EAST  TURKISTAN  INFORMATION CENTER

Sherqiy Türkistangha Musteqilliq, Erkinlik We Démokratiye !

MAUZULAR:

 

SHERQIY TÜRKISTAN

 

DINIY SAHIPEI

 

TARIH SAHIPISI

 

KISHILIK HOQUQ

 

IQTISADI SAHIPE

 

EDEBIYAT SAHIPISI 

 

ETIC DOKLATI

 

OSMURLER SAHIPISI

 

REAL MEDIA FILIMLER 

 

UYGUR TESHKILATLIRI 

 

ALAQE ADRISI

 

HAWARAYI 

 

ARHIP KÖRÜNÜSHLE

 

PIKIR DEPTIRI

 

DUAT ARHIBI 

 

MUHIM LINKLER  

 

Dunya Uygur Ahbarat Tori 2004

| |   Sherqiy Türkistan  | |  Zhunggou - Taiwen  | |  Xelq'ara   | |

2004 yili  2 - ayning 11- küni

Australiye Şerqiy Türkistan Jemiyitining Bayanati

Xitay hökümitining atalmiş „Xinjiang Uygur aptonom rayoni“ sirikçiler ömigi bu yil 1-ayning axiri Kanadadiki Xitay jemiyitining tekliwige binaen, Xitaylarning Çağan bayrimidiki pa'aliyetlirige qatnişip, sirik oyunlirini korsitişke Kanadağa kelgen idi. Bu omektiki 13 kişining 5 er, 2 ayal, jemi 7 Uygur sirikçisi 2 - Fewral Ottawa şehiridin Toronto şehirige qaytip, Torontodiki Kanada muhajirlar idarisidin siyasiy baş panahliq telep qildi. Şu munasiwet bilen Xitay hökümiti we uning mustemlikisi Xinjiangdiki eng çong emeldar Wang Luçuen puti köygen tohodek, uyaq-buyaqqa qatirap, özini tutalmay, çalwaqap, he disila bayanatlar élan qilip, Kanada hökümitidin sirikçilarni qayturuşni sorap: „Bu iş sirikçilarning öz iradisige hilap halda çet eldiki bölgunçilerning aldişi bilen bolğan“ – ey, ularni ana-weten inaq aililiri kütiwatidu – yey, qaytip kelse, burunqi imtiyazliridin oxşaşla menpe'etdar bolidu – yey, digendek wedilerni qildi. Beijing hökümranliri bilen uning tömur tapini astidiki Uygurlarning ötmüş ve bugünki munasiwetliri heqqidiki mezmunlar Yawrupa ve duniya ehbaratlirining qizziq temisiğa aylandi. Hetta Merkiziy dunıadin şunçe yiraqta turğan Australiyening Xitay gézitlirimu bu heqte üzmey xewerler bériwatidu.

Eslide xelqara qanun-nizamlar birer memliketning grajdanining köz qaraş, siyasiy, ijtimaiy ve başqa seweplerdin öz memlikettin başqa ikkinçi bir memliketke siyasiy baş panahliq telep qilişi şu kişining insaniy heqqi, bu bir normal ehwal. Xitay hökümitimu BDTning bu qanuniy hoquqliriğa qol qoyğan. Uzun yillardin buyan Xitay hökümitining çet ellerdiki hadimliri we oquğuçiliri minglap, 10 minglap çet ellerde qeliwatidu. 89-yili 4-Iyun „Beijing qanliq waqiesidin keyin Hitaning Australiyediki“ 20 ming oquğuçisi siyasiy başpanahliq telep qilip Australiyede qelip qaldi. Hetta moşu otken 1-ayda hizmet bilen Yawrupağa çiqqan 40 etrapidiki Xitay Kanadağa kelip, başpanahliq telep qilip, Kanadada qelip qaldi. Wahalenki, Beijing dolet téroristining 50 yildin oşuq qanliq zulmini tartip, öz wetinide barliq imkanliridin ayrilip, haywanldek harliniwatqan, Beijingning rehimsiz diktaturliri bilen til, medeniyet, din, orpi-adet hettaki çirayliri ohşimaydiğan biçare Uygurlarning Beijingning mustemlikiçilik boyun turqidin qutulup, erkin nepes elişiğa ejeplinidiğan yene bir asas barmu? Uygurlar hiç qaçan Xitaylar bilen qoş kindik emes. Gepning heqiqiti – Beijingning qulliğidin qutulğan her bir Uygur özini insan hem hör-azat hésaplaydu. Uygurlar Xitaylarning qulliğidin qutulsa, ziyan tartip yutturup qoyidiğan nersisi yoq. Ulardin qutulsa, duniyadiki insan üçün eng qedirlik nerse – musteqilliq ve erkinlikke érişidu. Insan üçün dunyada buningdinmu artuq bext-saadet, izgu arman barmu?! Beijing özlirining Xitayliri çet ellerde minglap, on minglap qeliwatsa gep yoq. 7 Uygur Kanadada qelip qalsa, asman örülüp, yer yérilip qizil-qiyamet bolamdiken? Gepning post kallisi bu Beijing we Hendarin - Wang Luçuenning huş-kallisini yoqutup, yaman ehwalğa çuşup qelişi Beijing dolet téror siyasitining Uygurlarğa qolliniwatqan periqliq, düşmenlik, ğerezlik siyasitining mahiyiti, xalas!

Beijing hökümiti béşiğa kélidiğan bala-qazalarni başqilardin körmey, özining zalim xuy-peylidin körsun! Hemmige melumki, Beijing hökümiti 1949-yildin buyan Uygur xelqige qarşi hem basturuş, hem aldaş siyasitini qollinip, yalğandin „milletler ittipaqi„ teşwiqatni kuçéytip süniy milletler ittipaqi ülgülirini yasap çiqip, Şerqiy Türkistan xelqi we dunya ebkar ammisini aldimaqçi bolidu. Şuning üçün anda-sanda az sanliq milletlerning sen’et ömeklirini çiqirip, kona jendisini bazarğa selipmu baqidu. Bu qetim neq şundaq qiliwidi, atalmiş bu milletler ittipaqi kona jendisining mêzi çuwulup, hile-mikrisi 7 neper Uygur sirikçilirining aqilane, jesur qararidin reswalişip, pütün dunya aldida yuzini qoyidiğan yer tapalmaywatidu…

Bu 7 neper Uygur perzenti munqeriz bolğan wetini – Şerqiy Türkistan hem ularni terbiyligen mezlum anisi Uygur xelqining kütken yéridin çiqip, yuzini tokmidi. Şuning üçün weten içi we sirtidiki Uygurlar bu qehriman oğul-qizliriğa tugimes alqişlirini éytip, ularğa çin yürekliridin „barikalla!“ éytmaqta. Eşu 7 qehriman oğul-qizlirimizning bu qehriman wetenperwer herikitidin pütün dunya Şerqiy Türkistan Uygur dewasidin yene bir qétim etrapliq, ijabiy deris aldi. Dunyağa dang ketken 7 Uygur sirikçi bu iş herikitini dadilliq bilen „biz Xitay hökümitining qolida qorçaqliq rolini oyniduq. Xitay hökümiti biz arqiliq „milletler ittipaqi“ digen yalğan ğayisini teşwiq qilmaqçi. Biz kiçik bala emes, héç kimge aldanğinimiz yoq. Bizge buningdin başqa yol yoq. Xitay hökümiti Uygurlarni öltüridu, jazalaydu, biz Xitayğa qaytsaq jazalinimiz“, - dep pütün dunyağa élan qildi. Xitay hökümiti yeqindila „Şerqiy Türkistan téroristlar tizimligi“ni élan qilip oyniğan reswa komidiyesining perdisini çüşürmey, bu ikkinçi komediye dunya sehnisige çiqti. Dunya memliketlirining ehbarat orunliri Uygurlar heqqidiki heqiqetni téximu çüşünüp, Beijingning ikki yüzlime siyesitidin küliwatidu. 2-ayning 7-küni (şenbe) Kanadadiki Uygurlar bu 7 qerindişining jesurane herikitige „apirin!“ éytip, Torontodiki şimaliy York restoranida bu 7 wetendişini goya qehrimanlarni kutkendek kutiwaldi. Kanada hökümiti bu siyasiy başpanahliq telep qilğan 7 Uygurğa xelqaraliq we Kanadaning qanunliri boyiçe illiq quçiğini açti. Bu iştin hewiri bolup, 7 sirikçining refujiliq (başpanahliq) işliriğa yardem qiliwatqan Kanada Uygur birleşmisi qiyin ehwalda qalğan qerindaşliriğa jan-teni bilen heyrihahliq qiliwatidu.

Inşa Allah, işinimizki, seriq hejdiharning ağzidin qutulğan bu ezimetler qanuniy kapaletke ige bolup, hayati xeyrilik bolğusi, pat arida aile tawabetliri bilen qoşulup, erkin dunyada yengiçe hayat yolini başlap, Şerqiy Türkistan dawasiğa yengi töhpiler qoşqusi.

Axirida Australiye Şerqiy Türkistan jemiyiti Australiyediki pütün wetendaşlarğa wakaliten 7 neper qerindişimizning yengiçe hayatini qizğin mubarekleymiz, ularning qehrimanliq jasaritige medhiyeler oquymiz. Kanada hökümitige rehmet éytimiz. Xitay hökümitining Uygur xelqige qiliwatqan mustemlikiçilik rezil qilmişlirini eyiplep, uni qattiq ret qilimiz. Amerika başçiliğidiki hör dunya memliketliri we dunya jamaitidin Xitay hökümitige qattiq bésim körsitip, asarette qalğan Uygur xelqining insan hoquqi, démokratiye we öz teğdirini özi belguleş üçün kurişiwatqan heqqaniy herikitini qollap-quwwetlişini soraymiz.

Hörmet bilen Australiye Şerqiy Türkistan jemiyiti.
2004-yili 11-Fewral.
Liwerpul-Sidney


© Uygur.Org  11/02/2003 11:30   A. Qaraqaş