Heptilik Siyasiy Ilmiy Gezit - Sherqiy Türkistan Informasyon Merkizi Nesir Qildi

Yaponlarning Neziride Xitayning Obrazi Zor derijide Naçarlashti

Yaponiyening Asahi gezitining 8-ayning 31-künidiki xewirige qarighanda, Asiya longqisi putbol musabiqisidiki Xitay milletçiliki yüzisidin yüz Bergen weqedin kéyin Yaponlarning neziridiki Xitayning obrazi zor derijide töwenlep ketken.
Asahi geziti 8-ayning 28- we 29-künliri ijtimai’I tekshürüsh élip barghan. Tekshürüsh netijisidin qarighanda 61% Yaponluq Xitayning obrazi zor derijide naçarlashti, dep jawap bergen.

Buyil 7-ayda bashlan’ghan Asiya longqisi putbol musabiqisi jeryanida Xitay tamashabinliri Yaponluq topçilar we qollighuçilarni haqaret qilghan, Yaponiye musabiqide utqan 8-ayning 7-küni Xitaylar Yaponiyening Beijingda turushluq elçixanisining mashinisigha hujum qilip eyneklirini çéqip buzuwetken.
Yaponiyediki Asahi geziti idarisi Yaponiyediki siyasi partiyilerge egeshkuçiler we partiye-gorohsiz zatlardin soal sorap ularning Xitaygha bolghan obraz rahini sinap baqqan. Erkin demokratlar partiyisini qollaydighanlarning 69% i,demokratik partiye qollighuçilirining 63% i, partiye gorohsiz zatlarning 54% i Xitay hökümiti we Xitay millitining exlaqsiz hemde Yapongha qarshi ikenlikini tonup yetkenlikini éyrtishqan.

1972 - yildi Yaponiye-Xitay bilen déplomatik munasiwitini eslige keltürüp, 1978-yillarda ikki dölet munasiwiti normal haletke kelgendin kéyin hiliger Xitay komunisitliri ishikni éçiwetish siyasitini yolgha qoyup Yaponluqlargha “Xitay-Yaponiye dostluqi”digen shoarni teshwiq qilip Xitay iqtisadining tereqqi qilishida kop payda élip keldi.

80-yillardin bugun’giçe Xitaylar Yapon hökümiti, Yapon kapitalisitlirigha bolghan aldamçiliq teshwiqatini kuçeytip ularni nurghun meblegh salghuzdi we kop sandiki Xitay girajdanlirini yuquri maashta ishqa orunlashturdi.

Ezeldin gepide turmasliqta sésiq nami pur ketken Xitaylar emdilikte Yaponluq meblegh salghuçilarning ishençisini yoqitip, barghanseri aldamçiliqini ashkarilighili turdi.

Hökümet terep bolsa her yili 8-ayni “Yapon tajawuzçilirigha qarshi ay” qilip belgulep, oydurma kino filimi, televiziye filimlirini ishlep çiqip, pütün Xitayda uni teshwiq qilip Xitay yash-osmurlerni Yapon’gha qarshi idiye bilen terbiyilep keldi. Uning netijisi buyil 7-aydin 8-ayghiçe Chongqing we Beijingda ötküzülgen Asiya putbol longqisini talishish musabiqiside ashkarilandi.

Xitayning siritqa qarita eçiwetish, içki jehette islahat élip berish, çetelliklerni meblegh selishqa ilhamlandurush qatarliq bir qatar aldamçiliq siyasetliri we “Xitay-Yaponiye Dostluqi” digendek saxta teshwiqatlirigha aldan’ghan Yaponlar,emdilikte Xitay komunisit hökümiti we Xitay millitining qandaq goroh we qandaq mıllet ikenlikini tonup yétishke bashlidi.

28- we 29-awghusittiki xelq rahini sinash herikitide 130 milyon Yaponluqning 61% i Xitaylarning qilmishidin seskinip Xitaygha qarshi meydanda turidighanliqini ashkarilighan. Yaponluqlarning eytishiçe Xitaygha qarshi meydandikiler emeliyette 80% tin ashidiken.
Xitaylar bu bir neççe yildin beri Yaponiyege qanunluq we qanunsiz yollar bilen “oqush”, ”sayahet”namliri bilen berip, Yaponiyede oghurluq, qatilliq, bulangçiliq, ippet-nomusini setish, aldamçiliq qatarliq jinayi qilmishlar bilen shughullinip Yaponiyening jemiyet amanliqigha eghir tehdit salmaqta.

Jinayet ötküzgen çetellikler içide Xitaylar 50% tin éship ketken.
Yaponlarning neziride “Xitay” sözi bilen “Bulangçi”, ”Qatil”, ”Oghri”, ”Pahishe”, ’’Aldamçi” sözliri oxshash menagha ige bolup, Yaponlarning éhtiyat qilidighan obekitlirigha aylan’ghan.

Sherqiy Türkistan Informatsiyon Merkizi
Ertekin
2004-Yili 9-Ayning 2-Küni
Yuqarqi istatistika melumatliri töwendiki bettin elindi:
　http://www.asahi.çom/national/update/0831/022.html

©UÇQUN-KIVILCIM - 27.08.2005 12:24  Hazirliğuçi: A. Qaraqaş