EAST  TURKISTAN  INFORMATION CENTER

Sherqiy Türkistangha Musteqilliq, Erkinlik We Démokratiye !

MAUZULAR:

 

SHERQIY TÜRKISTAN

 

DINIY SAHIPEI

 

TARIH SAHIPISI

 

KISHILIK HOQUQ

 

IQTISADI SAHIPE

 

EDEBIYAT SAHIPISI 

 

ETIC DOKLATI

 

OSMURLER SAHIPISI

 

REAL MEDIA FILIMLER 

 

UYGUR TESHKILATLIRI 

 

ALAQE ADRISI

 

HAWARAYI 

 

ARHIP KÖRÜNÜSHLE

 

PIKIR DEPTIRI

 

DUAT ARHIBI 

 

MUHIM LINKLER  

 

Dunya Uygur Ahbarat Tori 2005

| |   Sherqiy Türkistan  | |  Zhunggou - Taiwen  | |  Xelq'ara   | |

2005 yili 3 - ayning 11 - küni

BBC Muhbirinining Uygurlar Heqqidiki Xewiri Xitay Hökümiti Teripidin Tosqunluqqa Uchridi


Birtaniya Axparat Agintiliki 3-ayning 11- küni BBC xewiri xelqaragha Uyghurlar we Uyghurlarning nöwetiki weziyiti toghursida xewer tarqati.

BBC muxpirliri nöwete Xitay toghurluk keng-kulamlik xewer tarqitishni baxlighan bulup yeqinqi birqancha kündin buyan Xitayning taraqiyati, xaliqara munasiwet, Taiwan ishliri qatarliq birqanche mesiller buyiche her xil témilarda bir qanche kündin buyan xewer bérip kelean idi. Jüme kündiki xewerda BBC muxpiri Uygurlar heqqide mehsus xewer ewetkan. Muxpir Sherqiy Türkistangha bérip Uygurlarning hazirqi weziyiti, medinyiti, tarixi, Namrat turmushi, kishlik hoqoq we diniy étiqat erkinliki jehetlerde toxtilip Xitay kommunist hökümitining Sherqiy Türkistanni kontirol qilghandin buyan Uygurlarning Xitaylar tarpidin qatiq kamsitiliwatqanliqi, kishlik-hoquq, diniy étiqat erkinlikining kündin-kün'ga nacharliship kétiwatqanliqini tapsili chüshendürdi.

Muxpir xewer ishlesh jeryanida Qeshqerdiki birqanche Uygurni ziyarat qilip :{ " Siler özenglerni Uygur dep qaramsilar yaki Zhong Guoluq dap qaramsiler?" dap sorighinida. Bir Uygur temtirgen we qorqan halda:" Elwete Zhong Guoluq dep qaraymiz de.... " dep jawap bargen. Bu kishi mshu gapni dawatqanda uning közidin birxil biaramliq chiqipturatti, chünki u kishi bu gapni özining yürikidin dimigan idi. } dep chüshendürgen.
BBC muxpiri: " Uygur xelqi Xitaylardin köp jehetlerdin periqlinip turdighan milat bulup bular kelgüsida özining mustaqil wetini bulushni chin-dilidin arzu qilidu, lékin bulargha Xitay hojayinliri qattiq bésim ishlitiwatidu. "" dap chüshendürwatqanda Xitay hökümet dairliri muxpirning tarqitiwatqan xewirini üzüwetken. TV ikrani turupla qap-qara halatke kilip qarshi tereptin uzulup qalghan. Lékin muxpir pütün xewerni BBC Axparat Agintiliqigha bir amalar bilan tuluq yollap bergen.
Xitay dayirlirining xewerge tosqunluq qilish qilmishidin kéyin Birlashme Agintliqi Internette bu heqte xewer bardi. Xewerde BBC muxpirining yuqurqi xewerni tarqtish jaryanida Xitay hökümet dayirliri tarpidin buzghunqiliq xarektirlik tosqunluqqa uchirghanliqi ilgiri sürülgen. Birlashme Agintliqi yene Xitaylar puhralarning xhparat erkinlikini qattiq kontirok qélwatqanliqini takitlidi. Muxpir buninggha misal qilip adette BBC qatarliq chetel axparat xewerlirining Xitay hökümiti tarpidin körüshke yolquyulmaydighan programilar hésaplindighanliqi, chetal muxpirliri Xitay toghurluq xewer tarqatmaqchi bolsa qatiq cheklimige uchrawatqanliqini, bulupmu kishlik hoquq we diniz étiqat toghursidiki xewerlerning tarqilishigha qattiq béesim ishlitiwatqanliqini bildürgan.

Xewerde yene muxpirliq Xitaydiki xeterlik kesip chüshendürüp 60 din artuq muxpirlarning Xitay hökümiti tarpidin tutqun qilinghanliqini bildürgen.
 


© Uygur.Org  16.03.2005 08:50   A. Qaraqaş