Uchur we Tehlil

1) Sherqiy Türkistan Birliki Teshkilatining Ikkinchi Nöwetlik Saylami Ghelbilik Élip Bérildi

2009 - yili 8 - ayning 22 - küni (shembe) Gérmaniyening Frankfurt shehride Sherqiy Türkistan Birliki Teshkilatining ikki yilda bir échilidighan omumiy yighini chaqrildi.

Sherqiy Türkistan Birliki Teshkilati 2007 - yili 5 - ayda Gérmaniyening Frankfurt Shehride qurulghan. Bu teshkilat wetinimiz Sherqiy Türkistanning üzil-késil musteqilliqini telep qilidighan teshkilat bolup, ikki yildin béri eziz wetinimiz Sherqiy Türkistannning milliy dawasi yolida aktipliq bilen paaliyet élip bériwatidu.

Bu yighingha teshkilatimizning idare heyyitidikiler we teshkilatimizning aktip ezaliri ishtirak qildi. Yighin bashlinishtin burun milliy herkitimizning lédiri, xelqimizning meniwiy anisi, Dunya Uyghur Qurultiyining reyisi Rabiye Qader xanimning yighin qatnashquchillirigha yollighan salimi yetküzüldi. Omumiy yighinda Teshkilatning ikki yilliq xizmetliridin dokilat bérildi. Dokilattin kéyin teshkilatimiz qurulghandin kéyin élip bérilghan xizmetlirimizdiki netijiler mueyyenleshtürülüp, saqlanghan ayrim meselilermu tilgha élip ötüldi.

Bu yighinda yene saghlam we démokirattik bir shekilde saylam élip bérildi. Bu qétimqi saylamda Korash Atahan yene teshkilatimizning reyislikige ortaq awaz bilen körsütülgendin bashqa, Osman Tursun teshkilatimizning muawén reyislikige, Alimjan Muhemed Teshkilatimizning Bash teptishlikige, Eli Abdurusul teshkilatimizning bash katipliqigha, Hamid Kadér teshkilatimizning maliye ishliri messulliqigha, Zekeriya Shayinköz teshkilatimizning Teshwiqat merkizining messulliqigha saylap chiqildi. Élip bérilghan saylam netijiside teshkilatning sabiq idare heyyitige Alimjan Muhemet, Zekeriya Shayinköz qatarliqlarning yéngidin saylap kirgüzülgenlikidin bashqa alahiyde özgürüsh bolmidi.

Saylamdin kéyin teshkilat nizamnamisining munasiwetlik maddiliri we omumiy yighinning kün-tertiwige asasen teshkilat nizamnamisi bashqidin qarap chiqildi. Köpchilikning muzakirisidin kéyin, teshkilat nizamnamisi ilgirki péti saqlap qélindi.

Yighin axirda teshkilatimizning yéngi otturgha chiqqan rehberlik aparati özlirining kéyinki yillarda élip baridighan xizmetliri heqqidiki pilanlirini we teshkilat ezaliridin kütüdighan ümidlirini otturgha qoydi. Yighin qatnashquchilliri bu qétim otturgha chiqqan idare heyyiti etrapigha zich uyushup, wetinimiz we millitimiz üchün aktip xizmet qilidighanliqini bildürüshti.

Bu yighin 2009 - yili 8 - ayning 22 - küni (shembe) saet Gérmaniye waqti 14:00 de bashlinip 19:30 giche dawam qildi.

Sherqiy Türkistan Birliki Teshkilati Teshwiqat Merkizi
22 - awghust 2009, Gérmaniye/Frankfurt

2) Taiwan Bugundin Bashlap Dölet Bayriqini Yérim Chüshürüp Boran Apitide Qaza Qilghanlargha 3 kün Matem Tutidu

Xitayning sumrugh torining 8 - ayninng 22 - künidiki xewirige qarighanda , tonugunge qeder Taiwande moroko namliq teifeng borinining aptitige uchurap qaza qilghan ademning sani 153 ke, yoqap ketken adem 464 ke, yarlanghanlar 45 ke yetken. Uningdin bashqa, Xinkaibulou we Xiaolin kentide yene 506 adem tahzirghiche kömülüp yatmaqta iken.

Taiwan bügündin bashlap dölet bayriqini yérim chüshürüp boran apitide qaza qilghanlargha 3 kün matem tutidiken.

http://news.ifeng.com/mainland/special/molaketaifeng/
news/200908/0822_7719_1314561.shtml

3) Wetendin Kelgen Uchur

ETIC ning Sherqiy Türkistandin alghan xewirige qarighanda, Sherqiy Türkistanda weziyet yenila jiddiy iken, Uyghurlarning tuyuqsiz yoqap kétidighan we bir qisim yoqap ketken Uyghurlarning jesiti adem az tar kichik kochilarda uchrap qalidighan weqeler pat pat yüz bérip turwetiptu. Kishiler yenila Xitaylar topliship olturaqlashqan rayunlar we sheherning chet yaqilidiki rayunlargha baralmaydiken.

Uningdin bashqa Uyghurlarning hemmsi Xitaylarning “5-iyul qanliq qirghinchiliqidi”din kéyin öymu öy kirip nechche yüz Uyghurni chanap öltürgenlikini hergizmu adettiki Xitay puqralirning qilghan bolmay, puqrache kiyin'gen Xitay saqchi we herbiylirning qilghanliqi toghurdiki ghumani küchlük bolup, Xitaylarning bu ishni qoralliq saqchilargha qildurghanliqigha ait bezi bir pakitlarmu bayqalghan bolup, nurghun Uyghurlarning qarishche Uyghurlargha hujum qilip, Uyghurlarni chanap öltürdighan bundaq ishni adettiki Xitay puqraliri qilalmaydiken.

Nöwette Xitay mustemlikichiliri wetendin Xitayning ichkiri olkilirige chiqidighan barliq yan téléfon, kompiyuter, qattiq deska, mp3, herxil kamira qatarliqlarni ala qoymay tekshurwatqan bolup, Sherqiy Türkistandin chiqqan herqandaq bir uchurning sirtqi dunyagha tarqilip kétishning aldini élishqa urunghan.

Hazir Ürümchi shehride kishiler bir jayda topliship turalmaydighan bolup, herqandaq toy töküm we nezir chiraqlar emeldin qaldurulghan. Ürümchidin bashqa sheherlerde toy qilsa chaqirghan méhman 10 din éship ketmeslik digen belgilime chiqarghan.
Sherqiy Türkistanning bashqa sheherliridimu weziyet yenila jiddi bolup, milleter ittipaqliqi küchep teshwiq qilinmaqta iken.

Ürümchi “5-iyul qanliq qirghinchili”da tutup kétilgenlerning köpi Uyghur yashlar bolup, aliy mektep oqughuchiliri xéli köp salmaqni igelleydiken. Uningdin bashqa namayishqa qatniship shu küni mektepke qechip kirip kételigen oqughuchilardin bashqa kochida qalghan oqughuchi balilarni Xitay mejburi aptubusqa sélip yurtigha qayturwetken, Sendungbei we Nanziguo diki aptubus beketliride bir hepte aptubuslar oqughuchilarni yurtigha toshughan. Yurtigha qayturwétilgen bu oqughuchilarning ehwali téxi éniq emesken.

Yene Guangdong Shaoguandiki 26 - iyul weqesi yüz bergendin tartip taki Ürümchide internet toxtitilghiche bolghan mezgilde torgha chiqip inkas we tema yazghan barliq kishiler tutqun qilinghan bolup, Xitay hetta QQ ning söhbet xatirisni tekshürüp, inkas yazghan kishilerni hedep tutqun qilghan.

“Ürümchi 5-iyul qanliq qirghinchiliqi” bolghandin kéyin Xitay kommunistliri weqechiqarghuchilar chégra sirtidiki bolghünchi küchler bilen wetensirtidiki bölgünchi küchler birlikte pilanligghan dep, weqe chiqarghan Uyghurlarni shiddetlik jazalaydighanliqni élan qilghan idi. Nöwette Xitay hakimiyiti tutqun qilip ketken 10000 din artuq Uyghurning hayati yenila xewip astida turmaqta.

4 ) Tunji Türkumdiki Ishlemchi Xitaylar Sherqiy Türkistangha Yétip Keldi

Xitayning xinxua torining 8-ayning 20-konidiki xewirige qarighanda, zhengzhu din Ürümchige qarap yolgha chiqqan L l47 nöwetchi poyizidiki 1000 din artuq ishlemchi Xitay 19 - awghust Ürümchige yitip kelgen. Bu Xitaylar bingtuanning herqaysi déhqanchiliq meydanlirigha tarqilip, 3 ayliq paxta téridiken. Ürümchi poyiz istasining bildürüshche, 8 - ayning 19 - künidin 9 - ayning 18 - künigiche, poyiz istansi ishlemchi Xitaylarni toshush üchün yüzdin artuq mexsus poyiz ajirtidiken.

2009 - yili pütün Sherqiy Türkistanda kewaz térilghan umumiy yer meydani 23 milyun mo bolup, bu jaylardiki paxtini tériwélish üchün bir milyon ishlemchige éhtiyajliq iken.

http://www.xj.xinhuanet.com/2009-08/20/content_17455158.htm

5) Xitay Uyghurlargha Yalghandin Yaxshichaq Bolmaqchi

Xinhua torining 8 - ayning 20 - küni Ürümchidin bergen xewirige qarighanda, 8 - ayning 1 - künidin bashlap Hoten rayunida ténchlq saqlawatqan qoralliq saqchi qisimning melum doxturxanisidiki doxtur we saqchilar ittipaq meydanigha dawalash mulazimet orni qurup, sheher ahalisini heqsiz kisel körüsh mulazimiti bilen teminligen. Her küni nurghun sheher ahaliliri kélip kisel körsetken.

Xitayning Sherqiy Türkista paytexti Ürümchi shehride “5-iyul qanliq qirghinchiliqi” peyda qilghandin kéyin Sherqiy Türkistanning bashqa jayliridinmu Xitay mustemlikichi hakimiyitige we milliy zulum siyasitige qarshi qozghilanglar partilghan idi. Xitay mustemlikichiliri Uyghur xelqning könglini élish üchün yalghandin doxturlanri ewetip yerlik xelqning késilini körüsh arqiliq, xelqning ghezep otini peseytmekchi bolghan.

http://www.xj.xinhuanet.com/2009-08/20/content_17455157.htm