Sherqiy Türkistan jumhuriyitining 60 Yillighi Munasiwiti Bilen

(Sürgündiki Sherqiy Türkistan hökümiti milli mejlis bashliqi Pr.Dr Sultan Mahmut Qeshqeri ependining bayanati)

Eziz Sherqiy Türkistanliq qerindashlirim, bügün 12-noyabir- Sherqiy Türkistan xelqining Xitay guomindang hakimiyitining mustemlike we zorawanliq siyasitige qarshi qöz ghalghan qoralliq inqilabi netijiside Sherqiy Türkistanda barliqqa kelgen Sherqiy Türkistan jumhuriyiti qurulghanliqining 60-yilliq xatire künidur.

Bu mubarek künni xatirilesh, bu muqeddes inqilap yolida qurban bolghan shehitlirimizni eslesh we ularning inqilabi iradisige warisliq qilip, Sherqiy Türkistanni mustemlikichi qizil Xitay hakimiyitining boyunturuqidin qutquzup, uni höriyiti we istiqlaligha erishturmek üchün pidakarliq bilen küresh qilish-boynimizning burchi we ana wetinimiz aldidiki muqeddes qerzimizdur.

1949-yili Sitalin bashchilighidiki Rusiye qizil imperiyisi bilen Maöz edong bashchilighidiki qizil Xitay impiriyesining Sherqiy Türkistan xelqige qarshi mexpi til biriktürüp oynighan oyunliri we süyiqestlik heriketliri netijiside,musteqil dölet süpitide 5 yil tarix sehniside hayatini sürdürüp ay-yultuzluq bayriqini jewlan qildurghan Sherqiy Türkistan jumhuriyiti yoq qilip tashlandi.

Xelqimiz hör, erkin yashashning kapaliti bolghan musteqil dölitidin mehrum qilindi. Shuningdin beri hazirghiche ötken 55 yil ichide Sherqiy Türkistan xelqi Xitay komunist hakimiyiti yürgüzgen zorawanliq siyaset we dölet terrori netijiside pajielik eghir künlerni beshidin kechürdi. Mustemlikichilerning eghir zulum we qanliq qirghinchiliqigha bash egmigen qehriman xelqimiz küresh jeryanida yüzminglighan munewwer perzentliridin ayrildi.

Ular komunist Xitay hakimiyitining zindanlirida qiyin-qistaqlirida, qanliq qirghinchilighida qurban bolup ketti. Emma heqsizliqni, adaletsizlikni we chekidin ashqan zulum we xorluqni özlirige rawa körmigen, insanche, erkin, hör yashashni arzu qilghan qehriman xelqimiz bu dehshetliq qanliq qirghinchiliq aldida istiqlalgha erishish iradisidin waz kechmidi, jasaritini yoqutup qoymidi. Xelqimizning munewwer perzentliri aldinqiliri yiqilsa keyinkiliri ularning izini besip, erkinlik üchün, insanche hör yashash we öz teqdirini özi belgülesh hoquqini qolgha keltürüsh üchün heqqani mujadilisini üzlüksiz halda dawam qildurup keldi.

Bu heqqani küreshte dunyadiki heqqaniyet terepdarliri dölet we memliket xelqlirining hesdashliqliri we qollap quwwetlishige erishmekte. Xitay hökümranlar gorohi 2001-yili 11-sentebir weqesidin keyin xelqara tettorizimgha küresh elip berish shoarini süyi istimal qilip we bu shoarni özlirining siyasi meqsetlirige xizmet qildurush üchün yasap chiqqan oydurmiliri Sherqiy Türkistan xelqini we ularning munewwer wekillirini “terrorist” dep bohtan chaplap, ularni qirip tashlash yolidiki hile-mikirliri, süyiqestliri shermendilerche meghlup boldi we bolmaqta.

Sherqiy Türkistanning ichi we sirtidiki xelqimizning uzun yillardin beri kütüp kelgen ali arzusi Sherqiy Türkistan milliy azatliq kürishining jiddi ehtiyajini nezerge alghan xelqimizning mujadile sepidiki munewwer wekilliri 2004-yili 14-sentebirde Amerika qoshma shitatlirining paytexti Washin’gitondiki parlament binasida sürgündiki Sherqiy Türkistan hökümitining qurulghanliqini ten-tene bilen pütün dunyagha jakalidi.

Sherqiy Türkistan jumhuriyiti hökümiti 55 yildin keyin qaytidin quruldi. Sherqiy Türkistan tarixida altun herpler bilen yezilghan muhim ehmiyetke ige bu tarixi weqe bolup, xelqimizge ümit, ishench beghishlidi, düshminimizge ejellik zerbe boldi.

Yengi qurulghan sürgündiki Sherqiy Türkistan hökümiti 20-esirning 30-we 40-yillirida Sherqiy Türkistanda qurulghan ikki qetimliq Sherqiy Türkistan hökümitining dawami we warisi bolush süpiti bilen xelqimizning azatliq we istiqlal yolidiki kürishige rehberlik qilip, uni axirqi ghelibige erishturush üchün harmay-talmay pidakarliq bilen küresh elip baridu.
Memliket sirtida mushundaq bir Sherqiy Türkistan sürgündiki hökümetni qurush 50-yillardin 90-yillarning otturilirigha qeder chetellerde Sherqiy Türkistanning azatlighi, musteqilliqi üchün küresh qilghan rehberlirimiz Muhemmetimin Bughra we Eysa Yusup Alptekinlerning jiddi arzusi we teliwi idi. Ularning hayatlighida emeliyleshmigen bu arzu-istigi bügün ularning mujadile sebdashlirining we izbasarlirining gheyriti we tirishchanliqi bilen, Allahqa shukriler bolsunki, bügün emelge ashti.
Xelqimizge chaqnawatqan bir ümit nuri köründi. Yurt teshida sürgündiki Sherqiy Türkistan jumhuriyiti hökümitining qurulushi weten ichi we sirtidiki Sherqiy Türkistan xelqini xoshalliq chömdürdi. Ular hayajandin közlirige yash elip bir-birini tebrikleshti. Bu hökümetni qollap quwwetlidi.
Komunist Xitay hökümran gorohi we ularning ketminini chapidighan bir uchum weten xa’ini, milliy munapiqlar bu hökümetning qurulishidin ölgidek qorqup, tipirlap alaqzade bolup ketti. Ular herxil pitne-pasatlarni toqup chiqirip sürgündiki Sherqiy Türkistan hökümitige we uning ezalirigha turluk bohtanlarni chaplashqa we bu hökümetni böshügide boghup tashlashqa urundi. Emma ularning bu süyiqestliri shermendilerche meghlup boldi we dawamliq meghlup bolushqa mehkumdur.

Uzun yilliq küresh en-enisige we tarixi tejribe-sawaqlargha ige bolghan weten ichi we sirtidiki Sherqiy Türkistan xelqini emdi herqandaq zorawan mekkar küch bash egdürelmeydu we aldiyalmaydu. Sürgündiki Sherqiy Türkistan parlamenti (Ali mejlis yaki milliy mejlis-dep ataymiz-e) we hökümiti Sherqiy Türkistan xelqining eng ali hoquqluq orgini bolup, u chetel memliketliride qurulup Sherqiy Türkistan ning istiqlaliyiti we hörluki üchün küresh qiliwatqan barliq jemiyet we bashqa teshkilatlargha yardem qilidu,ularni qollap-quwwetleydu.

Sherqiy Turkistan milliy mejlisi bu xil jemiyet, teshkilatlarningmu sürgündiki Sherqiy Türkistan parlamenti we hökümiti etrapigha zich uyushup we qollap, özlirining mujadile programmilirini sürgündiki Sherqiy Türkistan jumhuriyiti hökümitining asasi qanun we programmilirigha maslashturghan halda paaliyetlirini dawam qildurishini ümit qilidu. Weten ichi we sirtidiki Sherqiy Türkistan xelqi hushyarliqimizni hessilep ashurup Xitay mustemlikichi hökümran gorohining we ulargha setilghan shexsi menpe’etidin bashqa hech nimini oylimaydighan wijdansiz, imansiz weten xa’inlirining milliy ittipaqimizni, birligimizni buzush yolidiki buzghunchiliq heriketlirige qet’i qarshi turup ularning süyiqestlirini bitchit qilishimiz kerek.

Sürgündiki Sherqiy Türkistan milliy mejlisi we hökümiti demokratik saylam usuli bilen qurulghan bolup, bundin keyinmu hoquqning üstünlügi pirinsipi we demokratik saylam usuli bilen her besh yilda bir qétim özgertip teshkil qilinidu we yengidin shekillendurilidu.
Weten ici we sirtidiki Sherqiy Türkistan xelqi yengi qurulghan sürgündiki Sherqiy Türkistan hökümitining rehberligide Xitay mustemlikicilirige qarshi milliy azatliq kürishini barliq zörüri chare-tedbirler bilen öz meqsidige erishken’ge qeder dawam qilduridu.

Biz Sherqiy Türkistan xelqi sürgündiki Sherqiy Türkistan hökümitining etrapigha zich uyushup bu hökümetni qollap-quwwetlishimiz, bu hökümetke maddi, meniwi yardemde bolup, uning teximu küchiyip paaliyetlirini janlandurishigha hesse qoshushimiz lazim.
Yéngi qurulghan sürgündiki Sherqiy Türkistan hökümiti xelqimiz üchün, wetinimiz Sherqiy Türkistanning höriyiti we istiqlali üchün xeyirlik bolsun!
Küresh qilmaq, mujadile qilmaq bizdin, teqdir Allahdindur.
Wetinimizning höriyiti üchün bolghan muqeddes küreshte janabi Allah yardemchimiz bolghay.

2004-yili 11-ayning 12-küni

Istanbul