EAST  TURKISTAN  INFORMATION CENTER

Sherqiy Türkistangha Musteqilliq, Erkinlik We Démokratiye !

MAUZULAR:

 

SHERQIY TÜRKISTAN

 

DINIY SAHIPEI

 

TARIH SAHIPISI

 

KISHILIK HOQUQ

 

IQTISADI SAHIPE

 

EDEBIYAT SAHIPISI 

 

ETIC DOKLATI

 

OSMURLER SAHIPISI

 

REAL MEDIA FILIMLER 

 

UYGUR TESHKILATLIRI 

 

ALAQE ADRISI

 

HAWARAYI 

 

ARHIP KÖRÜNÜSHLE

 

PIKIR DEPTIRI

 

DUAT ARHIBI 

 

MUHIM LINKLER  

 

Dunya Uygur Ahbarat Tori 2004

| |   Sherqiy Türkistan  | |  Zhunggou - Taiwen  | |  Xelq'ara   | |

2004 yili  3 - ayning 16 - küni

Uygur Oquğuçilarğa Yürgüzüliwatqan Milliy Zulum

     Öz xewirimiz. Şerqiy Türkistanda Xitay tajawuzçi hökümiti ilgiri aliy mektep we téxnikomlarni püttürgen Uygur yaşlarğa qarita yoşuhrun halda xizmetke teqsim qilmasliq, yiraq tağ we yezilarğa teqsim qiliş, waxtida xizmet teqsim qilmasliq, qesten basqa yurtlarğa teqsim qilip yersizleştürüş, kadirlar tarmaqliridiki memurlar para telep qilip teqsimatni arqiğa sozuş qatarliq wastilerni qollan’ğan idi.
Xitay tajawuzçi ahalisige qarita pütünley eksiçe “aq söngek” muamilisi yürgüzüp, aliy mektep yaki texnikomni püttürmigen bolsimu, başlan’ğuç sewiyisige ige bolsimu bir amallarni qilip maaşi pütün orunlarğa çandurmay işqa orunlaşturup kelgen idi.
Yeqinqi yillardin buyan Şerqiy Türkistan’ğa qoş relisliq tömür yol yatquzup, tajawuzçi aqqunlarni köplep yötkep keliş bilen bir waqitta, wetinimizningnéfit, bénzin, senerke, siliqliğuçi may, tebi’i gaz, altun, kümüş, mis we başqa renglik metalliri, tömür, xirum qatarliq qara metallirini, kömür, güng’gürt, çirimtal, aş tuzi, kaliyliq tuz, qaş teşi, xiristal, meneral su qatarliq tebi’i bayliqlirini kéçe-kündüz Xitayğa toşuşni küçeytti. Bipayan yéza-qişlaqlarda ottura esir hayatida yaşawatqan xelqimizni jinayetçilerdek nazaret bilen işlitip eğir alwang-yasaqlarni qöyup barğanseri namratlaşturiwetti.
Xelqimiz işlepçiqarğan şerin mewilerni Xitayğa erzan yötkidi, xelqimiz “siyasi zira’et” dep atiğan kewezni mejburi teritip neççe milyon Uygur dehqanning iş waqtini uzartiş arqiliq ozlirining tajawuzçiliqiğa sukut qilişni meqset qilğan “muqumliq”ini qoğdaş bilen bille paxta bahasini özliri intayin erzan bekitip “belgiligen yer”de setiwaldi, memurlarğa mukapat berip, qatlammu-qatlam memurlarni semritip, axiri Xitayning ölkiliridiki fabrikilarğa bahasini östürüp satti we çet’ellerge ekisport qilip Xitay döliti payda aldi. Aşu kewezni tériğan Uygur dehqanliri namrat péti qéliwerdi yaki qerzge boğuldi.
Meyli kona tajawuzçi ahale bolsun, meyli yéngidin kelgen tajawuzçi bolsun Şerqiy Türkistanda “aq söngek”muamilisige erişti, az-tola sawadi bolsila alahide içki siyaset bilen işqa orunlaşturuldi, Uygur oquğuçilarni bolsa “yaramliq kişilerni işqa orunlaşturuş” dep pedazlan’ğan teşkilatlirimu oçuq-aşkara işqa almaydiğan boldi, Şerqiy Türkistandiki kona-yéngi şirketler we zimin Xitay tajawuzçilirining goroh şirketlirige mejburi erzan sétip berildi yaki siyaset belgülep bikarğa berildi. Qarşi turğuçilar “milliy bölgünçi”digen qalpaq bilen iştin boşitildi, qolğa élindi yaki sazayi qilindi. Uygur oquğuçilar Xitaylar igelliwalğan şirketler yaki içkiridiki Xitay şirketlirge iş izdep barsa, bir neççe yildin beri qilçe yoşurmastin “Uygurlarni orunlaşturalmaymiz”-dep zerbe berdi. Kimki bu adaletsizlikni dawa qilsa eğirlitip jazalidi.
Yéza-qişlaqlardiki ottura-başlan’ğuç mekteplirimizde oqutquçi yétişmeslik ehwali éğirlişip ketkeçke ötken yili xelqimiz aptonom rayonluq hökümetke oqutquçi toluqlap bérişni qattiq telep qilğan idi. Aptonom rayonluq hökümet işning çongiyip kétişining aldini eliş üçün, 1995-yildin 2003-yilğiçe oquş püttürup texiçe işqa orunlişalmiğan oquğuçilarning imtihan berip yezilarda oqutquçiliq qilişi üçün bir neççe ming şitat testiqliğan bolup, Uygurlarning nopusi eng köp bolğan Qeşqer wilayitige 4000 iştat bergen. 1995-yildin 2003-yilğiçe ali mektep we texnikomlarni püttürup işqa orunlaşturulmiğan Uygur oquğuçilardin 30 ming kişi tizimğa aldurğan!
Qeşqer wilayitide işqa orunlaşmay qalğan birmu Xitay oquğuçi tizimlatmiğan! Dimek 8 yil içide bir wilayette iş kütüp turğan oquğuçilardin 30 ming Uygur jemiyette leylep qalğan, emma oquğan birmu Xitay işsiz qalmiğan.
Qeşqer wilayitide iş kütüp turuwatqan 30 ming oquğuçiğa aran 4000 san bergen bolup, qattiq imtihandin kéyinmu, salametlik tekşürüş, siyasi jehette tekşürüş digendek çeklimiler tüpeylidin emeliy işqa orunlaşturğan oquğuçilar sani teximu azlap ketken.
Mana bu sandin biz Xitay tajawuzçilirining wetinimizde qandaq milliy zulum qiliwatqanliqini, xelqimizning menpe’etini qandaq bulap-talawatqanliqini éniq köreleymiz.
Nomussiz Xitay hökümiti çetellerde muşu eğir külpet içidiki xelqqe “Terrorçi” dep qara çaplaş bilen bir waqitta, weten içide bolsa aldamçiliq qilip “weziyet çong yaxşi, muqum”, “az sanliq milletlerge alahide etiwar berduq, ular semrip yağliri eqip ketti”-dep tajawuzçi armiye, qoralliq saqçilirini işqa selip xelqning ağzini étip, Uygur xelqini ün-tünsiz eğir bedel töleşke we qan töküşke mejbur qilmaqta.
Bir eğiz Uygurçe gep yaki herpning sunuqini bilmeydiğan delte Xitaylar wetinimizge kélip hayal yoq işqa orunlişip, emelliri ösüp, bina öylerge olturaqlişip turmuşliri parawan ötüwatqan bolsa, aşu zimin igisi bolğan Uygurlarning öyliri çéqiwetilip orniğa yengi tajawuzçilar üçün olturaq öy, tijariti üçün dukan, magizin, küçükliri üçün yesli, mektep, we iç-içidin çeriklişip wijdanini işt çişliwalğan emeldarliri üçün köngül éçiş esliheliri, işretxanilar bina qilinip, Uygurlar şeher sirtiğa qoğlap çiqirilmaqta. Xuddi “Partiyining siyasiti toğra”dek, beziler taza yaxşi ijra qilmay qelip, “bezi Uygurlar” waqitliq naheqçilikke uçrap qeliwatqandek saxta teşwiqatlarni tekrar anglitip, xelqimizni qaymuqturuş, özlirining qara niyitini yoşuruş we qarşi turğanlarni basturup qirğinçiliq qiliştek jinayetlerni ötküzmekte.

Şerqiy Türkistan Informatsion Merkizi
Ertékin
2004-Yili 3 - ayning 16-Küni
.


© Uygur.Org  16/03/2003 09:30   A. Qaraqaş