Jenwening
Murajiti
Her yilliq BDT insan heqliri yiğinida
Zhongguodiki insan heqliri mesilsi qiziq nuqtiğa aylinidu. Bu qétimqi yilliq
yiğindimu, Amerikining Zhongguodiki insan heqlirini eyipleydiğan lahiyeni
otturğa qoyişi hem qarardin ötüş ötmesligi mesilsi sewebidin kişilerning
alahide diqqitini yene bir qétim tartti.
Zhongguo bilen ötkiziliwatqan sözlişişlerde hécqandaq ilgirleşler bolmiğacqa,
3-ayning béşida Amerika parlamentti qarar ciqirip, Amerika hökümitidin bu
qétimqi BDT insan heqliri yiğinida Zhongguoni eyipleydiğan lahiyeni otturğa
qoyuşni telep qildi. Amerika we xelqara jamaetning eyipleşlirige qayturma
zerbe bériş ücün, Zhongguo kommunist dairlirining 2003-yili élan qilğan aq
taşliq kitabida, 2003-yili Zhongguo insan heqlirini himaye qiliş jehetlerde
xatire taş tikligüdek ilgirleşlerge erişti dep, yeni aditi boyice insan
heqlirige: yaşaş hoqoqi dep terip berip, maarip, dawaliniş hetta jemiyet
amanliğinimu insan heqlirige tewe qilip, özliridiki heqiqi ehwallarni
yuşurmaqci boldi. Heqiqi ehwallarni yuşurup, BDT diki özlirining insan
heqliri mesillirini eyipleydiğan muzakirilirige tosqunluq qiliş ücün,
Zhongguo kommunistliri bu qétimqi yiğindimu oxşaşla herketlirini toxtatmidi,
mesilen yalğan yawdaqtin oydurup ciqarğan, özliri hökümet xaraktirini
almaydu dep atiwalğan teşkilatlarni işqa selip, BDT diki yiğinlarğa
tosqunluq qilip, kiriş işiklirini tosiwelip kişilerning yiğinlarğa kirişige
tosalğuliq qildi. 4-ayning 5-küni mexsus bir yépiq yiğin écip, pütün
wekillerni yiğip Amerikining eyipleş qarar lahiyisige hujum qildi. Her yili
BDT ning eyipleş qarar lahiyisidin qutuluş ücün, Zhongguo kommunist dairliri
hüner işlitip, nurğun xirajet ajritip, yeng icide soda qilidu. Buningdin
ularning neqeder qorqincisining barliğini köriwélişqa bolidu. Zhongguo
kommunist dairlirining ixtisadi menpet we diplomatiye bésimliri netijiside
her yilliq eyipleş qarar lahiyisi ötmey kéliwatidu, nöwette Amerikining bu
qétimqi lahiyisimu jiddi jeng élan qilişqa duc kelmekte. Emilyette ğerip
elliri we Afriqa elliri şuni köriwelişi kerekki: Zhongguodiki bu insan
heqlirining depsende boluş ehwalliriğa tengirqaş we yol qoyuş siyasitini
yürgüzgende, ehwallar téximu éğirlişip balaqaza özlirigimu tégidu, bu
tereplerdiki tarixiy sawaqlar ular ücün yétip aşidu. Afriqa ellirimu
Zhongguoning siyasi mexset bilen bergen yardem we pullirini dep, Zhongguo
kommunistlirini qollaydiğan biletni taşlaş aldida, yürigini tutup,
özlirining burunqi mustemlikicilerdin körgen künlirini eslep béqişi kérek.
BDT ning Zhongguoni eyipleş qararnamisini qollap, Zhongguo kommunistlirining
Uygur, Tibet, Mongğol qatarliq milletlerning insan heqlirini depsende
qilişini ayaqlaşturuş ücün, siyasi we ixtisadi menpettin halqiğan wijdani
jasaret kérek--Jenwe murajet qilmaqta, barliq ziyankeşlikke ucrawatqan
milletler murajet qilmaqta!!!
ETIC, terjime tehrir bölimidin Alimjan Germaniye. 2004-yili 18-april
|