M.Ö.220 ~

E-mail

DOĞU TÜRKİSTAN HABER MERKEZİ

ÇİNLİLERİN KAŞGAR’I GİZLEME GİRİŞİMİ

Çinlilerin yayınladıkları “Sinkiang (Doğu Türkistan) İktisat Gazetesi”nin 08.11.2006 tarihli sayısında yer alan bir habere göre, “Sinkiang (Doğu Türkistan 2.Değerlendirme Akademisi” ile Kaşgar Vilayeti Halk İşleri İdaresi işbirliği ile “Kaşgar Vilayeti İdari Bölge Haritası” çizerek yayınlattırmıştır.

Bu habere göre, söz konusu haritanın yayınlanma amacını “Azınlık milletlerin yoğun olarak yaşadıkları Kaşgar vilayetinde toplum güvenliğini ve toplumsal barışı koruyup güçlendirmek için”(!) olarak göstermişler ancak, Kaşgar’ın idari yönetim biçiminde her hangi bir değişikliğin olup olmadığı konusunda bir açıklama yapılmamıştır.

Nasıl ki bazı dünya devletlerinde “Türkiye” denilince öncelikle akla İstanbul gelirse ve bilinirse, “Doğu Türkistan” denilince ilk akla gelen de Kaşgar’dır.

Doğu Türkistan’ın merkezi olarak bilinen Kaşgar Doğu Türkistan genelindeki en büyük ve en eski vilayetlerden biri olup bu vilayete bağlı 11 nahiye bulunmaktadır. Kaşgar’ın başkent Ürümçi’ye olan uzaklığı 1473 kilometre olup, Doğu Türkistan’ın ve Türk dünyasının en kadim ticari merkezlerinden ve başkentlerinden biridir.

Taklamakan Çölü'nün batısında, Tanrı Dağı'nın eteklerinde yer alan Kaşgar deniz seviyesinden 1290 metre yükseklikte kurulmuştur. Şehirde ilk hüküm süren Müslüman Türk hükümdarı Karahanlılar'dan Abdülkerim Sultan Satuk Buğra Han'dır.

Kaşgar Karahanlılar zamanında Tarım Havzası'nın en önemli kültür merkezi haline geldi. Yusuf Has Hacib ünlü eseri Kutadgu Bilig'i bu şehirde yazdı. Dünyaca ünlü Divân-ı Lügati't-Türk'ün yazarı Kaşgarlı Mahmud 'da Kaşgar'da doğdu.

Çinliler Kaşgar’ın tarihi konumunu ve önemini dünya kamuoyunun gözünden saklamak için sık sık idari bölge değişiklikleri yapmaktadırlar. 1954 yılında Atuş vilayeti “Kızılsu Kırgız Otonom Eyaleti” olarak değiştirildiğinde Çin hükümeti Kaşgar vilayetinin bilinen bölgelerini “Kızılsu Eyaleti”ne ilhak etmişlerdi. Yine, Atuş vilayetinin bazı idari bölgelerini de Kaşgar vilayetine dâhil ettiler.

Doğu Türkistan’ın şimdiki idari yönetim biçiminin temelleri işgalci Çin devleti tarafından 1954 ve 1955 yıllarında atılmıştır.

Uygurcadan Çeviren: Mehmet Emin BATUR.

© ETIC.  Her Hakkı Saklıdır. Son Değişiklik: 26.01.2008 12:22   Hazirlayan: A. Karakash