Bu Yil 600 Ming Xitay Ishlemchi Uyghur Élige Paxta Térishke Kelmekchi

Tengritagh xewer torining yéqinda élan qilghan bir melumatigha qarighanda, 9 - ay kirishi bilen Xitay ölkiliridiki ishlemchiler Uyghur élige paxta térish üchün arqa-Arqidin kéliwatqan bolup, 9 -Ayning 5 - küni bir künning ichidila Xitay ishlemchiliri bilen liq tolghan 3 poyiz Uyghur élige yétip kelgen. Shundaqla bu mushu sürette dawamliship ay axirighiche, bingtuenning 600 ming paxta tergüchige éhtiyaj bolush ehwalini qanduridiken.

Bu ishlemchiler asasliqi Xitayning Hénen, Sichüen, Gensu we Ningshya qatarliq jayliridin kéliwatqan bolup, Uyghur élidiki bingtuenning emgek we jemiyet kapaliti idarisi bir xénen ölkisidinla 117 minggha yéqin ishlemchini Uyghur élige élip kélishke toxtam tüzgen.


Xitay ishlemchilirini bu yerge qizziqturiwatqan nerse néme?

Bingtuen ichkiridin alidighan ishlemchilerge eng yaxshi kapaletlerni bérip, ularning heqlirini waqtida béridighangha hemde ularning barliq heq pullirini choqum ular yurtlirigha qaytishtin 3 kün burun toluq bérip bolushqa wede qilghan. Ilgiri Xitay xewerliride chiqqan bezi melumatlarda, ishlemchilerge her bir kilo tergen paxtisi üchün 1 yüendin kam heq bermeydighanliqi xewer qilinghan idi.

Xewerde körsitilishiche, bu yil Uyghur élige paxta térishke kélidighan Xitay ishlemchilirining sani aldinqi yillardikidin jiq bolghan. Ularning poyiz béletlirimu alahide étibar bilen sétip bérilidiken. Hetta nurghunliri Uyghur élige baridighan poyizda orun qalmighanliqi sewebidin, lenjuda bir nechche kün turup qélishqa mejbur bolghan.

Uyghurlarghimu mushu étibar barmu?

Xitay ishlemchiliri mana mushundaq zor qizghinliq bilen Uyghur élige paxta térishke kéliwétiptu. Emdi Uyghur élidiki Uyghurlarning paxta térishke chiqish ehwali qandaq? ularghimu mushu alahide étibarlar barmu?

Biz bu heqte , Uyghur élidiki bir qisim déhqanlar bilen alaqiliship uchur igileshke tirishqinimizda, ulardin biz bashqiche bir hékayini angliduq. Uzundin béri hashar séliqining éghirliqi bilen hemmimizge tonush bolghan Peyzawat nahiyisidiki déhqanlar bu yerde paxta térishke özligidin emes belki mejburiy élip chiqilidighanliqini, déhqanlarning hazir buninggha tolimu narazi ikenlikini bildürdi.

Biz Peyzawat nahiyisining melum bir yézigha téléfon qilghinimizda, yoldishi paxta térishke mejburiy élip kétilgen bir ayal bilen söhbet bolup q alduq. U ayal yodishining aqsugha paxta tergili ketkenlikini, buning mejburi bolghanliqini, kishilerning bu emgektin qutulush üchün pul töleshke mejbur boliwatqanliqini, yoldishining bir kilo paxtini 40 sénttin tiridighanliqini éytip, yéza kadirlirining parixorluq qilip, déhqanlarni bozek qilidighanliqini éytti.


Bingtuenning heq bérish ehwali

Bu xanim bizge yene, hökümet siyasitide déhqanlarni bay qilimiz dégendikin, néme üchün ularning dertlirige derman bolmaydighanliqini, hazir bay bolush u yaqta tursun jénini béqishmu teske chüshiwatqanliqini éytti.

Biz bingtuen orunlirining heq bérish ehwali we ularning bu heqtiki qarashlirini igilesh üchün bingtuenning aqsudiki birinchi déwiziyisige téléfon qilduq. Bu yerdiki lyu famililik bir xizmetchi xadim, paxta térishke kishilerning öz raziliqi bilen chiqidighanliqini hemde bir kilo paxtigha az dégende 8 modin heq béridighanliqini bildürdi. U mundaq dédi:

"Bir kilo paxta tergende, sodisi yaxshi orunlar 9 modin pul béridu, bolmisa adette 8 modin bérilidu. Bu bahamu anche oxshiship ketmeydu, sodining yaxshi-Yamanliqigha qarap bolidu. Lékin töwen bolghanda 8 modin kam bolmaydu".

Uning bizge éytip bérishiche yene, ular Xitay ölkiliridin kelgen ishlemchilernimu ishqa salidiken, emma ichkiridin kelgen Xitay ishlemchiler asasliqi Uyghur élining shimalidiki bingtuen kéwezlikliride ishleydiken, chünki u yerning heq bérish ehwali jenubiy rayonlargha qarighanda bir qeder yaxshi iken. Biz bu kishidin Peyzawattiki ehwallarni sorap, déhqanlarning paxta térishke mejburiy chiqidighanliqi hemde ularning bir kilo paxtigha 4 modin az pul alidighanliqini éytqinimizda, u bu ehwalning 2-3 Yilning aldida körülgenlikini, lékin hazir bu ehwalning yoqliqini bildürdi. U mundaq dédi:

"Siz baya dégen ehwal ötken 2-3 Yilning aldida körülgen. Biz buni azraq bayqighan iduq. Lékin hazir bu ehwal yoq. Chünki ichkiridin kéliwatqan ishlemchilermu barghanséri köpiyiwatidu hemde emgek küchi obdan yétishiwatidu. Shunga kishini mejburlash ehwali yoq hazir. Adem jiq emesmu".

Biz uningdin yene, mejburilanghan Uyghur déhqanlirigha bir kilo paxta tergenge 4 modin pul béridighanliqini sorighinimizda, u buningdin özining xewiri yoqliqini, ularning ezeldin 8 modin töwen heq bermeydighanliqini tekitlidi. Lékin u paxta térishqa chiqqan déhqanlarning kündilik yémek-Ichmikini özi kötiridighanliqini étirap qildi.

Peyzawat nahiyisidiki déhqanlar yüzliniwatqan bu ehwal , peqet u yerdila cheklinip qalmighan. Ilgiri Uyghur élining bashqa jayliridiki déhqanlarmu bizning radiomizgha téléfon qilip, bu ehwallar üstidin shikayet qilghan idi.

Biz gerche bu munasiwet bilen Peyzawat nahiyilik we yéziliq hökümetlerge téléfon qilsaqmu, lékin beziliri téléfongha chiqmidi we yene beziliri bolsa buninggha jawap bérishni ret qildi. (Peride)