Uchur we Tehlil

1) Xitaydiki 55 Millet Shekilsiz Miraslar Tizimlikidin Orun Aldi

Xitayning xihua torining 10 - ayning 6 - künidiki xewirige qarighanda, Xitay milletler ishliri komititi xewer bérip, bultur ikkinchi türkümde Xitayning dölet derijilik katoligi élan qilinip, Dongxiang, Bulang qatarliq 10 azsanliq millet 2 - türkümdiki katalogda tizimgha élinghan, hazirghe qeder Xitaydiki atalmish 55 azsanliq millet Xitayning shekilsiz medeniy mirasliri qataridin orun alghan.

Xitay kommunst hakimiyiti yene dölet derijilik katalogqa kirguzulgen milliy rayunlarning medeniyet miraslirini qoghdash turige kolep meblegh ajratqanliqini dölet mayilisidin kochluk turde qollap quwetlewatqanliqini bildurgen.

Xitay hökümiti aghzida Uyghur tibet qatarliq atalmish azsanliq milletlerni qoghdawatqanliqini bildurwatqan bolsimu emeliyette ishlar putunley bashqiche bolup, Xitay koummunistliri Uyghur we tibet qatarliq atalmish azsanliq milletlerni tup yiltizidin qurutuwétish meqsitide asmilatsiye siyastini jiddiy élip barmaqta. Belki mushu suret boyiche kétiwéridighan bolsa yene 10-20 yidlin kéyin bir qorqunuchluq mezire yeni bir qisim Xitayning milliy siyastini tetqiq qilghuchilar eytip otkende ichki mungulning buguni, Sherqiy Türkistan bilen Tibetning etisi bop qélishi mumkin. Shu chaghda Xitay ismi bar jisimi yoq Xitayliship bolghan milletlenring medeniyetliri muziyxanigha tizip körgezme qilishimu mumkin.

http://www.xj.xinhuanet.com/2009-10/06/content_17880144.htm

2) Hu Jintao'ning Dölet Bayrimidiki Sözi 5 Xil Tilgha Terjime Qilindi

Xitayning xinhua torining 10 - ayning 7 - künidiki xewirige qarighanda, Xitay kompartiyisinig bash shujisi merkizi herbiy ishlar komititining bashliqi Hu Jintao ning “Xitay kommunistik hakimiyitining qurulghanliqining 60 yilliqini tebriklesh munaswiti bilen echilghan chong yighinda qilghan muhim sözi ” Mungghul, Tibet , Uyghur, Qazaq, Chawxian qatarliq az sanliq milletning 5 xil tilgha dölet terjime idarisi terpidin terjime qilinghan we milletler neshiryati terpidin neshir qilinip memliketning hemme yérige tarqitilishqa bashlighan.

Xitay kommunist hakimiyiti qarimaqqa Xitaydiki az sanliq milletlerge köngül bölgendek we ulargha hörmet qilghandek körünsimu emeliyette Xitayning qilghanliri hemmisi qip qizil aldamchiliq bolup, Xitay kommunist hakimiyiti hakimiyet yürgüzgen 60 yildin buyan ishghal qilinghan döletlerdiki milletlerni az sanliq millet dep atap ulargha aliy aptonomiye béridighanliqini bildürgen bolsimu, biraq wediside turmay bu jaylarda kishining eqlige sighmighudek derijide qattiq bésim siyati yürgüzüp, mustemlike qilin'gha jaylarni Xitay zémininig ayrilmas bir qismi dep dawrang sélip kelmekte.

http://www.xj.xinhuanet.com/2009-10/07/content_17881445.htm

3) Wang Lequan Xelq Turmushini Yaxshilash Xizmitini Aldinqi Orun'gha Qoyushni Telep Qildi

Xitayning Ürümchi liniyisi tor bétide 10 - ayning 6 - küni élan qilinghan xewerge qarighanda, Xitay kompartiyisi merkizi siyasiy ishlar komititining ezasi, Uyghur aptonum rayonluq partikomning bash shujisi Wang Lequan mehellilerni tekshürüsh jeryanida, mehellilerdiki ahalilerni, qoralliq saqchi qisimlarni we shundaqla amanliq saqlawatqan saqchi qisimlarni yoqlighan. Wang Lequan sözide tekitlep, mehelle qurulushini kücheytip, muqumliqning mustehkem asasini turghuzup, dawamliq tereqqi qilishqa ehmiyet bérish bilen bir waqitta, meblegh sélishni kücheytip, xelq turmushini yaxshilash xizmitini aldinqi orungha qoyush kérek dep tekitligen.

Wang Lequanning bu sözni qilishida türlük meqsetler yushurulghan bolup, Ürümchi weqesidin kéyin Uyghur xelqning qénini ichip kéliwatqan qanxor jallatliq epti beshirisi Sherqiy Türkistan xelqige téximu bek ayding boldi. Xitaylarmu uningdin bizar bolushqa bashlidi, dimek Wang Lequanning Sheqiy Türkistandiki shehni shahliq orni tewreshke bashlidi, Wang Lequanning texittin chüshishi peqet bir waqit mesilisi bop qaldi. Buningdin xatirjemsizlengen Wang Lequan Sherqiy Türkistanda texitke olturghan 14 yildin buyan sésiq nami jahangha purketke atalmish “térrorluqqa milliy bülgünchilikke zerbe bérish, Xinjjiangning muqimliqini qoghdashni eng aldinqi orungha qoyush” tin ibaret sitratigiyisini we shuarini tuyuqsizla özgertip, xelq turmushini yashilashni eng aldinqi orungha qoyush kérek dep jakarlap xelqning könglini utush we shu arqiliq öz ornini saqlap qélish meqsitide boldi. Biraq “sun'ghan köngülni altun bilen alghili bolmas” digendek, Wang Lequanning öz halakitidin qutulup chiqishi esla mumkin emes bir ish bolup, bu nuqta Wang Lequan'gimu besh qoldek ayan.

http://www.xj.xinhuanet.com/2009-10/06/content_17879469.htm

4) Hu Jintao “Dölet Bayrimini Tebriklesh Paaliyiti Ötküzülgendin Kéyin Qimmetlik Idiyiwi Bayliq Qepqaldi ” dep Jarlidi

Xitayning xinhua torining 10 - ayning 6 - künidiki xewirige qarighanda, 10 - ayning 6 - küni dölet bayrimini tebriklesh paaliyiti axirlashqandin kéyin, Xitay kompartiyisining bash shujisi, Xitaying dölet reisi Hu Jintao 6 - chisila chüshtin kéyin xelq sariyida ötküzülgen Xitay dölet bayrimini ötküzüshke mes'ul bolghan xadimlar hem shundaqla barliq xizmetchi xadimlarni kütüwélish yighinida muhim söz qilghan. Xitayning bashqa rehberliri körüshüshte bille bolghan.

Xitay dölet reisi yighinda söz qilip, Xitay kommunist partiyisi we hakimiyitige wakaleten Xitayning 60 yilliq dölet bayrimni kütüwélish paaliyitinin teshkillegen mes'ul bolghan hem shundaqla qatnashqan barliq kishilerge rehmet éytqan hem shundaqla sözide tekitlep bu qétimqi dölet bayrimni tebriklesh katta yighilishidin kéyin uningdin nurghun qimmetlik idiyiwi bayliqlarning qepqalghanliqini bu idyiwi bayliqlarni estayidilliq bilen xulaslap we ügünüp, uni téximu tereqqi qildurush lazimliqini otturgha qoyghan.

Xitay reisi Hu Jintao dewatqan bu atalmish idiyiwi bayliqlar emeliyette xelqqe diktatorluq yürgüzüp, mustemlike rayonlardiki xelqqe téximu qattiq qolluq siyaset yürgüzüp, kommunist hakimiyetni mustehkemlesh we kommunist partiye mustebitlikide ching turushtin ibaret.

http://news.ifeng.com/mainland/200910/1006_17_1377707.shtml