Sherqiy Türkistan Xelqige Yaponiyedin Salam

Öz xewirimiz. 2004-yili 14-sentebir küni Amerika paytexti Washin’gitonda sürgündiki Sherqiy Türkistan hökümiti qurulup, nurghun Yaponluqlarni xosh qilghan idi. 2004-yili 11-ayning 20-künidin 25-künigiche yene Washin’gitonda sürgündiki Sherqiy Türkistan hökümitining asasi qanun élan qilish yighinigha Tokyodin 3 neper wekil Washin’gitongha berip hökümetning qurulghanliqini we asasi qanunning élan qilin’ghanliqini tebrikleshti.

2005-yili 2-ayning 18-küni Tokyodiki “Tonooka Offisi” ning mudiri, Pr.Dr, tarix we qanun penliri alimi Tonooka Teruo ependi, Tonooka ependining yardemchisi we sürgündiki Sherqiy Türkistan hökümitining Tokyoda turushluq pexri konsuli Sato Nagiko xanim, Yaponiyening Kyoto univeristeti qanun penliri doktori, “Yaponiye-Hindistan Dostluq Jemiyiti” ning reisi, Yaponiye “Dunya Tenchliqi Fondi Jemiyiti” ning lideri, Yaponiye Kinki Fukushi Univeristetining Professori, Yaponiye –Asiya jemiyitining lideri Okamoto Koji ependi qatarliqlar Türkiyening Istanbul shehrige yetip kelip, Istanbuldiki dunya medeniyet miraslirini ekiskursiye qilish bilen bir waqitta, sürgündiki Sherqiy Türkistan hökümet ezaliri, Istanbuldiki Sherqiy Türkistan teshkilat rehberliri, Enqerediki Sherqiy Turkistan medeniyet we hemkarliq jemiyitining reisi Hayrullah Efendigil, Istanbulda olturushluq Sherqiy Türkistanliq köchmenler bilen körüshti we dostane söhbetleshti.

2-ayning 20-küni Istanbul waqti 12:30 din 14:40 qiche Yaponiyelik dostlar Istanbuldiki Sherqiy Türkistan köchmenler jemiyitige yetip kelip, sürgündiki Sherqiy Türkistan hökümitining muawin reisi Abduwelijan, parlament reisi Pr.Dr. Sultan Maxmut Qeshqeri, muawin bash minister Xizirbek Gayretullah, Istanbuldiki yurt aqsaqalliridin Muhemmet Salih hajim we bashqa hökümet ezaliri bilen körüshüp, Yapon xelqining qizghin salimini yetküzdi.

Söhbet yighinida sürgündiki Sherqiy Türkistan hökümet mesulliridin Abduweli Jan, Sultan Maxmut Qeshqeri, Xizirbek Gayretullah, Seyit Taranchi we bashqa ezalar Yaponluq dostlarning uzaq yollarni besip Türkiyege kelip Sherqiy Türkistan köchmenliridin hal sorighanliqigha chin könglidin rehmet eytidighanliqini bildürüshti. Söhbet yighinidin keyin mehmanlargha chüshlük tamaq orunlashturuldi.

2-ayning 21-küni chüshtin keyin Yaponiyelik mehmanlar Istanbuldiki Boghazichi univeristetige berip Tarix fakoltetining Professori Selchuk Esenbel xanim(Toluq ottura we aliy mektepni Yaponiyede oqughan,doktorluqni Amerikida oqughan)ni ziyaret qilip, bundin keyin Türkiye bilen Yaponiye otturisidiki medeniyet almashturushni we dostluqni kücheytip, Türkiyening tereqqiyati üchün teximu zor töhpiler qoshush toghrisida semimi pikirlerni berdi.

2-ayning 22-küni Istanbul waqti saet 14:00 tin saet 16:00 giche Sherqiy Turkistan sürgündiki hökümitining teshkillishi bilen Sherqiy Türkistan köchmenler jemiyitige mehmanlar tekrar qedem teshrip qilip, sürgündiki Sherqiy Türkistan hökümitining Istanbuldiki barliq ezaliri, Sherqiy Türkistan wexpi, Sherqiy Türkistan hemkarliq jemiyiti we Istanbuldiki Sherqiy Türkistanliq köchmenler bilen körüshüp keng dairide piker almashturush, Yaponiye bilen Sherqiy Türkistanliqlarning otturisidiki tarixi dostliq we qerindashliqni teximu kücheytip, medeniyet almashturushni kücheytip, Sherqiy Türkistanda Xitay komunist hakimiyitining zulmi astida qirghinchiliq we eghir milliy zulum astida yashawatqan xelqni qutquzup, Asiya we dunya tenchliqini qoghdash, insaniyet medeniyitini rawajlandurush, dektator, komunist tüzümni aghdurup tashlap insanlargha bext-saadet yaritish üchün ortaq küresh qilish toghrisida tarixi ehmiyetlik söhbetler bolup ötti. Ular yene Türkiy xelqler bilen Yapon xelqining dostluqi yeqindin beri peyda bolup qalghan, qaysidur birer menpeet ustige qurulghan dostluq bolmastin, belki uzun tarixqa ige, qerindashlarche dostluq ikenligini tekitlep ötti.

Yaponiyedin kelgen Tonooka ependi, konsulimiz Sato xanim we Okamoto ependiler Yapon xelqining qizghin salimini yighin ishtirakchilirigha qiziqarliq qilip yetküzdi. Yighin keypiyati nahayiti üstün idi, qerindashlirimiz Yaponiyewdoin kelgen mehmanlarning nutqidin tesirlinip közlirige yash aldi we chin könglidin rehmet eytidighanliqlirini bildürushti.

Sürgündiki Sherqiy Türkistan hökümitining bayanatchisi Ismayil Jeng’giz ependi yighin’gha riyasetchilik qildi. Pr.Dr. Sultan Maxmut Qeshqeri, Abduweli Jan, Xizirbek Gayretullah, Muhemmet Riza Bekin general, Seyit Taranchi we bashqa ezalar ayrim-ayrim söz qildi.

Sherqiy Türkistanliqlarning eneniwi aditi boyiche mehmanlargha ton kiygüzüldi we doppa teqdim qilindi. Shuning bilen bille Sherqiy Türkistan sürgündiki hökümitining Tokyodiki konsulxanisigha qadaydighan ay-yultuzluq kök bayraq teqdim qilindi. Pexri konsulimiz Sato xanim xoshalliq bilen bayraqni we Sherqiy Türkistan xelqining ümidini tapshurup aldi we jan-dil bilen Sherqiy Türkistanda eziliwatqan xelqni zulumdin qutuldurush üchün bir kishilik hessisini qoshidighanliqini bildürdi.

2-ayning 23-küni Istanbul waqti 13:30 din 15:30 ghiche Yaponiyelik mehmanlar Sherqiy Türkistan wexpe bashliqi we pensiyege chiqqan general Muhemmet Riza Bekin ependining teklipige bina’en Sherqiy Türkistan wexpige berip Uyghurche tamaqlardin lezzetlen’gech, wexpige toplan’ghan Sherqiy Türkistan köchmenlerge salam berdi we general Muhemmet Riza Bekin, sürgündiki hökümet rehberliri we Istanbuldiki bir qisim Sherqiy Turkistan liqlar bilen söhbet elip bardi.

General Muhemmet Riza Bekin ependi Yaponiyelik mehmanlarning Türkiyege qedem teshrip qilghanliqi we Sherqiy Türkistanliqlarni yoqlighanliqliri üchün intayin tesirlen’genligini we chin könglidin qarshi alidighanliqini, bundin keyin Yaponiye bilen Türkiye, Yaponiye bilen Sherqiy Türkistan xelqining dostluqini kücheytip, dunya tenchliqi we tereqqiyati üchün ortaq töhpe qoshushqa tirishidighanliqini bildürdi. Yaponluq mehmanlarmu M.Riza Bekin generalning, sürgündiki hökümet, Türkiyediki Sherqiy Türkistan teshkilatliri we köchmenlerning qizghin kütiwalghanliqidin köp memnun bolghanliqlirini bildürushti.

Yaponiyedin kelgen mehmanlar bundin keyinmu Türkiyege dawamliq kelip turidighanliqini, Türkiyening medeniyet, maarip, sehiye ishlirigha yardem berish üchün tirishidighanliqlirini bildürushti.

Sherqiy Türkistan Sürgündiki Hökümiti
Sherqiy Türkistan Informatsion Merkizi
Ertekin
2005-yili 2-ayning 26-küni