Zhongguo Hökümiti Internetxanilarğa Tazilaş Apparati Ornutup, Erkinlikni Boğmaqçi

Merkizi axbarat agentliği muxbiri Guo Chuan Xin 24-çesla Ankare xewiri: Internet xewer alaqe tori demokiratik döletlerde tosalğusiz bolsimu, lékin Zhongguoda çeklimige uçraydu. Zhongguo dairliri kiler yildin başlap internetxanilardiki kompuyitirlarğa atalmiş (tor tazlaş awangrati) ni ornitip yumşaq dital systimisini kontorol qiliş arqiliq, internet alaqe-uçur erkinligini omumyüzlik boğmaqçi.
Şerqiy Türkistan informatsiyon merkizi bayanatçisi Dilşat Reşit merkizi axbarat agentliğining muxbiriğa mundaq didi: Zhongguo hökümiti aldi bilen Uygurlar wetini, Şerqi Türkistanning merkizi Ürümçide bu xil apparatni sinaq qilip ornutup, bu arqiliq torğa çiqqan gumandarlarni aldin kontorol qilmaqçi we iz qoğlap tekşürmekçi. Zhongguo dairliri ezeldin u yerdiki Uygurlarning musteqilliq herketlirini térorliq dep qarap kelmekte, éniqki uyerdiki internetni kontorol qiliş arqiliq ularning idelogiye jehettiki pikir almaşturişini boğmaqçi. U yene munularni didi, Ürümçi şeherlik medinyet idarisi bazar başquruş bölimi bu ayning 15-küni pütün şeherdiki 500 din artuq internetxana xojayinini yiğip, ularğa kiler yili 1-aydin, 3-ayğiçe komputerlarğa ornitidiğan (tor tazlaş awangratini) ornitiş meşğulatining basquçlirini çüşendürgen. Şeherdiki 150 din köp komputéri bar internetxanilar (30 din aşidu) 20-çesladin başlap mejburi ornitişqa başlidi. Buning bilen bir waqitta şeher, rayon (nahiye) ikki derijilik başqurğuçi organlar nazaret qilip kontorol qiliş ponkitini qurdi. Her bir komputerge bu systimini ornitiş heqqi xelq puliğa 45 yuan bulup, ornitiş ayaqlaşqandin kéyin Ürümçi şeherlik medinyet idarisi bazar başquruş bölimi bir tutaş tekşürüp ötküziwalidu. Ornitiş jeryanidiki sewenliklerni we ölçemleşmigen jaylarni tekşürüp bir terep qilidu.
Dilşat Reşitning diyişiçe, Zhongguo dairliri internetxanilarğa bu yumşaq ditalni ornatqandin kéyin torğa çiqquçilar aldi bilen özining kimligini tizimlitip, tonuş systimisining tekşürişidin ötse andin torğa çiqalaydu. Torğa çiqiş dawamida, systima Zhongguo dairlirining lahiligen teorima tizimligige asasen aptomatik halda “çeklengen tor betlirige” kirgüçilerni tosuydu yaki kirgüzmeydu. Nazaret kontorol qilişqa asan boluş üçün, internetxanining tijaret waqti seher saet 2 din (Beijin waqti) işip ketse her bir kompuyotir aptomatik üzilidu. Eger yene ulimaqçi bolsa 40 sekontning içide yene aptomatik üzilip, signal bérip hökimet dairlirining nazaret kontorol qiliş istansisiğa xewer qilidu. Eger bu systimini ornitişni xalimiğuçilar bolsa tijaret qiliş kinişkisi birilmeydu. Qattiq bir terep qilinidu.

Da Ji Yuan xewiri 12-ayning 25-küni.
Alimjan terjimisi