Cet'el Axbaratliri Zhongguoning Mexpi Awaimatika Yasawatqanliğini Aşkarlidi

Awaimatika pen-téxnika, herbi, ixtisadi qatarliq universal dölet kücining namayendisi bolup, nöwette dunyada Amerika, Rossiye, Engiliye, Fransiye, Yaponiye, Hindistan qatarliq döletler buningğa ige, lékin Zhongguoda yoq diyilmekte. Taiwandiki prizdent saylimi sewewidin, Beijing Fujian déngiz boylirida déngiz armiye kücini küceytmekte digen xewerler tarqaldi, şunga Zhongguoning awaimatikağa ige yaki ige emesligi mesilsi yene bir qétim herbi mutexesislerning diqqitini qozğidi.
Singapor (déngiz boğizi gézitining) 3-ayning 30 -künidiki xeweride, 1985 –yili Zhongguo Engiliyede yasalğan 15000 tonniliq Austiraliye padişaliq déngiz armiyisige qaraşliq awaimatika (HMAS) ni sétiwalğan bolup, sirtqa qarita eski tömür qatarida sétiwalğan bolsimu, emilyette uningdiki ilğar texnikilardin paydilinip awaimatikiğa ige boluş qedimini başliğan. Arqidinla Beijing ilgir axir bolup, Soviet ittipaqi emeldin qaldurwetken 3 awaimatikiğa ige bolğan.
1997-yili Beijing xususi karxanilarning wastisi bilen 5 milyon dollar ciqim qilip Soviet ittipaqining (Miniski) namliq, burun ténc okyan flotining baş jeng kémisi bolğan awaimatikisini sétiwelip, Shenzhenda istirahat meydani ornida paydilanğan. Arqidinla yene 8.4 milyon dollar ciqim qilip (Kiew) namliq awaimatikinimu setiwelip, 2000-yili oxşaşla Tianjinde istirahat meydani ornida paydilanmaqci bolğan. (Yerşari mudapie jornilining) 196-sanida qiyas qilinişice, Beijing déngiz armiye awaimatika tetqiqatining süritini tezlitiş ücün, köp küc serip qilip bu 3 awaimatikining qurulmisi we sestimisini tetqiq qilğan. 1998-yili 20 milyon dollar ciqim qilip, Macaodiki bir şirketning nami bilen Ukraniyedin (Valyanka) namliq Awaimatika setiwalğan, bu awaimatika Soviet parcilanğandin keyin Ukraniyege tewe qalğan bolup, Rossiye (musteqilliq gezitining) xewer qilişice, bu awaimatika şu cağda 70% pütüp teyyar bolğan iken, 2001-yildin 2002-yil arliğida Dalian portiğa apirilip, uzaq muddet rimont qilinğan we yasalğan, mexsidi bunimu dengiz üsti istirahat meydani qilmaqcikenmiş, emilyette Zhongguo dengiz armiye quwwetliri mutexesisliri ücün tetqiqat we analiz meydani bolğan. (Yerşari mudapie jornilining), 196-sanida xewer qilinişice, Ukraniye terep bularni bildürgen: kélişim boyice bolğanda, (Valyanka) din herbi mexsette paydilinişqa bolmaydiken, lékin Ukraniye terep (Valyanka)ni setiş aldida uningdiki muhim orunlarni we qurulmilarni buziwetmigen, yeni kélip Macaodiki bu şirket (Valyanka)ning plan xeritisigimu ige bolğan. (déngiz boğizi gézitining) xewirice, nahayiti eniqki Sovietning bu awaimatikiliridin Zhongguo herbi terep nurğun texnikilarni biliwalaydu, , (Valyanka) ücün tölengen 20 milyon dollar, şu hejimdiki eski tömür ücün tölinidiğan dollardin 3 hesse yuquri.
Alliburun, yeni 2000-yili Amerika alimliri birleşmisi (FOAS) bularni aşkarliğan idi: Beijing hazir awaimatikiğa érişiş ücün jiddi tutuş qilmaqta, öz waqtida qiyas qilinişice 2003-yil bilen 2005- yil arliğida Zhongguoning birinci Awaimatikisi suğa cüşmekciken hem 2005-yil bilen 2008-yil arliğida resmi dengiz armiye filoti bolup teşkillinidiken. Rossiye (musteqilliq gezitining) yéqindiki xewiri bilen Amerika alimliri birleşmisining qiyasi mas kelgen. Rossiye axparat organlirining analizice, 1999-yildin başlap, Zhongguo alliqacan Şanğaidiki paraxot zawutlirida özliri lahiyiligen Awaimatika yasaşni başliwetken, bu 9935 namidiki planlanğan Awaimatikining su siqip ciqirişcanliği 48000 tonna bolup, 30-40 uruş ayripilani siğidiken, 2006-yili pütişi mölcerliniwetiptu, lékin bu Awaimatikini cöridigen tejribe xaraktirliq flotning teyyar bolidiğanliğiğa yene 4,5 yil ketidiken.

ETIC tin, Alimjan terjime-tehrir qilip teyyarliğan. 2004-yili 18-april, Germaniye.