Rabiye Qadir – Hazirqi Zaman Uyghur Ayallirining Meniwiy Rohi

Güljamal Imam-Hasan

Uyghur xelqining tarixiy betliri, yüreklirimizni lerzige salidighan, jenggiwarliqimizni urghutidighan, kelgüsi ewlatlirimizgha pütmes – tügimes ilham we jasaret behish etidighan we shundaqla düshmenlirimiznimu dir – dir titritip qara terge chömdüridighan shahane Qehrimanliq dastanliri bilen tolghan. Wapadar, mehnetkesh we sewrichan Uyghur xanim – qizlirimu huddi shirkebi erkeklirimizge ohshashla eneshu Qehrimanliq dastanlirimizning mohim parchisi bolup keldi. Tariximizda ötken Iparxan, Nozugum, Amannisahan, Rizwangül we shulargha ohshighan minglarche xanim – qizlirimiz heqqidiki tesirlik riwayetler ejdatlirimiz teripidin ewlatmu – ewlat miras qaldurulup, taki bügünge qeder Uyghur xanim – qizlirimizning meniwiy küch buliqi bolup keldi, esirning, dewirning we yillarning ötüshige egiship ularning sepigha yengi tiplar, yengi obrazlar qoshulup, Uyghur xanim – qizlirigha has bolghan bu qehrimanliq dastanlirining mezmoni yildin – yilgha beyip keldi. Uyghur xanim – qizlirining insaniy heq – hoqoqliri harihta hech körülüp baqmighan derijide eghir ayaq – asti qiliniwatqan, we hetta Uyghur xelqi özining milliy we diniy kimlikini yoqutup qoyush girdawigha yüz tutiwatqan bügünki hayat – mamatliq peytte Uyghur xanim – qizlirini ichidin Yengi bir yulzut chaqnap chiqti we bu hasiyetlik yultuz muqeddes sherqiy türkistanning pütün samasini chaqnitip, zulum kishenliride jan talishiwatqan Uyghur xelqighe Huddi mehrigiyadek qayta hayatliq nuri elip keldi, Bu yultuz del Rabiye Qadir xanim idi.
Men bundin 10 nechche yil burun Ürümchide Xitay pochta – teligitaf idarisida ishlep yürgen künlirimde Rabiye xanimni birqanche qetim uchratqan, uni peqetla sirttin tonuyttum, uchaghlarda rabiye xanim Xitay siyasi meslihet kéngishining ezasi idi, uninggha ohshash yuquri mensep tutqan we hökümet aldida belgilik siyasi tesiri bar insanlar bizge ohshash adettiki puhralar bilen belgilik musape saqlashni we hetta purset tapsa shillimizgha miniwelishni adet qiliwalghachqa, Rabiye xanimning heliqchil, kemter, heqqaniyetchi, Milletperwer hisliti peqet menila emes, milyonlighan xelqimizni alahide tuyghulandurghan idi, eyni chaghda Rabiye xanim manga bir mensedar emes, huddi adettiki bir hoshnamdek, xuddi hazirla sehradin kelgen natiwan dihan ayaldek, yene kelip wapadar, yöyümchan tuqqunumdek bir tuyghuni bergen idi.
Kommunist Xitay mustemlikisidin buyan, Uyghur ayallirining hechbir zaman yeshi qurughan emes, kommunist Xitay hökümiti aldida millitini söygen hechbir insaninning qedir – qimmiti bolghanmu emes !!!
Bundin 6 yil muqeddem, xelqimizning qelbide tehit qurghan Rabiye Qadir xanimning Kommunist Xitay hökümiti teripidin Qarangghu zindangha tashlanghanliqi,Hayatimda rohiy – halitimge eng qattiq tesir qilghan hadisilerning biri idi, eyni chaghda qattiq ökünüsh, hesret – nadamet tuyghusi ilkide birqanche künlep közümge uyqu kirmigen, huddi öz mehriban anamdin ayrilghandek qattiq qayghurghan idim, chünki Xitayning dehshetlik zindanlirigha chüshken bir insanning qandaq aqiwetlerge qalidighanliqini huddi xelqimdek menmu obdan bilettim. Kéyin men bezi seweplerdin ana yurtumni tashlap, chetelge chiqip ketishke mejbur boldum we shundin buyan sergerdanliq ichide yashap keliwatimen, emma Rabiye xanim weqesi yürigimni izchil türde azaplap kelgen idi. Janabi Allahqa shükriler bolsunki, yawuz Xitay hakimiyiti dunya jamaetchilikining besimigha bash egishke mejbur bolup, Rabiye xanim Xitayning tömür changgilidin qurtulup, erkin dunyagha perwaz qilip chiqti, bu hush hewer huddi weten ichi we sirtidiki milyonlighan xelqimizge ohshash menimu alahide söyündürdi, men goya ölüp ketken anam qayta tirilgendek bir söyünüsh tuyghusigha purkendim. Allahning himmiti bilen buyil 8 – ayda Rabiye Qadir xanim Germaniyediki Uyghurlar bilen didar körüshüsh üchün kelgende uni yeqindin körüsh pursitige erishtim, bu, mening hayatimdiki eng hoshalliq künlirimning biri idi. Xitay hakimiyitining zindandiki shunche qiyin – qistaqlirimu Rabiye xanimning iradisige qilche tesir körsütelmeptu, gerche u jismani jehette uprighan, chachlirigha waqitsiz aq kirgen bolsimu, emma uning milliy iradisi tehimu mustehkemliniptu, weten – millitining kilechikige bolghan ümidini qilche boshashturup qoymaptu, Rabiye xanimning chetelge chiqipla, özining barliqini wetini sherqiy türkistanning musteqilliqighe, xelqinining erkinlikige beghishlaydighanliqini jakalighanliqi we Erkinlikke érishken kündin tartipla weten – millet ishliri üchün keche – kündüz payi – pitek bolup yüriwatqanliqi, uning shija’itini we qehrimanliq jasaritini namayende qilip turmaqta.
Weten – Millet ishlirigha hesse qoshush – herbir Uyghurning wijdaniy we Milli burchidur, bügünki künde weten ichide minglighan qerindashlirimiz öz xelqining hör – azatliqi üchün issiq qénini we qimmetlik hayatini teqdim qilip keliwatidu, yene 10 minglighan qerindashlirimiz Xitayning qarangghu zindanlirida azap – oqubet chekiwatidu, bundaq bir sharayitta, biz erkin dunyada yashawatqan Uyghurlar, bolupmu xanim – qizlar Qehriman animiz Rabiye xanimning we shuninggha ohshighan minglighan qerindashlirimizning igilmes – sunmas rohidin ilham elip, weten – millet ishliri üchün qolimizdin kelgen tirishchanliqni körsütishimiz lazim. Hemmimiz huddi rabiye xanimdek iradilik we pidakar bolalisaq, musteqilliq ghayimiz haman bir küni choqum emelge ashidu !
Ahirida meniwiy animiz rabiye xanimgha salametlik we muwapiqiyet tileymen !

2005 – yil 9 – ayning 25 – küni
( Germaniye – Firankfurt )