UYGUR DÉMOKRATTIK PARTIYSINING BAYANATI

BDT, YIT ( Yawropa Ittipaqi teşkilati ), „Xelq'ara Kişilik Hoquq Teşkilati“, Amerika, Kanada, Germaniye, Engeliye, Fransiye qatarliq démokrattik döletlerdiki „Kişilik Hoquq Teşkilatliriğa we hökümetlirige we çet’eldiki barliq Uygur teşkilatliriğa:

Hörmetlik janaplar, Xanimlar, Ependiler! Xitay Hökümiti 2003-yil 15 -dekaberda, xelq'aradiki islam térorizimiğa qarşi heriketni süyistimal qilip, xelq'ara nopuzluq teşkilatlar we démokrattik döletlerning qayta-qayta agahlandurişiğa qulaq salmay, Uygurlarğa qaratqan basturuş herkitini téximu küçéytip, xelq'arada kişlik hoquq meseliliri boyiçe pa'aliyet élip bériwatqan, Şerqiy Türkistan islam herikiti, ŞerqiyTürkistan azatliq teşkilati, ŞerqiyTürkistan information merkizi, Dunya Uygur yaşlar qurultiyi qatarliq teşkilatlirimizni térorist dep élan qilip, Şerqiy Türkistandiki100 künlik Uygurlar,Qazaqlar, Qirğizlar we Özbeklerge, jümlidin Uygur ittipaqidiki démokrattik pikir éqimidikilerge qaratqan Xitay dölet térorizimini başliwetti. Biz Xitay hökümiti Uygur teşkilatliri we Uygur teşkilat liderlirini térorist élan qilğandin kéyinki, xelq'ara jemiyetning inkasi we Xitay hökümitining Uygur rayoniğa qaratqan çekidin aşqan téror siyasiti qatarliqlarğa yéqindin diqqet qilip kéliwatimiz. Şunung üçün dunya jamaetçilikining diqqitige bu bayanatni sunuşni layiq taptuq.

2002- yili Awğustta BDT we Amerika Xitay teyyarlap bergen qara materiyal we bir qisim saxta pakitlarğa asasen ŞerqiyTürkistan Islam Herkiti teşkilatini téror tizimlikige kirgüzgen idi. Bu weqe kişilik hoquq éğir derijide depsende qiliniwatqan Xitay dölitige bolup berdi. Şuning bilen Xitaydiki ŞerqiyTürkistan, Tibet, Mungğulistan qatarliq milliy rayonlardiki kişlik hoquq meselisi téximu yamanlişişqa qarap yüzlendi. Bolupmu érqi, diniy we mediniyet arqa körünüşi Xitaylar bilen peqetla oxşimaydiğan Uygur zéminida kişini çöçütidiğan tiragidiye başlandi.
Xitay hökümiti térorizimni bahane qilip, sewepsiz adem tutup, jinayitini sürüştürmestin kolliktip jazalaşqa, siyasiy jinayetçilerning heqqaniy insaniy hoquqlirini depsende qilip, wehşiylik bilen qiynap öltürüşke téximu keng yol açti. Biz xelq'ara teşkilat we démokrattik döletlerning Uygurlar meselisini xelq'ara térorizim meselisidin ayrip qarişini, xelq'ara teşkilat we döletler téror tizimlikige kirgüzgen teşkilatlirimizning meselisige qaytidin qarap çiqişini, u teşkilatlar bilen teşkilat ezalirining yekke munasiwetini, ezalar bilen teşkilat rehberlirining munasiwetini, Teşkilat rehberliri we ezalirining şehiy salayitini inçikilik bilen qayta tekşürüp beqişini, iltimas qilimiz.
Bundaq deyiştiki meqsidimiz; birinçidin Uygur milliti ezeldin diniy qayidilerni soğaq qanliq bilen yürgizip kelgen, démokratiye we erkinlikni söyidiğan millet bolğini üçün, ularning qurğan teşkilati diniy radikal idiylerge nisbiten ijabiy inkas qayturalaydu; ikkinçidin: Eger teşkilat rehberlirining idiyéside radikal idiye bar dep qaralsa, u halda köp sanliq ezalarning idiyéside mesile yoq, undaq emes ezalarning idiyéside mesile bar dep qaralsa teşkilat we teşkilat rehberliride mesile yoq; üçünçidin: biz xelqimizni Xitaylardinmu, dunya jamaetçilikidinmu obdan bilimiz, bu bir söz ketmeydiğan pakit. Eger teşkilatlirimizning melum rehberliridin yaki teşkilatlarning ezaliridin mesile körülüp,téror weqesi yaki téror idiyési körülgen bolsa, bu, u teşkilatlarğa uyuşqan milliy musteqilliq üçün körişiwatqan köp sanliq Uygurlarning xataliqi emes. Biz kesip éytalaymizki Uygurlar terrorluq qilmaydu,ana wet’n’ge tajawuz qilip kirip,Uygur xelqini qiriwatqan we eğir milliy zulum qiliwatqan xitay tajawuzçiliriğa qarşi köreş qilidu.
Birer teşkilat rehbirining yaki ezasining sewenliki tüpeylidin tüpeylidin teşkilatqa uyuşqan barliq ezalarning bir Uygur teşkilati yaki Uygur millitining jazalinişiğa yol qoyğanliq yenila kişilik hoquqni depsende qilğanliqtin,faşizim er irqiy qirğinçiliqqa yol qoyğanliqtin başqa nerse emes.
Men Uygur, men weten, millitimni söyimen we buning üçün küreş qilimen digen herqandaq adem, Uygur xelqini balağa tiqidiğan xelq'ara téror weqelerge arilaşmaydu yaki xelq'ara téror weqeliri bilen bolğan murekkep mesililerni toğra bir terep qilidu. Şunga biz xelq'aradin Uygurlarning jamaet pikirige wekillik qilalmaydiğan idiye we weqeler tüpeylidin bir pütün milletning eğir bedel tölişini xalimaymiz.
Xelq’ara teşkilat we demokratik döletlerning teror dep qarilanğan teşkilatimizni Xitaylarning qoli bilen emes ,ozliri biwaste qol tiqip inçikilik bilen tekşürüp tetqiq qilip beqişini soraymiz.
Milliy mesile, Kişlik hoquq mesililiri tüpeylidin sehnige çiqqan, xelqimizning tüp menpe'etige wekillik qilidiğan yuqarqi teşkilatlirimizning namini qoğdap qelişini,qanunluq paaliyetlirini qollaşni iltimas qilimiz.
Şerqiy Türkistan islam herkiti teşkilati we Şerqiy Türkistan azatliq teşkilati musteqilliqni söyidiğan, milletperwer, wetenperwer ŞerqiyTürkistan yaşliridin teşkillinip, wetenning azatliqi üçün weten içi we siritida pa'aliyet élip bérişqa siyasi we juğrapi jehettin bir qeder mas kélidiğan Afğanistan we Pakistan qatarliq döletler we weten içide(Xitay rayonida emes) bir qisim pa'aliyetler bilen şuğullandi we bir qisim xelq'araliq weqelerge arlişp qalğan şekilde meydanğa çiqti.Nöwette diniy mesile emes siyasiy mesile, téror meselisi emes milliy mesile tüpeylidin dunyaning herqasi jaylirida bigunah yaşlirimiz siyasi panahlanğuçi, siyasi pana tiligüçi we térorçi salahiyitide yaşimaqta.
Alayide tilğa elişqa erziydiğini Afğanistandiki talibanlar meselisi tüpeylidin qolğa elinip, Kubadiki Goantenamo lageriğa solanğan Uygur yaşliridur. Bu yaşlarning meselisi hazir xelqimiz intayin köngül bölüwatqan mesilidur.Bu yaşlar heqqide Amerika, Xitay , xelq'ara Amnesty we başqa kişilik hoquq teşkilatliri arisida jiddiy munaziriler boliwatidu. Biz bu mesele sewebidin xelq'ara jamaetçilikning Amerika we bir qisim NATO ezaliriğa, bu mesile heqqide soğuqqan boluşini, Uygurlarğa taliban meselisi tüpeylidin qamalğan, milliy döliti bar bolğan kişilerdin perqliq muamile qilişni, qamalğanlarning siyasiy teqdirini Xitayğa qayturup bériş şekli bilen emes, siyasiy panaliq bériş yoli bilen bir terep qilişni, eger meselisi bar bolğanlar bolsa Xitaylar arqiliq jinayitini sürüşte qilmastin xelq'ara qanunlar we Amerika qanuniğa asasen jazalaşni, jawapkarliqni teşkilatlardin yaki teşkilat ezaliridin emes téror bilen heqiqiy alaqisi bar bolğan şexislerdin sürüşte qilişni, ümüt qilimiz. Melum bir dölet yaki melum bir kişi sewebidin teşkilatlirimiz qarilanmasliqi, biguna yaşlirimiz jazalanmasliqi, xıtaylarning telwilerçe tohmet çaplişi seweplik bizning çeteldiki toluq hoquqluq bayanatçimiz hesaplanğan,ŞerqiyTürkistan Informatsion merkizige oxşaş Insan heqliri we kişlik hoquq meseliliri üçün köreş qiliwatqan başqa teşkilatlirimiz térorizim qatarida eyiplenmesliki kerek.
Şuni kesip éytimizki, Xitay hökümiti 2002-yili 21- yanwar élan qilğan <ŞerqiyTürkistan térorçilliri jinayitidin qeçip qutulalmaydu> we 2003-yili 26-may élan qilğan-<Şinjangning tarixi we tereqiyati>( aq taşliq kitap) digen kitapliri we xelq'ara teşkilatlarğa tarqatqan doklatliridiki, xelqimiz we teşkilatlarimizğa, térorizim qalpiqi bilen qara çaplap zıyankeşlik qiliş harakterini alğan süyiqesti we eyipleşlerni qetiy türde ret qilimiz, emma ular heqiqi türde élip barğan siyasiy heriketlerni, azatliq herikitimizning muhim terkiwi qismi dep çüşünimiz. Eger ularning élip barğan heriketliride Uygur musteqilliq herikiti bilen munasiwetsiz, xelq'ara islam térorizim herikiti bilen bağlinişliq terepler bosa uning jawapkarliqini, şu meselining kélip çiqişiğa sewephi bolğan şehis üstige elişi kerek. Bu mesilini bir terep qilişta Xitay hökümitining xelqimizning diniy hessiyatidin we bir qisim Xitay jasusliridin paydilinp, yaşlirimizni qandaq koldurlatqanliqini, talibanlar bilen bolğan alaqisini qandaq yürgüzgenlikini we bu bir meydan siyasiy oyunda talibanlar arqiliq ottura asiya we asiya döletlirige kengeymiçilik qiliş meqsidige yetelmigen bolsimu, özliri tarixi düşminimiz dep qaraydiğan Uygur xelqige qandaq qilip téror qalpiqini kiygüzgenlikini nezerdin saqit qilmasliq lazim. Xitay üçün işleydiğan, milletçi yaki jihatçi qiyapitige kiriwalğan,wetinimizning musteqilliği bilen alaqisi bolmiğan herqandaq kişi yaki teşkilatqa qarşi turimiz.
Hörmetlik janaplar, Xanimlar!Biz xelqimiz we teşkilatlirimizning xelq'ara téror qurbaniğa aylinip ketişining aldini eliş üçün, Xitay we Uygur munasiwetlirining tarixi yiltizini qisqiçe bayan qilişni layiq zorur dep qariduq.
Uygurlar bilen Xitaylar yaki Xitay döliti bilen Şerqiy Türkistan arisidiki milli ziddiyet-- qandaqtur,Xitaylar xelq'arağa küçlük deplomatiye we teşwiqat quraliğa tayinip, tetür teşwiq qiliwatqandek islam térorizimi bilen munasiwetlik bolmastin, Elqayida (Bin laden)din neççe yüzyil hetta ikki ming yil ilgirimu küçlen’gen çağlirida wetinimizge kengeymiçilik yürgizgen we yürgizişke orunğan Xitay bolsa, Kidan (Hon ittipaqiningezasi), Mungğul (Hon ittipaqining ezasi), Manju (Hon itttipaqining ezasi) we Tibetler bilen 5 ming yildin béri dawamlişip kéliwatqan, uzaq tarixqa ige wetenperwerlik we milletperwerlik herkiti zidiyitidur.
Hörmetlik janaplar, ependiler, xanimlar! Biz tarixta Sak, Toxar, Turan, Hon,Türk, Ogur//Uygur//Oğuz//Uygur namlirida Asiyadiki nahahiti keng zéminlarğa egilik hoquqi yürgüzgen we şanliq mediniyet yaratqan bir millet. <Uygur> eslide <Hon> kélimisining yene bir atilişi bolup, ortaq til-yéziq we medeniet arqa körinişige ige bolğan Oğuz qebililirining birleşken hakimiyet nami idi. Bu nam Yawropa, Erep, Rim tarixçilirining qedimki eserliride köp uçraydu. Bizning qedimki ejdatlirimiz bügünki Germaniye, Hungariye, Bulğariye, Finlandiye, Türkiye xelqlirining ijtimayi hayati we etnik terkiwini şekillendürişte muhim rol oyniğan. Bu xelq Çingiz’xan istilasidin kéyin bir mezgil zeyiplişip, parçilinip, ahirda, yeni, < Uygur itipaqi>ni izçil saqlap kelgen xelqlerning üzliksiz küreşliri netijiside 1514-yili Yarkentni paytext qilğan Seidiye qandanliqini qurup ottura Asiya medeniyitining tereqqiyatida oçmes tohbilerni qoşqan.1856-yili Qeşqeriye Dölitni qurğan. Bu dölet 1856-yil qurulup, 1884-yilğiçe höküm sürgen bolup, biz bu dölet birlikke keltürgen Zéminni//ŞerqiyTürkistan(Xinjang Uygur aptonum rayoni)ni Ata miras bilip, bügüngiçe mewjutluqimizni saqlap kéliwatimiz.

1884-yildin kéyin Manju tajawuzçiliri xelqimiz arisida içki ziddiyetlerni tuğdurup, xelq qozğilanglirini qanliq basturup, Qeşqeriye Dölitining ŞerqiyTürkistan bilen Xitay çegirisidiki Xitaylar <<ğerbi qowuq >>(ğeriptiki çégirimiz) dep atalğan Yümingüendin bügünki balqaş köligiçe, jenubi Qaraqurum tağliridin şimalda Altay tağliriğiçe we Mungğul çöllirigiçe bolğan zéminlirimizni, éğir jazağa höküm qilinğan Xitay mehbusliridin paydilinip, zorluq bilen besiwaldi,we bu zéminğa yengidin besiwelinğan orun menisidiki <<Xinjang>> digen isimni qoyup ölke tesis qildi. Uygur xelqi şu yillardin tartip, milli musteqilliqi üçün Manju hökümitige wakaliten wetinimizde zorawanliq yürgüzgen Xitay tajawuzçilliri bilen üzlüksiz köreş qilip kelgen bolsimu,xitay mustebit homümiti xelqimizge heli pan islamizim, héli pantürkizim, héli çintürkizim, héli kommenizim, héli térorizim digendek tohmetlerni çaplap tutqun qildi qanliq basturup keldi.

Mundaqçe qilip éytqanda bizning xitay bilen xoşna yaşiğan neçe ming yilliq tariximiz we yérim esirdin artuq komunst xitay mustemlikisige aylanğan dewrimiz, köz yaş we tiragidiyige tolğan tarix bolup, xitay tajawuzçilirining üzlüksiz kengeymiçilikige qarşi élip bérilğan, nahiti éğir bedel töligen küreş tarixidur.
Xelqimiz bu jeryanda çeksiz zéminliridin, ittipaqdaş qérindaşliridin ayrilip qalğan, şundaqla milliy jasariti hem qehrimanliq rohidin zor derijide mehrum bolğan bolsimu, nopusining köplikidin dunyağa tehdit élip kéliwatqan Xitay tajawuzçilirining keng ketken sebir tüzlengliki, bay we munbet ğerbiy asiya hem Şerqiy yawropa tupraqliriğa waba kesilidek yamrap kételmeslikide ün-tünsiz bedel tölep kelmekte.Dunya jamaiti buni bilişi kerek.
Xitaylar eslide Huanghe we Çangjang deryasining ariliqida yaşaydiğan tarixida 3000 yildin artuq Hon,Türk, Mongğul, Kidan, Tibet, Manju qatarliq köçmen çarwiçi milletlerning mustemlikiside yaşiğan bir millet. Uning dunyağa propaganda qiliwatqan<< Şerqiy Türkistan ezeldin Xitayning zémini>> idi digen, bu sepsetisi, nomussizliq we qip- qizil yalğançiliqtin başqa nerse emes.
Ikki derya ariliqida 3000 yil mustemlike bolup yaşiğan bir milletning qudretlik Hon, Türk, Uygur, we Uygur ittipaqiğa kirgen qérindaş milletler qedimdin tartip yaşap kéliwatqan ŞerqiyTürkistanni Xitay zémini, dep yasalma tarix oydurup çiqişi heqiqi insaniyet tarixidiki nomussizliq we şermendilik.
Hörmetlik janaplar, ependiler, xanimlar bügünki Uygur meselisi qandaqtur ğerip dunyasi bilen xelq'ara kommunezim lagiri, ğerip dunyasi bilen Erep islam lageri ottursidiki Uygurlar bilen héç alaqisi bolmiğan sürkilişlerning netijisi bolğan Elqayide we Benladin,jümlidin Amerikida yüz bergen qorqunuşluq 11- sentebir weqesi qatarliqlarğa bağlinişliq mesile bolmastin tajawuzçiliq we tajawuzçiliqqa qarşi Xitay bilen Uygurlar arisida üzülmey dawamlişip kéliwat-qan Islamdinmu, PanTürkizimdinmu we kommunizimdinmu uzaq tarixqa ige inçike we murekkep bolğan, musteqilliq meselisi,egilik hoquq, kişlik hoquq, démokratiye we erkinlikke munasiwetlik milliy mesilidur.

Hörmetlik janaplar, ependiler, xanimlar Uygur meselisi hergizmu taliban meselisige, Tibet mesilisige, Pelestin meselisige, Çiçen mesilisige we Keşmir meselisige oxşimaydu,bizning neççe ming yilliq musteqilliq asasimiz, Asiyaliqlardin jümlidin Xitaylardin keskin periqlinidiğan ğeripke mayil bolğan érqi, diniy, medeni we juğrapiyilik alahidilikimiz bar.
Bizni Xitaylar bilen menggü bille yaşaqa ündigenlik xelqimizni, kollektip ölümge höküm qilğandin başqa nerse emes. Xelqimiz bu rialliqni birsi qalmay qirilip ketken teqdirdimu étirap qilmaydu.
Uygur kimliki bilen Xitay kimliki öz-ara bir –birini inkar qilidiğan kimliktur.Xitay-larğa Kongziçiliq,Songziçiliq we Mengziçiliq idiyési singip ketken bilen, bizge Islam pelesepisi bilen birge Pipagur, Soqrat, Aristotil, Eplaton, Farabi, Bironi, Yüsüp Haşajip, Jalalidin Romiy, Ehmet Yessewi qatarliqlarning idiyési singgen. Bu hil pelesepe endizisi til-yéziq, maarip, yimek içmek, tibbiy dawalaş, kündilik turmuş, aile- nika kişlik munasiwet we türlik örpi adetlirimizge qeder çongqur yiltiz tartqan.
Biz Luşün, Huşi digendek Xitay mutepekkurliriğa qariğanda Kant, Pierbah, Gegil, Netziy, Maslov, Shopenhauer,Freud qatarliqlarni téximu singişlik we tebi'i hes qilimiz.
Xitaylarning pütkül idiologiysining tüp çiqiş nuqtisi bolğan <zhingname>, <sünzi herbiy işlar desturi>, <36 tedbir> digen kitaplarni oquğanda, Yüsüp haşajipning <Qutatqu bilig> digen esirining tüp idiyésini meniwi tüwrük qilğan herqandaq bir Uygur seskinidu we yirginidu.
Buning sewebi birinçidin: Xitaylarning tar milliy menpeetdarliqni çiqiş qilğan, özidin başqilarning hemmisini düşmen dep qaraydiğan, küşlüklerning aldida biçare qul, ajizlarning aldida wehşi yirtquçqa aylinişini nomus bilmeydiğan, qara niyet we hilemikir bilen tolğan pelesepiwi qaraşlirining, Milliy harakterimiz teripidin qubul qilinmasliqi; ikkinçidin: Uygurlar tarixta etiqat qilğan dinlarning pelesepiwi qaraşliri bilen Ğerip dinliri we pelesepeside melum bir ortaqliq we izçilliqning bolğanliqi bilen munasiwetlik).
Demekçi bolğinimiz Uygur xelqining weten millet dewasida ijtimai, siyasiy we diniy seweplerdin köre tetqiq qilip béqişqa erziydiğan pelesepiwi pishologiyelik asaslarmu bar.
Uygurlar bilen Xitaylar arisidiki bu milliy ziddiyet 20- esirning deslepki yerimida téximu küçiyip ketti. 1884-yil Qeşqeriye Uygur döliti Manju döliti teripidin (Xitay döliti emes) munqeriz qilinğandin kéyin, manju hökümdarliri wetinimizni herbiy idare qilişni yolğa qoyup, wetinimizge nisbiten, birinçidin: yérim musteqilliqqimizni etirap qilğan siyasiy tüzümni yolğa qoyuş;ikinçidin: özimizni özimiz arqiliq idare qiliş; üçünçidin: maarip, mediniyet, til-yéziq, örpi-adet, diniy etiqat işlirimizğa xitaylardek arlişiwalmasliq; törtinçidin:bu rayonni idare qilişta qollinidiğan qurali yesaplanğan emelperes, aç köz mustemlikiçi xitay eskerlirining, yerlik heliqlerğe keltürüş ehtimali bolğan her hil ziyankeşlikige bir qeder adil derijide çek qoyuş; Beşinçidin:ŞerqiyTürkistanni körünişte Manju Dölitining bir qismi dep qarisimu emeliyette bu rayondin peqet Rus we Engilizlarning, Manju Dölitige keltürüwatqan tehditinini tosup qelişta paydilinidiğan yatlar zémini dep qaraş, alahide ehwal bolmisa içki işliriğa bügünkidek arlişiwalmasliq pozitsiysini tutup kelgen idi.
1912-yillarda xitay milletçiliki baş kötürüp Manju dölitini ağdurup taşlap 1000yildin artuq höküm sürgen mustemlike we igilik hoquqsiz halitige xatime berdi we yawaş yumşaqliq bilen manjular egiliwalğan zéminlerni miras aldi.Bizning Xitaylar teripidin resmi besiwelinğan yaki mustemliki-ge aylanduruwelinğan tariximiz 1932-yildin başlandi. Şu yillardin, yeni, Xitaylar hakimiyet yürgüzgendin başlap, bizning egilik hoquqimiz,milliy kimlikimiz, zémin pütünlikimiz asta-asta enkar qilinişqa başliğan bolsa, komunist Xitaylar bilen atalmiş<< birleşme hakimiyet>> (Aptonomiye) quruş yoliğa mangğan, yaki Uygur hakimiyiti ötküzip bérilgen 1949-yil noyaberdin baş-lap, téximu tereqqi qilip bügünki siyasiy, ijtimaiy, insaniy hoquqliridin pütünley mehrum bolğan haletke keldi. Meyli kona yaki yengi Xitaylar bolsun, ŞerqiyTürkistanğa barğanseri eğir milliy zulum yürgüzüp keldi hemde irqiy qirğinçiliqni toxtatmidi. Bu realliq Xitaylar wetinimizni munqerz qiliwalğan deslepki yillarda keng kölemlik déhqanlar inqilawining partilişiğa sewep boldi we 1933-yil ŞerqiyTürkistan Islam jumhuriyti qurulup, dunyağa jakarlanğan bolsa, 1944-yil yene ŞerqiyTürkistan jumhuriyti qurulup xitay tajawuzçilirini teng hoquqluq kélişim tüzüşke mejbur qildi.eçinarliqi her ikki qetimliq inqilap, içki we taşqi düşmenlerning til bériktürüp ziyankeşlik qilişi bilen,teximu eniqraq qilip éytqanda insaniyetke balayi apet élip kelgen heqara kommunizim lagirining düşmenliki tüpeylidin axirqi ğelibisini mustehkemliyelmidi.
Emma xelqmizning bu yérim esirdin köprek élip barğan musteqilliq herkiti bügüngiçe üzülüp qalğini yoq.

ŞerqiyTürkistanliqlarning, jümlidin Uygur xelqining wetinimiz Xitay tajawuzçiliri teripidin besiwelinğandin buyanqi weten içi we siritida élip barğan küreşliri quralliq küreş arqiliq, xitaylardin üzül kesil ayrilip,musteqil ŞerqiyTürkistan döliti quruş yene bir tereptin tenç siyasi köreş ariliq tajawuzçi xitay hökümitining Uygurlarğa qaratqan irqiy yoqutuş herkitige çek qoyuş. Epsuski xelq'ara jemiyetning qayta-qayta eskertişi we xelqimizning özige mas kelgen şekilde, égilmey- sunmay qilğan üzliksiz tirişçanliqi kommunest hakimiyetning herqaçan düşmenlik qilişiğa uçrap, nopusi 20 milyondin aşidiğan xelqning eng töwen derijidiki mewjutluq imkaniyetlirimu yoqqa çiqirildi.
Xitay hökümiti wetinimizning iqtisadi, tebi'i, siyasi, meniwi ekilogeysini buzidiğan köp millettin terkip tapqan köçmenler kelkünni peyda qiliş, yerlk milletning tebi'i köpiyişi we zamaniwi bilimlerdin hewerdar bolişini melum daeride çekleş, til - yéziq, maarip we diniy işlardiki erkinlikidin mehrum qiliş, neyrengwazliq bilen siyasiy heriket qozğap ilmiy we penniy sahide yetişip çiqqan pen-texnika xadimlirimizni we adaletperwer,wetenperwer ziyalilirimizni kollektip sürgin we qirğin qiliş qatarliq wehşi usullar bilen, eslide mediniyet sapasi xitaylardin yuquri turidiğan bu milletni, ang sewiyesiz, namrat, qalaq, basqa milletler hetta özidin yetişip çiqqan bir qisim Xitay şiwenistlirimu kemsitidiğan, numus qilidiğan weyrane, çuwalçaq haletke keltürdi.
Milletler arisida bölgünçilik selip , xelqimiz bilen birqisim qérindaş milletler arisidiki mehri- muhabet, qérindaşliq we öz-ara işenç qatarliqlarğa buzğunçiliq qildi,ziddiyet peyda qildi we ötkürleştüriwetti.
Bu hil ziddiyet bolupmu köçmen tajawuzçi xitaylar bilen yerlik xelqler arisida téximu gewdilik körülüşke başlidi. Xelqimiz milliy menpetini qoğdap qeliş üçün, köp hil izdiniş yollirida mengişqa mejbur boldi. démokrattik eller we xoşna döletlerde kişlik hoquqimizni qolğa keltürüş üçün küreş qiliş buning roşen bir alayidilikidur.
Dunyada hazir ŞerqiyTürkistandin başqa 50 tin artuq dölet we rayonda 3 milyonğa yéqin Uygur ahalisi yaşawatidu.Ular özliri yaşawatqan döletlerning qanunliri we xelq’ara qanunlarğa asasen 100 ge yéqin , siyasiy,ammiwi teşkilatlarğa we jemiyetlerge uyuşqan.
ŞerqiyTürkistan azatliq teşkilati, ŞerqiyTürkistan islam herkiti teşkilati, ŞeqiyTürkistan informatsion merkizi we dunya yaşlar qurultiyi qatarliq teşkilatlar Şularning jümlisidindur.
Yuqurıda tilğa alğan tört teşkilatni xitay hökümiti térorist teşkilatlar dep tohmet çaplap dunyağa elan qildi.Ular yene birla waqitta ğerip démokrattik döletliridin Uygurlarğa siyasiy panaliq bermeslikni ötündi. Mana bu irqiy qirğinçiliq we xitay tajawuzçiliqining xitay hökümiti öz ağzi bilem aşkariliğan pakitlardur.Mana bu Şerqiy Türkistanda kişilik huqoqning qaysi derijide depsende qiliniwatqanliqining yengi pakitidur.
Bir ŞerqiyTürkistan Informatsion merkizini misalğa alsaq Xitay dewatqan térorçi bilen xelq'ara jamaetçilikning neziridiki térorçiliqning çek çigirisini ayriwalğili bolidu.
ŞerqiyTürkistandiki kişilik hoquq mesilisi we milli mesile aldinqi esirning başliridin tartip, dunya jamaetçiliki bilişni halaydiğan bir qizziq mesilige aylanğan idi. Bu heqte dunyağa melumat béridiğan birer teşkilat yaki orunning bolmasliqi tüpeylidin xelqimizning ijtimaiy, siyasiy , Iqtisadiy tiragidiyiliri dunya jamaetçilikidin sir petiçe qeliwerdi.
Musteqilliq herketlirimizni dunya jamaetçilikige bildürişimizde bu organ muhim ehmiyetke ige idi.Dunya idiologiye tereqiyati bundaq bir orunning boluşini teqezza qilatti. Bextimizge yarişa 1996 - yili 6 -ayning 1 - küni bu teşkilat yeni Şerqiy Türkistan informatsion merkizi Germaniye hökümitining qanun boyiçe testiqlişi bilen qurulğan idi. Teşkilat qurul-ğandin kéyin,wetinimiz we xelq'aradiki bir qisim jamaet erbapliri, pişqedem inqilap-çilirimiz,ziyalilirimiz, milletperwer sodigerlirimiz, diniy zatlirimiz we çet’ellik dostlirimizning zor küç bilen qollişi,xitaylar bu qetim <térorist> dep élan qilğan Adujelil Karakaşning japaliq izdinişi we teşkilişi bilen ezaliri 18 döletke tarqalğan,neççe on xadimi bolğan, Uygur xelqining çet eldiki nahayiti muhim bir teşkilatiğa aylandi .
Bu teşkilat qurulğan qisqiğine waqit içide Internet, gezit, jornal we xelq'ara agentliqlarğa ağzaki we yazma bayanat bériş qatarliq wastiler arqiliq Şerqiy Türkistandiki kişilik hoquq we démokrateye meselilirige bérip çetilidiğan millet, tarix, mediniyet, din, siyaset, qanun, maarip, pen-teçnika, seheiye, ekilogeye,ahbarat, neşriyatçiliq, iqtisad,sayahet we pilanliq tuğut, milliy munasiwet qatarliqlarğa ayit Uygur, Türk, Engiliz, Yapon, Erep, Xitay tillirida 30,000 parçidin artuq melumat bérip, xelqimiz we xelq'ara jamaetçilikning qizğin alqişiğa sazawer boldi we bu sahediki xelq'araliq bir boşluqni toldurdi.
Hazir bu teşkilat başqurğan 10 din artuq internet sehipisidin xelq'aradiki 80 din artuq dölettiki hökümet organliri, xelq'ara teşkilatlar, pen- tehnika orunliri, universtetlar, institutlar, xelq'araliq ahbarat- neşriyat orunliri, agentliqlar, gezit-jornal, radio istansilliri, siyasionlar, alimlar, millet we dinşunaslar,jornalistlar, yazğuçilar, oquğuçilar we sayahetçiler her kün digüdek paydilinip turidu.
Bu teşkilat Uygurlarning çeteldiki muhim ahbarat orgini bolup, u asasen türlük pikir éqimliriğa erkin yol qoyidiğan, démokratik xarakterni alğan axbarat orginibolup, siyasi, diniy mewqeler we ilmiy qaraşlar jehette ilğarliqqa igidur.
50 yildin béri axbarat we neşriyat sahisidiki aq térorluq herkiti bilen dunyağa meşhur xitay kommunistlirining bu organ’ğa qaratqan hujumidin, xitay hökümitining neziridiki <téror orgini we térorçi> digen uqumning qandaq mena béridiğanliqi, we biguna xelqimizning térorluq tçmitining heqiqi ziyankeşlikige qaysi derijide uçrawatqanliqini eniq körgili bolidu.
ŞerqiyTürkistan Iformatsion merkizining xizmetliri we teşkilat progerammisi dunya jamaetçilikige we Germaniye hökümitige aşkarilağliq.Xitayning ŞerqiyTürkistan Informatsion merkizi we dunya Uygur yaşlar qurultiyini téror tizimlikige kirgüzgenliki xelq'ara qanun we Germaniyning qanunliriğa qilinğan bir haqaret!
Bu qetim Germaniyning baş menisteregerhard Sçroderning Xitayğa qilğan ziyaritidin kéyin Xitaylarning Germaniydiki ikki Uygur teşkilatini térorist élan qilğanliqi kişini oyğa salidu. Germaniyning qanun bilen idare qilinidiğan, xelq'ara-diki birdin-bir küçluk démokrattik dölet ikenlikini biz bilimiz. U hergizmu 20 milyondin artuq nopusqa ige ŞerqiyTürkistan xelqining milliy menpe'eti we insaniy hoquqini iqtisad we bazar ehtiyaji üçün yenimu eniqraq éytqanda 40 miyard yawropa dolliriliq platenium we atom texnikisi sodisi tüpelidin ottura Asiya jumhuriyetliridek erzanla setiwetmeydu.
Xitay hökümiti Pakistan, Qazaqistan, Qirğizistan, Rusiye, Özbekistan qatarliq döletlerni, Uygur meselisi üstide azğine pulğa setiwalğandek Germanyenimu setiwalimen dep şerin xiyal qilip kördi xalas.
Ahirda şuni eskertip ötümizki Xitay hedep atom yadro qorallirini tereqqi qilduriwatidu. Uning hujum qiliş iqtidari qaçan yetilidiken dunyağa kéngeymiçilik qilidu,tajawuzçiliq uruşi qozğaydu, bizning bügünimiz Asiyadiki xéli köp milletlerning etisige aylinidu. Xitayning atom texnikisini eskiri işlar üçün qollanmaymen digini yillanning adem çaqmaymen diginige oxşaş menağa ige.
Engilizlar ötken esirde kisklik hoquq üçün içki uruş élip bardi we dunya miqyasidiki mustemlike milletlirige erkinlik bérip çiqip ketti. Ruslar keng ketken Şerqiy Yawrupa tüzlenglikidin we Ottura Asiya daliliridin çiqip ketti. Tengri ularning risqini keng qilsun, emma xitay biz bilen xoşna yaki bille yaşiğan uzaq tarixta birer qetimmu özidin başqa milletlerning menpe'eti üçün bedel töleşke yaki nomus qilişqa urunup baqmidi. Bu millettin démokrateye, insanperwerlik, kütüş menggu emelge aşmaydiğan xiyaldin ibaret.
Hörmetlk janaplar, ependiler, xanimlar!
Yéqinqi yillardin béri xelqimiz xelq'ara teşkilatlarning, Amerika, Germaniye, Engiliye, Fransiye qatarliq küçlik démokrattik döletlerning bolupmu xelq'ara kişilik hoquq teşkilatining köp tereplime hesdaşliqiğa muyeser boldi. Biz buning üçün adaletni,heqqaniyetni, tençliqni, démokratiyni, erkinlikni, insanperwerlikni yaqliğuçi xelq'ara jamaetçilikke çongqur éhtiram bildürimiz we Şerqiy Türkistan xelqi namidin teşekkur éytimiz . Bayanatimizning ahirida tajawuzçilarning qirğinçiliqi tüpeylidin xeter astida qalğan Uygurlarning nijatliqi üçün köngül bölüşünglarni,weten azatliqi yolidiki heqqaniy küreşlirimizni qollişinglarni, insani yardem berişinglarni ümüd qilimiz.

Hörmet bilen:

Uygur Démokrattik Partiysi Merkizi Kommetiti

Ürümçi

2004 -yili 15 - yanwar