Sürgündiki Sherqiy Türkistan Hökümiti Istanbulda Paaliyet Ötküzdi

    Öz xewirimiz. Sürgündiki Sherqiy Türkistan Hökümiti 2005- yili 1-ayning 9-küni saet 12:00~16:00 giche Türkiyening Istanbul shehri Zeytinburni oqutquchilar paaliyet merkizide Sherqiy Türkistanliq we Türkiyelik jamaetke hökümetning qurulushi, ishliniwatqan xizmetler we sürgündiki parlament toghrisida etrapliq melumat berdi.

Yighin’gha sürgündiki Sherqiy Türkistan hökümitining muawin reisi Abduweli Jan, muawin bash minister Xizirbek Ghayretullah, sürgündiki parlament reisi Pr.Dr. Sultan Maxmut Qeshqeri, Diniy ishlar ministiri Nureddin Toqay, Iqtisad ministiri Aydoghan Kubilay, dehqanchiliq ministiri Nefise Ozgen, Türkiyediki parlament ezaliri, Istanbuldiki Sherqiy Türkistan wexpi pashliqi, sabiq general Muhemmet Riza Bekin ependi, Sherqiy Türkistan hemkarliq jem’iyiti reisi Seyit Taranchi, Sherqiy Türkistan köchmenler jem’iyitidiki ezalar we Istanbuldiki Sherqiy Türkistanliqlar bolup 450 kishi qatnashti.

    Yighin’gha Ertolkon Ghayretullah riyasetchilik qildi.
Yighin Türkiyening istiqlal marshi bilen bashlandi. Istiqlal marshidin keyin bir minut hörmet üchün sükütte turuldi.
Sherqiy Türkistan hemkarliq jem’iyitining reisi Seyit Taranchi ependi yighinning echiliqsh nutqini sözlidi. Seyit Taranchi ependi sürgündiki Sherqiy Türkistan hökümitining qurulushi Sherqiy Türkistan xelqige xeyrlik bolushini we zor ghelibilerni qolgha keltürushini tilidi. Shuning bilen bille chet’ellerdiki Sherqiy Türkistan teshkilatliri we Sherqiy Türkistan muhajirlirining bu hökümetni qollap, wetinimizni tajawuzchi Xitay hakimiyitining qolidin baldurraq azat qilishimiz kerekligini, hemmeylenni wetenning azatliqi üchün bir kishilik hesse qoshushqa chaqirdi. U yene biz bundin keyin BDT we Yawropa parlamenti arqiliq herxil dawalarni qilish imkaniyitimiz tughuldi-didi.

    Yighin kün tertiwi boyiche, arqidin Sherqiy Türkistan köchmenler jem’iyitining bash sekirtari Dr. Exmet Öztürk sürgündiki hökümetni jamaetke qisqiche tonushturdi we bügünki yighinning echilish meqsidini otturigha qoyup ötti.
Andin, sürgündiki Sherqiy Türkistan hökümitining 1-muawin bash ministiri Xizirbek Ghayretullah ependi hökümitimizning qurulush harpisidiki xelqara weziyet, Xitay hökümitining Sherqiy Türkistan musteqilliq herikitini qarilap, xelqarada tetür teshwiqat elip berish bilen bille, Sherqiy Türkistan miqyasida xelqni qanunsiz tutqun qilish, qanliq basturushtek fashistik siyaset yürgüzgenliki, xelqara jemiyetning Xitayning bu qilmishlirini eyiplep, Sherqiy Türkistan xelqining beshigha kelgen eghir künlerni tilgha eliwatqanliqini, hökümet qurulghandin keyin bizge kongul bolidighan teshkilat we shexslerning kopiyiwatqanliqini bayan qilip ötti. Xizirbek Ghayretullah ependi Xitayning yaman niyitining meng’gu emelge ashmaydighanliqini misallar bilen bayan qilip ötti. U sözide sürgündiki hökümet ezalirini yighin ishtirakchilirigha tonushturup ötti.

    Xizirbek Ghayretullah ependi parlament ezalirining tizimlikini élan qildi. Parlament ezaliridin 6 nepiri Germaniyide, 16 nepiri Amerikida, 5 nepiri Awistiraliyide, 2 nepiri Gollandiyede, 2 nepiri Shiwitsiyide, 4 nepiri Kanadada, 1 nepiri Jenubi Koriyede, 2 nepiri Ozbekistanda, 2 nepiri Seudi Erebistanda, 29 nepiri Türkiyede.

    Sürgündiki Sherqiy Türkistan hökümitining bash ministiri Enwer Yusup Turani bügünki yighin’gha tebrik sözi yolighan bolup, uni parlament ezasi Erkin Ezizi yighin ehlige oqup ötti. Bash minister tebrik sözide Sherqiy Türkistan xelqining pexrlik oghlani, harmas- talmas mujahidi, tajawuzchi Xitayning qarang’ghu zindanlirida 43 yil qamalghan we barliqini wetenning azatliqi, xelqimizning erkinligi üchün pida qilghan merhum Abdul Eziz Mexsumning sheirliri bilen bashlighan we axirlashturghan. Abdul Eziz Mexsumning “Ayrilmisun” digen sheirining asasi qanunigha kirguzulgenligini tekitligen.

    Enwer Yusup Turani tebrik sözide hökümetning qurulushida pidakarliq bilen kuch chiqarghan qerindashlargha chin konglidin rexmet eytidighanliqini bildurgen.
Arqidin sürgündiki parlament reisi Pr. Dr Sultan Maxmut Qeshqeri ependi sürgündiki hökümet qurulushining tarixi ehmiyiti we zörüriyitini sözlep kelip, 1944-yili qurulghan Sherqiy Türkistan jumhuriyiti hökümiti 1949-yili 10- ayda tajawuzchi Xitay komunistliri teripidin yoq qilin’ghandin beriki 55 yil ichide xelqimizning hökümetsiz qalghanliqi, bu sürgündiki hökümetning qurushning intayin zörür ikenligini chüshendürüp ötti we Amerikidiki hökümet qurulush jeryanini tepsili bayan qilip ötti. Axirida jamaettin Allah ata qilghan pursetni ching tutup, hemmimiz bir niyet, bir meqsette jan- dilimiz bilen musteqilliqimizni emelge ashurush üchün küresh qilayli,- didi.

    Arqidin sürgündiki Sherqiy Türkistan hökümitining muawin reisi Abduweli Jan ependi sözge chiqip, 50 yildin beri chet’ellerde qurulghan teshkilatlarning paaliyetliri toghrisida toxtaldi. 55 yildin beri sürgündiki hökümetni quralmighanliqining seweplirini chushendurup ötti.
Muawin reis Abduweli Jandin keyin Türkiyediki Sherqiy Türkistan wexpining bashliqi, sabiq general Muhemmet Riza Bekin ependi sözge chiqti we hökümetning qurulghanliqining Sherqiy Türkistan siyasi tarixi we milliy mujadiliside muhim tarixi ehmiyetke ige weqe ikenligini medhiyilidi. Hökümette wezipige teyinlen’gen qerindashlarning jan pidaliq bilen harmay-talmay küresh qilishi, ittipaqliqni we hemkarliqni kucheytishning zörürligini tekitlidi. Hemkarliship, jan tikip küresh qilsa herqandaq ghelibini qolgha keltürgili bolidighanliqini alahide tekitlidi.

    Arqidin Istanbuldiki Sherqiy Türkistan jamaitining aqsaqili, mohtirem Muhammet Salih Hajim sözge chiqip sürgündiki hökümetning qurulghanliqini qizghin tebriklidi we utuqlar tilidi. 20 –esirdiki Xitayning tajawuzchiliq qilmishlirini pakitlar bilen qattiq eyiplidi we Sherqiy Türkistan jumhuriyitining “Istiqlal Marshi” ni yighin ehlige hayajan bilen jarangliq oqup berdi we qizghin alqishlargha sazawer boldi.
Arqidin, Sürgündiki parlamet reisi Pr. Dr Sultan Maxmut Qeshqeri ependi Türkiyediki parlament ezalirigha bir-birlep “Parlament ezaliq kenishkisi” tarqitip berdi. Andin xelq wekili we Zeytinburni hökümetning muawin bashliqi Ilyas Saka sürgündiki hökümetni tebrikleydighanliqini bildurdi.
Yighin axirida Istanbuldiki Sherqiy Türkistan naxsha-ussul omigi naxsha- ussul bilen yighin keypiyatini teximu yuquri pellige kötürdi.

Sürgündiki Sherqiy Türkistan Hökümiti
Sherqiy Türkistan Informatsion Merkizi
Ertekin
2005- yil 1-ayning 19- küni