumda bolsingiz qandaq qilattingiz ? >.