Heptilik Siyasiy Ilmiy Gezit - Sherqiy Türkistan Informasyon Merkizi Nesir Qildi

Wenjiabaoning Ziyaritidin Zhongguo - Germaniye Munasiwitige Bir Nezer

Öz muhbirimiz Alimjan Germaniye metbuatliridiki xewerlerge asasen teyyarlighan. Wenjiabaoning bu qetimliq Germaniye ziyaritining ixtisadi ehmiyiti siyasi mehsididin çong bolghan shundaqla Germaniye-Zhongguo munasiwet tarixidiki muhim ish bolghan lékın tarixiy ehmiyetlik ish bolmighan. Germaniye ixtisadining kündin-künge naçarliship ketishi Germaniye ixtisadi sahesidikilerning Zhongguogha bolghan ümidini ashuriwetken. Bunds istatiska idarisining töwendiki sanliq melumatlirigha qarighanda nöwette Zhongguo-Germaniye ixtisadi mislisiz tereqiyatqa yüzliniwetiptu. Ötken yili Germaniyening Zhongguogha qilghan exporti 24.9% eship Germaniyening export tizimligidiki 10-döletke aylanghan. Import jehette bolsa Zhongguo 7-orundiki döletke aylanghan. Yene bir sanliq melumatta Germaniye-Zhongguo sodisidiki uzaq muddetlik tetür balanista yeqindin yaqi özgirish boliwetiptu yeni yilliq export nisbiti 25% eshiwetiptu, import bolsa 17% iken. Germaniyening Zhongguogha çiqiridighan asasliq mehsulatliri mashinsazliq qurulmiliri 31%, aptomobil we zapçasliri 19.7%, tok çiqirish we yetküzüsh qurulmiliri 8.5% iken. Zhongguoning Germaniyege çiqiridighan mehsulatliri bolsa éliktiron saymanliri „bular télivizor, radio qubullighuç, aleqe mehsulatliri, kompiyutor zapçasliri“ 17.3%, ishxana saymanliri 15.5%, öy möbilliri çalghu eswapliri tenterbiye eswapliri we oyunçuqlar 11.6%, kiyim-keçekler 10% ni igelleydiken. Analizçilarning mölçerlishiçe kelgüsi Germaniye ixtisadining qiyinçiliqtin qutulishi üçün Zhongguo muhim(bazarliq) orunda turidiken. Germaniye hökimiti Zhongguoning bu ornini tonup yetkeçke siyasi jehette Yawrupa birligidiki bashqa ittipaqdashlirining qarshilighigha qarimay Wenjiabaogha yene wede bérip yaxshiçaq bolushqa tirishti yeni bu qetim Kanzilar Sçröder Wenjiabaogha keler qetimliq Yawrupa birligi yuquri derijilikler uçrishishida bu mesile muzakire qilinghanda özining qoral imbargosini emeldin qaldurush biliti tashlaydighanlighini bu arqiliq herqaysi döletlerni shertsiz qoshulishqa heydekçilik qilidighanlighini bildirdi. Lékın „Frankfurt Allgemein“ gezitining bir obzorida 1-maydiki yengi 10 döletning Yawrupagha qetilishi bilen bu mesile üstide qarar çiqirish teshlishidiken. Nöwette Yawrupa ittipaqida Fransiye Germaniyeni qollidi Engiliye bolsa bu mesilini muzakire qilip arqigha sozushni közlep eniq meydanini bildürmey Amerikining ümitsizlengenligini oçuq bildürishini keltürüp çiqardi. Germaniyening bu iltipatigha jawaben Zhongguo Germaniyening BDT bixeterlik komititining daimi ezasi bolishini qollaydighanlighini bildirdi. Taiwan mesiliside Fransiyedek oçuq ashkare Zhongguoni qollimighan bolsimu lékın yenila rayonlar jiddiligini keltürüp çiqiridighan herqandaq qilmishqa qarshi turidighanlighini bildürdi. Bu hökimet (SPD) bilen tashqi ishlar ministirligi( yeshillar) ottursidiki bezi közqarashlarning bir yerdin çiqmaywatqanlighini körsitidu. (Bu yene atom fabrikisini Zhongguogha setip bérish mesilsidimu körilgen idi). Sherqiy Türkistan musteqilçilirining Germaniyediki herketliri bu qetimqi Wenjiabaoning ziyaritide muzakire qilinghan. Çünki ötken yil axirida Zhongguo hökimiti élan qilghan 4 teroris teshkilatning ikkisi yeni ETIC bilen DUYQ Germaniyening Münçen shehride royxetke élinip qurulghan lékın bu mesilige qarita ikki döletning tutqan meydani köz qarishi oxshimighaçqa yene kélip Uygur sergendarlar mesilsi xelqaraliq mesilige aylanghaçqa nöwette Germaniye Zhongguoning téliwi boyiçe ish qilmidi. Insan heqliri mesilside nöwette hemmidin bek Yawrupaning diqqitini tartiwatqan ish---Zhongguoning BDT grajdanlar hoqoqi ehdinamisigha we siyasi hoqoq ehdinamisige imza qoymighanlighidur. Axirida ikki dölet rehbiri hökimet qoshma bayanatini élan qildi asasliq mezmoni töwendikiler:
1, muqimlashturush asasida ikki döletning munasiwitini teximu çongqurlashturush.
1) ixtisadi munasiwetni teximu ilgirligen halda küçeytip, hemkarliqni tereqi qildurup muhit siyasitide hemkarlishish.
2) qanuni dölet we insan heqliri dairside dostane sohbetlishish.
3) bashqa kelgüsidiki hemkarlishish dairliri: medinyet, maarip we sehiye.
2, yer shari mesililiride mesulyetni birlikte üstige élish we nöwettiki xelqaraliq mesililerde bir yaqidin meslihetliship pikir almashturup ortaq tonushqa kélish.
1) BDT dairsi içidiki hemkarliqni küçeytish.
2) xelqaraliq terorliqqa qarshi turush dairisidiki hemkarliq.

©UÇQUN-KIVILCIM - 20.02.2005 15:26  Hazirlighuçi: A.Qaraqash