ana sahipe
1
2
3
4
5
2

Heptilik Siyasiy Ilmiy Gezit - Sherqiy Türkistan Informasyon Merkizi Nesir Qildi

2. Hitay Uygurlarğa Qaratqan Basturuşni Téhimu Küçeytti

„11-sentebir weqesi” din kéyin, Hitay hökumiti, bir tereptin, helqara jamaetke Uygurlarni „térorist”qilip körsutuşke jenining bariçe urunsa, yene bir tereptin, térorizimğa qarşi küreş niqawi astida, Şerqiy Türkistanda Uygurlarğa qaratqan türlük bésim we basturuş herketlini téhimu jiddileştürdi.
Mesilen, ”Şerqiy Türkistan Imformatsiyun Merkizi”ning wetendin biwaste igelligen işençlik menbelirige asaslanğanda, „11-sentebir weqesi” yüz bérip az waqittin kéyin, yeni, 20-sentebir küni, Uygur aptonum rayunining merkizi Ürümçi şehride, atalmiş Uygur aptonum rayunining herbi we saqçi dairliri jiddi yiğin çaqirip ”11-sentebir weqesi” we helqara térorizimğa qarşi küreş weziyiti, bizning Xinjiangdiki milliy bölgünçi unsurlarni yoqitişimizning eng yahşi pursiti”-dep körsetken şundaqla „bu yil aprilda başlanğan „qattiq zerbe beriş” herkitini qayta başlaş, gumanliq kişila bolidiken derhal tutuş, awwal tutup kéyin sürüşte qiliş…” digen mezmunda barliq saqçi tarmaqliriğa jiddi buyruq çüşürgen. Netijide, Şerqiy Türkistanning Uygurlar toplişip olturaqlaşqan şeher we yézilirida weziyet birdinla jiddilişip, haliğançe adem tutuş we adaletsiz sot hökmi bilen ölümge buyruş işliri yene başlinip ketken. Sitastika qilnişçe, ”11-sentebir weqesi” yüz bergendin başlap hazirğiçe bolğan ikki aydin köprek waqit içide 3 mingdin köprek Uygur siyasi töhmet bilen Hitay saqсhi dairliri teripidin qolğa élinğan.
Şerqiy Türkistanning Ğulja, Aqsu, Qeşqer we Hoten şeherliride we Şayar, Üçturpan, Unsu qatarliq nahyéliride Arqa-arqidin 9 qétim oçuq sot yiğini éçilip, 13 neper Uygurğa ölüm jazasi bergen we şu küni étip ijra qilğan. Yene 131 neper Uygurğa türlük muddetlik qamaq jazasi bergen. Bularning hemmisigila” döletni parçilaşqa urunğan” qanunsiz diniy paliyet bilen şuğullanğan”-digendek siyasi eyipler yüklengen.
Hitay hökümiti Uygurlarni keng-kölemde basturuş bilenla qalmay, merkizi hökümetning Şerqiy Türkistanğa qaratqan herbi we siyasi jehettiki konturulliğinimu hessilep küçeytken.
Mesilen Hitay ahbarat tori tarqatqan hewerlerde körsitilişiçe, <11- sintebir weqesi> we Afğanistandiki herbiy herket başlanğandin buyan, Hitay herbi dairliri, Afğanistandiki térrorçilarning qéçip kiriwélişidin saqliniş we çegra biheterligini qoğdaş degenni bahane qilip, Hitayning Lan Zhou herbi rayuniğa qaraşliq 7 dewiziye eskirini we déngiz armiyisining quruqluqta jeng qilğuçi alahide qisimlirini Şerqiy Türkistanning Afğanistanğa hoşna bolğan Qeşqer rayoniğa yötkep kelgen. Undin başqa, Hitay hökümiti 11- ayning béşida, 15 neper Hitay kadirni mehsus Uygur aptonum rayonining siyasi muqimliq hizmitige nazaretçilik qiliş hemde, milli kadirlarning siyasi mesuliyet tuyğusini yuquri kötürüş wezipisi bilen Bei Jingdin Ürümçige ewetken.
Bularning kélişi Uygurlar üstidiki siyasi bésimning téhimu küçiyişi hemde Şerqiy Türkistandiki yerlik milletke mensup qorçaq emeldarlarning téhimu biçare, téhimu hoquqsiz halğa çüşüp qélişidin derek béridu.

İUÇQUN-KIVILCIM - 22/11/2001 21:25  Hazirliğuçi: A. Qaraqaş