Zalim Xitay Hökümiti Abdugheni Muhemmetiminni Qolgha Élish Bilen Toxtap Qalmidi

Tajawuzçi, dektator Xitay hökümiti Sherqiy Türkistanda dölet térrorluqi yürgüzüp, yüz minglighan Uygurni öltürdi we tutqun qilip turmilerge tashlap insan qélipidin çiqqan qiyin-qistaqlar bilen ziyankeshlik qildi, mal-mülkini, öy-ziminlirini bulidi. Bu naheqçiliqlargha çidap turalmighan qarshi turghan, ashkara pikir qilghan yaki bu adaletsizlik, qirghinçiliq, milli zulum we qanliq basturushlarni sharait yaritip yoshurun halda çetellerge iwertken Uyghurlarni herxil siyasi töhmetler bilen qolgha élip, éghir qiyin-qistaqlargha duçar qildi.

Çetelliklerge yéqinlashqan Uyghurlarni mexpi saqçilirini ishqa sélip nazaret qildi, birer ishtin guman qilsila yoshurun qolgha élip soraqqa tartip keldi. Axbarat, uçur bilen hepileshken Uyghurlarni bayqisila ölüm jazasi, muddetsiz qamaq jazasi, muddetlik qamaq jazasi, emgek bilen özgertish jazasi, rejim, intizam jazasi, xizmettin qoghlandi qilish jazasi, tölesh iqtidaridin éship ketidighan jerimane we barliq wehshi usullarni qollinip ziyankeshlik qilip keldi.

Abdugheni Muhemmetiminmu adalet, heqqaniyet yolida, éniqini éyitqanda wetinimizning musteqillqi yolida jénini tikken bir Uyghur oghlani idi.

Abdugheni muhemmetimin 1964-yili 1-ayda Qeshqer shehrige qarashliq Nezerbagh yézisida bir hünerwen ailiside dunyagha kelgen bolup, dadisining xizmet munasiwiti bilen baliliq dewride Atushqa bérip bashlanghuç, toluqsiz we toluq ottura mektep terbiyisini élip, 1981-yili Shinjiang pidagogika univeristeti ximiye fakoltetigha qobul qilinip 1986-yili 7-ayghiçe Ürümçidiki bu aliy bilim yurtida tiriship oqughan we ela netije bilen oqushni tamamlighan.

Abdugheni Muhemmetimin Ürümçide pidagogika univeristetining 5-yilliqida oquwatqan mezgilide, yeni 1985-yili 12-dekabir küni Xitay tajawuzçilirining dektatorluq, mustebit dölet siyasiti, Uyghur millitige élip bériwatqan milliy zulum, kemsitish, çetke qéqish, bulang-talang, talan-taraj, kishilik hoquqni depsende qilish, atom bombisi étip Sherqiy Türkistanning we Asiyaning muhitini bulghash, Xitaydin jinayetçilerni wetinimizge élip çiqip jinayi ishlarni awutush, Uyghurlarning nopusini çeklesh, saylam erkinligini çeklesh, içkiridin Xitay tajawuzçi ahalisini wetinimizge türkümlep yötkep çiqish, xelqimizning pikir bayan qilish hoquqini depsende qilish qatarliq bir qatar naheq we qirghinçiliq siyasetlirige qarita qözghighan demokratik herikitige qatnashqan.

Shu mezgillerde Xitay oqughuçi naheq bozek qilishqa urun’ghanliqi üçün uning’gha qarshi turup Pidagogika univeristetidiki milletçi Xitay emeldarlar teripidin Urumçi shehri Saybagh rayonluq saqçi idarisigha 3 kün solap qoyulghan we sawaqdashlirining naraziliq bildürüp oqush toxtutup namayish qilishi bilen, mektep memuriyiti ishning çongiyip kétishining aldini élish üçün uni solaqxanidin azat qildurghan bolsimu, milletçi Xitay memurliri Abdugheni Muhemmetiminning arxiwigha “milliy bölgünçilik idiyisi küçlük, mektepte jidel çiqarghan”-digen töhmetni yézip arxiwigha sélip qoyghan.

Abdugheni aliy mektepni püttürgen 1986-yili Xitay tajawuzçi hökümiti 12-dekabir küni namayish qilghan 30 ming Uyghur ali mektep oqughuçisidin öç élish üçün, hemmisini mejburi qan bérishke qistighan. Eger qan bermise deplom bermeydighanliqini, nopus resmiyetlirini bejirip bermeydighanliqini we xizmetke orunlashturmaydighanliqini otturigha qoyup hemme studentlargha tehdit salghan. 1986-yili oqush püttürgen Uyghur oqughuçilarning hemmisi mejburi qan bergen. U oqush püttürgendin kéyin Qeshqer wilayitige bérip ma'arip tarmaqlirigha özini melum qilghan bolsimu, uni Ulughçat nahiyisining bir yézisigha xizmetke teqsim qilghanliqini éytip, yaxshi xizmet ornigha yéqin yolatmasliqqa urun’ghan.
Abdugheni Muhemmetimin mektepni ela netije bilen püttürgen bolup, öz kespidin bashqa Xitayçini yaxshi biletti, terjime qilalayitti, Uyghurçe hosnixetnimu bek çirayliq yazatti. Pidagogika, pisxilogiye, metodika, tarrix, edebiyat qatarliq kesplergimu alahide hewes qilatti we yaxshi ügen’gen idi.

Abdugheni Muhemmetimin 1986-yili 7-ayda oqush püttürgen bolsimu, Xitay hökümitining milletçilik we öç elish siyasitining qurbani bolup, 1986-yili 11-aylarda aran Qeshqer wilayetlik paxta toqumiçiliq fabrikisi perzentler mektipige ishqa orunlashturuldi. U xizmetke çiqqan kündin bashlap öz kespige qétiqinip kiriship ketti.

Xitaylarning tügimes zulmi, bulangçiliqi, kemsitishi, xorlishi, qanliq basturushliridek naheqçiliklerge çidimighan Abdugheni 2001-yilidin bashlap dostining yol körsitishi bilen Germaniyediki Sherqiy Türkistan information merkizi bilen alaqe ornatti we bu naheqçiliklerni Germaniyege yollashqa bashlidi.

U 2001-yili 10-aydin 2002-yili 7-ayghiçe Germaniyege Xitayning Uyghurlar üstidin élip bériliwatqan milliy zulum, diniy, medeniyet jehettiki yoqutush siyasetliri, kishilik hoquqni depsende qilishlirigha a’it pakit, matiriyallarni toplap, retlep çiqip Sherqiy Türkistan information merkizige yollap bergen.

Abdugheni Muhhemmetimin 2002-yili 7-ayning 26-küni Qeshqer wilayetlik dölet xewpsizlik idarisining apsharkiliri teripidin tutup kétilgen bolup, resmi qolgha elin’ghiçe bolghan ariliqta yan telefoni mejburi étiwetilgen. U qolgha elin’ghandin kéyin, Qeshqer Uyghur tibabet shipaxanisida ishleydighan ayaligha Xitayning mexpiy saqçiliri tehdit sélip “Abdughenini dostliri we oqughuçiliri sorap qalsa <Abdugheni Urumçige xizmet bilen ketti>, <Xian’ge xizmet bilen ketti> deysen, bolmisa senimu tutup solaymiz”-dep tehdit salghan we öyining telefonini üzüwetken. Xéli uzunghiçe Abdughenining uruq-tuqqanliri, sawaqdashliri, dostliri Abdughenining iz-derikini alalamighan. Abdughenining öyidiki kompiyuterini wilayetlik dölet xewpsizlik idarisining saqçiliri musadire qilip élip ketken.
Abdugheni dölet xewpsizlik idarisining qarang’ghu zindanigha tashlanghandin kéyin, wehshi, rehimsiz Xitay saqçiliri Abdughenining ayali, anisi, perzentliri, urugh-tuqqanliri, yéqin dostlirini uning bilen körüshüshke ruxset bermigen. Peqet 2003-yili xupiyane sot éçilganda ailisidikiler Abdughenini bir qetim körüsh pursitige ige bolalighan bolup, undin kéyinmu ailisining körüshishini qattiq çeklep kelmekte.
Abdugheni üstidin çiqirilghan sot mehkimisining qararigha qarighanda, u “Adwukat teklip qilmaymen, özemni özem aqlaymen”-digen. Qaranglar, “siyasi jinayetçi” lerni qamaydighan eng wehshi wastiler bilen qiynaydighan turmige tashlan’ghan, özi mexsus qanun kespide oqumighan Abdugheni qandaqlarçe “Özem adwukat bolimen, adwukat teklip qilmaymen”-disun???
Körünüp turuptiki, uning’gha héçqandaq gep qilish, özini aqlash pursitini bermigen, türme içide tehdit salghan we qattiq qiynighan.

Xitay tajawuzçi we dektator hökümiti Sherqiy Türkistanda dölet térrorluqi yürgüzüp turuqluq, özlirining jinayetlirini yoshurush üçün, rast gep qilghan, heqqaniyet üçün küresh qilghan Uyghur oghlanlirini tutqun qilip ziyankeshlik qilish bilen bir waqitta, ularning ailisigimu ziyankeshlik qilip kelmekte.


Sherqiy Türkistan Informatsion Merkizi
Ertekin
2004-yili 9-ayning 15-küni