Xitayning
Neyrengvazliği Yene Bir Qétim Bit -Çit Boldi
Öz muxbirimiz Bilge xewiri:
Kanadada turuşluq kuçluk milletçilik tusini alğan “ Xitay jemiyiti”
Xitayning yéngi yilini tebrikleş munasiviti bilen bir qisim Xitay
sérikçillirini bu yil birinçi ayda Kanadağa ekilip oyun qoydurmaqçi bolğan.
Xitay jemiyitige eza bolğuçi Gulbahar hanim, meşhur Uygur davaz Adil
Hoşurnimu bu qétimqi murasimge qatnaşturuş üçün “Xitay jemiyiti” ge
vakalaten Ürümçige barğan. Bu qétimqi maharet körsütüşni orunlaşturuşta
Xitay hökümiti ve “ Xitay jemiyiti”ning meqsidi nahayiti éniq bolup, azraq
iqtisadi menpeetni hisapqa almiğanda pütünley sérik ömigidiki Uygurlarni
kozur qiliş arqiliq özlirining siyasi meqsidige yétiş idi, şunga ular bu
qétim Şerqiy Türkistandin ömek evetişke nahayiti köp kuç çiqarğan. Neççe
yillardin béri Şimali Amerika qiteside oyun qoyuş meqsidide bolğan bolsimu
Xitay hökümitining tosqunliği tüpeylidin arzusiğa yétalmey kelgen Adil Hoşur
özimu bu qétim Xitay hökümitining bundaq aktip hemkarlaşqanliğidin heyran
qalğan.
Şundaq qilip Adil Hoşur qatarliq 10 neper Uygur ve ularni nazaret qiliş üçün
evetilgen üç neper Xitay bu yil birinçi ayning 22-künidiki Xitaylarning
yéngi yil bayrimini tebrikleş munasivitige ülgürüp torontoğa yétip kelgen ve
27- künige qeder torontoda maharet körsetken..
Bu veqe del Xitay hökümitining çet'elde turuşluq tot Uygur teşkilatni ve 11
neper inqilapçimizni térorstlar tizimligige kirgüzüp élan qilişidin keyinla
ve Xitay hökümitining helq'arağa tohtimay “ Uygur Xitay bir aile, veten
içidiki Uygurlar musteqil boluşni xalimaydu, musteqilliq ve démokratiye
davasi qilivatqanlar peqet çet'ellerdiki az bir qisim bölgünçi Uygurlar “
dep jar sélivatqan bir peytke toğra kelgenligi, uning üstige vetendin kelgen
bu sérik ömigining maharet körsitişi Xitayning yéngi yilini tebrikleş
munasivitige meqsetlik orunlaşturulğanliği üçün Kanada Uygur jemiyitidiki
Uygurlar Xitayning taktikisiğa naraziliq bildürüş yüzisidin oyun körgili
barmiğan. Uygur sérik ömigidiki Uygurlarmu Xitayning bu neyrengvazliğini hés
qilğan ve Xitay hökümitining özlirini siyasi meqsetlirini emelge aşuruştiki
kozur qilivalğanliğidin qattiq narazi bolğan, çünki ular ömek içidimu
davamliq Xitayning kemsitişige çetke qéqişiğa uçrap kelgen, Xitay mes'ulliri
hetta sérik ömektiki ikki neper Uygur qizğimu ayrim yataq élip bermey ularni
qalğan erler bilen bir yataqni teng işlitişke mejburliğan, Uygurlarning
islam diniğa étiqat qilidiğanliğini bilip turup ularning tamiqinimu Xitay
maharet körsetküçilliri bilen bir üstelge çoşqa goşi yimekligi bérilidiğan
Xitay restauraniğa orunlaşturğan. Buningdin ğezeplengen Dilşat Sirajidin,
Ablikim Memet, Abduveli Ablimit, Abdurusul Abdukerim, Gulnar Wayt, Aygul
Memet ve Jappar Abdurehim qatarliq yette neper serikçi Kanadaning Ottawa
şehiride ahirqi qétim maharet körsetkendin kéyin, Kanada Uygur jemiyitining
yardimi bilen Torontoğa qéçip ketken ve Kanada hökümitidin panaliq tiligen.
Tehi bir ayning aldidila Kanadağa ziyaretke kelgen 44 neper Xitay Kanadadin
ketkili unimay yétivalğanda héçqandaq ipade bildurmigen Xitay hökümiti bu
qétimqi yette neper Uygurning panaliq tilişidin qattiq çoçup ketken, çünki
bu yette neper Uygurning panaliq tilişi Xitayning helq'arağa qilivatqqan
yalğan teşviqatining epti beşirisini éçip taşliğan idi, şunga Xitay hökümiti
derhal bayanat élan qilip “ yette neper Uygurning ömektin kolliktip ayrilip
panaliq tilişi hergizmu özligidin bolğan emes ular pütüley Kanada Uygur
jemiyitining ularning béşini aylandürişi bilen bolğan “ digen. Emma bu yette
neper Uygur derhal naraziliq bayanati élan qilip özlirining kiçik bala
emesligini bu işning pütünley özlirining Xitayğa bolğan naraziliğidin
bolğanliğini bu yerde héçkimning ularni kuşkurtmigenligini éytqan. Kanda
Uygur jemiyitining reisi Memet Tohti ependimu muhbirlarğa Kanada Uygur
jemiyitining peqet Kanada qanuniğa asasen bu panaliq tiligüçi qérindaşlarğa
qanuni jehttin yardem qilğanliğini bu yerde ularning béşini aylanduruş
digendek oyunlarning bolişingmu hajiti yoqliğini bildurgen.
Hazir Kanada hökümiti bu yette neper Uygurning panaliq tileş şertige
toşidiğanliğini bildurdi, perezlerge qartiğanda ularning Kanada hökümiti
teripidin qobul qilinğanliq yaki qilinmiğanliq hevirini élişiğa 6 aydin bir
yilğiçe vaqt kétidiken. Növette Xitay hökümiti bu yetteylenni qayturup kétip
bit- çit bolğan tozaqlirini pedezleş meqsidide axriğiçe jan talişip ularning
vetendiki aililirige bésim qilivatmaqta.
|