 |
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
||||||||||||
M.Ö.220 ~ |
|||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||
 |
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
 |
||||||||||
 |
||||||||||
ORTA ASYA’NIN PARLAYAN YILDIZI KAZAKISTAN’DA YENI BIR DONEM BASLIYOR |
||||||||||
|
Aralik
ayindaki secimlerde 7 yillik bir donem icin tekrar
halktan yetki alan Nursultan Nazarbayev, yeni donem
Cumhurbaskanligi gorevi icin 11 Ocak gunu duzenlenen
torende yemin etti. Secimlerden sonra ve yemin toreni
sirasinda verdigi beyanatlarla Nazarbayev, Kazakistan’in
ic ve dis politikada yeni bir donemin baslamakta
oldugunun isaretlerini verdi. Halk secimlerde
Nazarbayev’i tercih etmekle istikrar ve kalkinmadan yana
oldugunu gosterdi. Bilindigi gibi, 4 Aralik 2005’ta yapilan secimlerde bes aday yaristi. Nazarbayev, oylarn % 91’ini alarak diger adaylara karsi ezici bir ustunluk saglarken, muhalif partilerin ortak adayi Adil Kazakistan Hareketi Lideri Jarmahan Tuyakbay % 6,4, Ak Yol Partisi Lideri Alihan Baymenov % 1.65, Komunist Partisi’nin adayi Erasil Ebulkasimov % 0.38, Tabiat Hareketi Lideri Mels Elevsizov ise % 0.38 oy aldi. Kazakistan Cumhurbaskani Nazarbayev, secim sonuclarinin belli olmasinin ardindan yaptigi basin toplantisinda, secim zaferini, kendisinin degil, halkin bir zaferi olarak nitelendirdi ve secimin bu sekilde sonuclanmasinin temel uc sebebini su sekilde izah etti: “Kazakistan halki bagimsizligimizin gelecegi icin, halkimizin birlik ve beraberligi icin, ulkedeki huzur icin birlik mesaji verdi. Ikincisi, bunu benim bagimsizligimizin 14 yilindaki calismalarimi halkin onaylamasi olarak biliyorum. Ucuncusu, ilan ettigim programimin onumuzdeki 7 yil icinde gerceklestirmem icin boylece bana yetki vermektedir. Ulke ekonomisinin yenilenmesi, Kazakistan’i dunyanin gelismis elli ulkesinin arasina girdirmek, bunun icin endustriyel ve yaratici stratejiyi uygulamak, tarimi yeni seviyelere cikarmak, toplu konut insasini ilerletmek, saglik ve egitim alanlarina ayrilan butceyi uc misli arttirmak, calisanlarin ve emeklilerin maasi ile ogrenci burslarini onumuzdeki yillarda iki misli arttirmak, orta ve kucuk olcekli isletmeleri gayri milli hasiladaki yerini % 20’lerden 40’lara yukseltmek. Bunlarin hepsi benim sorumlulugumda bulunmaktadir.” Basin toplantisinda, bir gazetecinin “Orta Asya Birligi” konusundaki projesini devam ettirip ettirmeyecegini sorusu uzerine verdigi cevapta Nazarbayev: “Bu projeyle ilgili teklifimi gecen baharda yaptim. Ancak bu secimler dolayisiyla, calismalar biraz agirlasti. Buna ragmen, “Orta Asya Ekonomik Birligi’nin Kurulmasi” ile ilgili taslak calismayi hazirlattim, imzaladim ve butun Cumhurbaskanlarina gonderdim. Saglik olursa, kampanya bittikten sonra, bu ulkelerin hepsine ziyaret yapacagim ve bas basa gorusmelerde bulunarak projenin ne oldugunu, onlara ne gibi yararlar saglayacagini, Kazakistan’in bu ulkeleri destekleyecegini, gerekirse kredi acacagini, ekonomilerine bizim isadamlarinin yardimci olacagini ve butun bunlarin halkin ekonomik durumunu duzelteceginin ve o ulkelerde huzur olacagini anlatacagiz. Komsunun huzurlu olmasi iyidir. Eger anlasma saglayabilirsek, bu butun Orta Asya’daki kardeslerimizi ekonomik acidan birlestirecektir. Eger, guclerimizi birlestirirsek, bunun hepimizin bagimsizliginin korunmasina buyuk katkisi olacaktir. Kirgizistan ve Tajikistan projeyi destekliyor. Son zamanlarda Kerimov’tan da destek aldik.” Kazakistan Cumhurbaskani, yeni donem cumhurbaskanligi gorevi icin 11 Ocak 2006’da duzenlenen yemin torenine katildi. Astana’da “Ak Orda” olarak adlandirilan Cumhurbaskanligi koskunde gerceklesen ve Rusya, Ukrayna, Ozbekistan, Gurcistan ve Afganistan Devlet Baskanlari ve Basbakanlar seviyesinde temsil edildigi yemin toreninde Turkiye’yi Basbakan Yardimcisi ve Disisleri Bakani Abdullah Gul temsil etti. Torende, Nazarbayev: “Kazakistan halkina sadakatle hizmet edecegime, Kazakistan Cumhuriyeti Anayasasi ile kanunlarina siki bir bicimde koruyacagima, vatandaslarin haklari ile ozgurluklerini temin edecegime, Kazakistan Cumhuriyeti Cumhurbaskanliginin bana yuklenen serefli sorumlulugunu layikiyla yerine getirecegime huzurlarinizda ant icerim” diyerek yemin etti. Yemin toreni oncesinde, Disisleri Bakani Abdullah Gul, Nazarbayev tarafindan kabul edildi. Gorusmeden sonra gazetecilere verdigi beyanatta Gul, “Kazakistan basarili ekonomik ve siyasi reformlarin sonucunda, Orta Asya bolgesinin parlayan yildizina donustu” dedi. Ayrica Turkiye halki ve hukumeti adina, Nazarbayev’i tekrar secilmesi dolayisiyla ve Kazakistan halkini da kurban bayrami vesilesiyle kutladigini soyleyen Gul, Nazarbayev’in liderliginde Kazakistan’in gelecekte hizli bir bicimde kalkinmasini devam ettirecegine olan inancini da dile getirdi. Abdullah Gul, Kazakistanli meslektasi Kasimcomert Tokayev ile de bir gorusme yapti. Bu gorusme ile ilgili olarak Kazakistan Disisleri Bakani Tokayev, gazetecilere yaptigi aciklamada, Turkiye’nin Kazakistan’in 2009 AGIT’e baskanlik etmesini ve 2010’da Kazakistan’in adayligini BM’nin Ekonomik ve Sosyal Konseyi’nde destekleyecegini soyledi. Ayrica, Tokayev, Turkiye’de yapilacak olan Turk Cumhuriyetleri Devlet Baskanlari zirvesinin onemli olduguna isaret etti. Ancak, zirve tarihin henuz kesinlesmedigini ifade etti. Zirve toplantilari bes yildir kesintiye ugradi. Bilindigi bu zirvelerin sonuncusu 2001 yilinda yapildi. Kazakistan Disisleri kaynaklari, iki ulke arasindaki ticaret hacminin ise 500 milyon dolari astigini belirtmektedir. Bu rakamin 2003’te 200 milyon dolar seviyesinde oldugu goz onune alindiginda, iki ulke arasindaki ticaretin gun gectikce arttigi gozlemlenmektedir. Tokayev, genel olarak Turkiye iliskilerin cok yonlu gelistigine isaret etti. Kazakistan Cumhurbaskani Nursultan Nazarbayev, 11 Ocak 2004’ta Astana’da yapilan yemin toreninde yaptigi konusmada “Bundan 14 yil kadar once bagimsizligina kavusan Kazakistan bir cok sikintilari basariyla gecerek siyasi, ekonomik ve sosyal alanlarda hizli kalkinma donemine girmistir. Biz butun Kazakistanlilarin esit hak ve ozgurlukler ile endisesiz hayat surmelerini temin edecek anayasamizi duzenleyerek yasalastirdik. Biz bu yillar zarfinda 130 kadar etnik kokenden insanlarin yasadigi ulkemizde halklar arasinda uzlasma ile siyasi istikrara dayanan uzak goruslu politikalari takip ettik. Bu durum, calkantili bir donemde Kazakistan’i dunyadaki dostluk ve baris bolgelerinden birine donusturdu.” dedi. Konusmasinda ekonomik gelismelere dikkat ceken Nazarbayev sunlari ifade etti: “Siyasi huzuru saglayan Kazakistan yurt ekonomisine 40 milyar dolardan fazla yabanci sermayeyi cekmesini bildi. Ulke enerji kaynaklarini hizli bir bicimde isleterek onu dunyanin bir cok tarafina sevk etti. Kendi enerji guvenligini saglamakla kalmayip dunya ekonomisindeki enerji dengelerinin olusmasina da katki saglamaktadir. Dis politikadaki bu avantajlar bizi dunyadaki butun ulkelerle dostluk, karsilikli yardimlasma ve isbirligi icinde olmak istegimizin bir isaretidir. Bunlarin hepsini, Kazakistan’in dunya guvenlik ve gunumuz istikrarina yaptigi katkilar olarak kabul edebiliriz.” Nazarbayev konusmasinin bir bolumunu ise Kazakistan’in gelecegi ile ilgili politikalarina ayirdi: “Benim cok arzuladigim bir istegim var. Onumuzdeki on yilda Kazakistan’i dunyanin rekabet edebilen ilk 50 ulkesi arasina katmak istiyorum. Gelismisligin sadece ekonomi, fert basina dusen milli gelir veya genel milli hasila ile olculemeyecegi malum. Ben gelismis ulkenin dort olcutunu: ekonomi, siyaset, sosyal ve kulturel olcutlerine isaret etmek istiyorum. Boyle bir durum saglam ekonomik, idari, siyasi ve hukuki degisiklikleri amaclayan kapsamli bir programi talep eder. Onumuzde yogun calismalar durmaktadir. Biz kendimizin Dunya Ticaret Orgutune uye olmamiz ve AGIT’e baskanlik etmemiz konusundaki planlarimizi bu acidan degerlendiriyoruz. Halkimin bana emanet ettigi vakti iste amaclara ulasmak icin kullanacagim. Halkin guvenine, siyasi guc ve gayretlerimi butunuyle kullanarak avantajlari akillica kullanarak layik olmak onemlidir. Dista ve icte koklu guvenlik temin edilmeden, hicbir plan ve amaci yerine getirmek mumkun degildir. Bizim ic guvenligimiz uc temele dayanmaktadir. Bunlar milletlerarasi ve dinlerarasi uzlasmayi koruma, bu siyasi sistemi olgunlukla demokratiklestirme surecindeki siyasi istikrar, bu milli guvenlige karsi ciddi tehlikelere cesurca tedbir almadir. Bizim dis guvenligimiz enerji guvenligi, uluslar arasi terorizme karsi mucadele, Kazakistan sinirlarinin boyundaki dostane komsuluk ile istikrar kusagini olusturma hususundaki uluslar arasi yukumluluklerimizi dogru degerlendirmemize temellenmektedir. Biz Rusya, Cin, ABD ile stratejik ortaklik cemberinden cikmayacagiz. Avrupa Birligi ve Musluman ulkelerle isbirligini gelistirmek – bizim dis politikamizin onceliklerinden biridir. Biz Orta Asya’da en yakin komsularimizla iliskilerimize ozel bir onem veriyoruz. Bolgenin guvenligi bize devletler etkilesimi seviyesinde nitelik acisindan gelismemizi talep etmektedir. Benim buna inancim tamdir.” Nazarbayev’in 11 Ocak 2004’de yemin ederek yeni donem Cumhurbaskanligi gorevine baslamasiyla birlikte, Kazakistan’da yeni bir tarihi donem de baslamaktadir. Cunku, Kazakistan gerek devlet duzeyinde ve gerekse liderlik duzeyinde bir cok tecrubeyi bunyesinde barindirmaktadir. Ulke, 2006’da bagimsizliginin 15. yilina girmektedir. Yaklasik 70 yillik bir Sovyet doneminden sonra gecis donemi basariyla atlatan Kazakistan’in kendine guveni daha da artmýs bulunmaktadir. Bu durum, onun milli demokratik bir ulke yolunda onemli adimlar atmasinda onemli rol oynayacaktir. Boyle bir kritik donemde 1984 yilindan beri, tam 22 yildir Kazakistan’in yonetiminde soz sahibi olan bir liderin isbasinda olmasi ayri bir oneme haiz olmaktadir. Ayrica, bu yeni donemde, Kazakistan'in Avrupa Birligi ile muzakereleri baslatmis ve ekonomik alanda bir cok sikintilari geride birakmis olan Turkiye ile olan iliskilerin de buyuk bir hizla gelisecegi muhakkaktir. Yrd. Doc. Dr. Abdulvahap Kara |
||||||||||
© ETIC. Her Hakký Saklýdýr. Son Deðiþiklik: 26.01.2008 12:22 Hazirlayan: A. Karakash |
||||||||||