EAST  TURKISTAN  INFORMATION CENTER

Sherqiy Türkistangha Musteqilliq, Erkinlik We Démokratiye !

MAUZULAR:

 

SHERQIY TÜRKISTAN

 

DINIY SAHIPEI

 

TARIH SAHIPISI

 

KISHILIK HOQUQ

 

IQTISADI SAHIPE

 

EDEBIYAT SAHIPISI 

 

ETIC DOKLATI

 

OSMURLER SAHIPISI

 

REAL MEDIA FILIMLER 

 

UYGUR TESHKILATLIRI 

 

ALAQE ADRISI

 

HAWARAYI 

 

ARHIP KÖRÜNÜSHLE

 

PIKIR DEPTIRI

 

DUAT ARHIBI 

 

MUHIM LINKLER  

 

Dunya Uygur Ahbarat Tori 2004

| |   Sherqiy Türkistan  | |  Zhunggou - Taiwen  | |  Xelq'ara   | |

2004 yili  2 - ayning 14- küni

Xitayning Neyrengvazliği Yene Bir Qétim Bit -Çit Boldi

Öz muxbirimiz Bilge xewiri:
Kanadada turuşluq kuçluk milletçilik tusini alğan “ Xitay jemiyiti” Xitayning yéngi yilini tebrikleş munasiviti bilen bir qisim Xitay sérikçillirini bu yil birinçi ayda Kanadağa ekilip oyun qoydurmaqçi bolğan. Xitay jemiyitige eza bolğuçi Gulbahar hanim, meşhur Uygur davaz Adil Hoşurnimu bu qétimqi murasimge qatnaşturuş üçün “Xitay jemiyiti” ge vakalaten Ürümçige barğan. Bu qétimqi maharet körsütüşni orunlaşturuşta Xitay hökümiti ve “ Xitay jemiyiti”ning meqsidi nahayiti éniq bolup, azraq iqtisadi menpeetni hisapqa almiğanda pütünley sérik ömigidiki Uygurlarni kozur qiliş arqiliq özlirining siyasi meqsidige yétiş idi, şunga ular bu qétim Şerqiy Türkistandin ömek evetişke nahayiti köp kuç çiqarğan. Neççe yillardin béri Şimali Amerika qiteside oyun qoyuş meqsidide bolğan bolsimu Xitay hökümitining tosqunliği tüpeylidin arzusiğa yétalmey kelgen Adil Hoşur özimu bu qétim Xitay hökümitining bundaq aktip hemkarlaşqanliğidin heyran qalğan.
Şundaq qilip Adil Hoşur qatarliq 10 neper Uygur ve ularni nazaret qiliş üçün evetilgen üç neper Xitay bu yil birinçi ayning 22-künidiki Xitaylarning yéngi yil bayrimini tebrikleş munasivitige ülgürüp torontoğa yétip kelgen ve 27- künige qeder torontoda maharet körsetken..

Bu veqe del Xitay hökümitining çet'elde turuşluq tot Uygur teşkilatni ve 11 neper inqilapçimizni térorstlar tizimligige kirgüzüp élan qilişidin keyinla ve Xitay hökümitining helq'arağa tohtimay “ Uygur Xitay bir aile, veten içidiki Uygurlar musteqil boluşni xalimaydu, musteqilliq ve démokratiye davasi qilivatqanlar peqet çet'ellerdiki az bir qisim bölgünçi Uygurlar “ dep jar sélivatqan bir peytke toğra kelgenligi, uning üstige vetendin kelgen bu sérik ömigining maharet körsitişi Xitayning yéngi yilini tebrikleş munasivitige meqsetlik orunlaşturulğanliği üçün Kanada Uygur jemiyitidiki Uygurlar Xitayning taktikisiğa naraziliq bildürüş yüzisidin oyun körgili barmiğan. Uygur sérik ömigidiki Uygurlarmu Xitayning bu neyrengvazliğini hés qilğan ve Xitay hökümitining özlirini siyasi meqsetlirini emelge aşuruştiki kozur qilivalğanliğidin qattiq narazi bolğan, çünki ular ömek içidimu davamliq Xitayning kemsitişige çetke qéqişiğa uçrap kelgen, Xitay mes'ulliri hetta sérik ömektiki ikki neper Uygur qizğimu ayrim yataq élip bermey ularni qalğan erler bilen bir yataqni teng işlitişke mejburliğan, Uygurlarning islam diniğa étiqat qilidiğanliğini bilip turup ularning tamiqinimu Xitay maharet körsetküçilliri bilen bir üstelge çoşqa goşi yimekligi bérilidiğan Xitay restauraniğa orunlaşturğan. Buningdin ğezeplengen Dilşat Sirajidin, Ablikim Memet, Abduveli Ablimit, Abdurusul Abdukerim, Gulnar Wayt, Aygul Memet ve Jappar Abdurehim qatarliq yette neper serikçi Kanadaning Ottawa şehiride ahirqi qétim maharet körsetkendin kéyin, Kanada Uygur jemiyitining yardimi bilen Torontoğa qéçip ketken ve Kanada hökümitidin panaliq tiligen.

Tehi bir ayning aldidila Kanadağa ziyaretke kelgen 44 neper Xitay Kanadadin ketkili unimay yétivalğanda héçqandaq ipade bildurmigen Xitay hökümiti bu qétimqi yette neper Uygurning panaliq tilişidin qattiq çoçup ketken, çünki bu yette neper Uygurning panaliq tilişi Xitayning helq'arağa qilivatqqan yalğan teşviqatining epti beşirisini éçip taşliğan idi, şunga Xitay hökümiti derhal bayanat élan qilip “ yette neper Uygurning ömektin kolliktip ayrilip panaliq tilişi hergizmu özligidin bolğan emes ular pütüley Kanada Uygur jemiyitining ularning béşini aylandürişi bilen bolğan “ digen. Emma bu yette neper Uygur derhal naraziliq bayanati élan qilip özlirining kiçik bala emesligini bu işning pütünley özlirining Xitayğa bolğan naraziliğidin bolğanliğini bu yerde héçkimning ularni kuşkurtmigenligini éytqan. Kanda Uygur jemiyitining reisi Memet Tohti ependimu muhbirlarğa Kanada Uygur jemiyitining peqet Kanada qanuniğa asasen bu panaliq tiligüçi qérindaşlarğa qanuni jehttin yardem qilğanliğini bu yerde ularning béşini aylanduruş digendek oyunlarning bolişingmu hajiti yoqliğini bildurgen.
Hazir Kanada hökümiti bu yette neper Uygurning panaliq tileş şertige toşidiğanliğini bildurdi, perezlerge qartiğanda ularning Kanada hökümiti teripidin qobul qilinğanliq yaki qilinmiğanliq hevirini élişiğa 6 aydin bir yilğiçe vaqt kétidiken. Növette Xitay hökümiti bu yetteylenni qayturup kétip bit- çit bolğan tozaqlirini pedezleş meqsidide axriğiçe jan talişip ularning vetendiki aililirige bésim qilivatmaqta.

 


© Uygur.Org  14/02/2003 18:30   A. Qaraqaş