Uchur we Tehlil

1) Xitay Hindistan 4 Qedemlik Taktitika Arqiliq Xitayning Jenubitibet Rayonini Kontirul Qildi, Zor Miqtardiki Köchmen Armiye Zéminni Igelliwaldi dep körsetti

Xitayning merkizi téléwiziye istansining torbétide 8 - ayning 10 - künidiki maqaliside Hindistanning Xitayning atalmish jenobi Tibet rayunida özliksiz ahale köchürüshni dawamlashturup kelgenlikini, bu rayunda hazir Hindistan ahalisining alliqachan Xitay kontirulliqidiki rayunlarning ahalisidin nechche hesse éship ketkenlikini, uningidin bashqa Hindistan armiyisi bu rayungha türkümlep armiye we urush qilghuchi qisimlarni yötkep kelgenlkini, bu qisimlarning Hindistan armiyisining 1/3 ni teshkil qildighanliqini, Hindistanning bu rayunni resmiy shitat qilip qurup chiqip uni heqiqiy menidiki Hindistan zéminigha aylandurwalghanliqi bayan qilinghan.

Xitay nöwette Xitay Hindistan chégra söhbitini bashlighan bolup, bu qétimqi söhbettin bösüsh xaraktirlik netijige érishishni umid qilidiken.

2) Awistiraliyilik Xitay Peresler Bilen Sherqiy Türikistanliq Qérindashlar Ottursida Toqunush Boldi

Xitayning merkizi téléwiziye istansining 8 - ayning 10 - künidiki xewirige qarighanda, Awistiraliyidiki showinist Xitaylar bilen Sherqiy Türkistanliq qérindashlirimiz ottursida toqunush bolghan, Xitay terep Awitiraliye hökümitining atalmish heddidin ashqan sözlerni qilghanliqidin narazi bolghanmish.

Xitay maqalisida Beijing olimpik yighini ötküzülgenge bir yil bolghan peyitte, Awitiraliyide Rabiye Qadirni teshwiq qilidighan “muhebbetning 10 sherti ”namliq höjjetlik film qoyuldi. Buning meqsiti Xitayni yenimu ilgirligen halda reswa qilish, kino teshkilligüchiliri küchep teshwiq qilghachqa eslidiki 750 kishilik kino quyulush orni 1300 kishilik hökümet yighin zaligha yötkeldi, hem barliq béletler sétilip tügidi, bu Xitay üchün bir haqaret dep zarlanghan.

Kino qoyulghan hökümet zalining sirtida az sandiki showinist Xitaylar bilen Sherqiy Türkistanliq qérindashlirimiz öz - ara takalliship ketken. nomussiz Xitaylar Rabiye Qadir xanimni teptartmay “térrorchi ”dep towlighan, Sherqiy Türkistanliq qérindashlirimizmu bosh kelmey Xitayalargha tégishlik jawap bérip, ularning aghzini tuwaqlighan.

Xitay maqaliside ishchilar partiyisinig parlamint ezasidin birning Rabiye Qadir xanimni qarshi alghanliqi hemde yene yéshiller partiyisining rehbiri Birawinning Rabiye Qadir xanimgha medihye oqush bilen bir waqitta Xitay rehberlirining Kanbirani ziyaret qilishni kütiwatqanliqini eger Xitay rehebrliri bilen körüshup qalsa Xitay rehberlirige Rabiye Qadir xanim we Sherqiy Türkistanni azat qilidigha peyitning kelgenlikini éytidighanliqini bildürgen.
　
http://news.cctv.com/china/20090810/102423.shtml

3) Xitay: Awistiraliye Axparat Wastiliri Teptartmay Xitaygha Hujum Qildi, Özini Xitaygha Qarshi Eng Aldinqi Sepke Qoymaqchi dédi

Xitayning merkizi telwiziye istansining 8 - ayning 10 - künidiki xewirige qarighanda, Xitay tor bétide maqale élan qilip, Melbourne kino festiwalida Rabiye Qadirning ziyariti talash - tartish qozghawatqan peyitte, Awistiraliye axparat wastiliri yene Xitaygha qarshi hujum qozghap Xitay kommunist hakimiyitini eyipleshte bashqa gherip döletliridin köp éship ketti diyilgen.

Xitay yene maqaliside toxtilip, Awistiraliye hökömiti Rabiye Qadirning Awitiraliyige bérishigha yol qoydi, shuning bilen birge Awtiraliye axparat wastiliri Rabiye Qadirgha medhiye oqudi, bularning hemmisi emeliyette Awistiraliyining Xitaygha qarshi eng aldinqi septin orun alghanliqni bildüridu dep biljirlighan.

Kommunist Xitayning ézishi we depsende qilishigha uchrap, yersharidin yoqulush xewipide qélip özining ahu zarini dunyagh anglitishqa zar bolghan Uyghur xeqlning derdige derman bolup, Uyghur xelqini qollap, Xitayning türlük hile - neyrenglirige aldanmay we bésimigha tiz pükmey heqqaniyet terepte turghan Awistiraliye hökömiti we xelqi menggü Sherqiy Türkistan xelqining qelbide adalet we heqqaniyet qoghdighuchilardur. Kommunist zulum astida yasap ziyankeshlikke toxtimay uchrawatqan Uyghur xelqi Awistiraliye hökömitining bu merdane herkitige cheksiz apirin oquydu.

http://news.cctv.com/world/20090810/102480.shtml

4) Xitay Gheripning Jenubiy Déngiz Urushini Küchep Dawrang Qilghanliqidin Narazi Boldi

Xitay merkiz téléwiziye istansining tor bétide 8 - ayning 10 - künidiki maqalisida “gherip jenubiy déngiz urushini dawrang saldi, Xitay choqum merdane turushi kérek ”digen témida maqale élan qilinghan bolup, Xitay Amerika awazi radiosining xewirini neqil keltürüp, Amerika Xitay nöwette déngiz armiye qurulushini jiddiy kéngeytiwatidu, bu jenubiy déngiz we Hindi okyanning bixeterlikige tehdit élip keldi dep ighwa tarqitip, jenobiy déngiz urushini hedep dawrang qilmaqta diyilgen.

Hemde Xitayning xelqare munaswet tetqiqat orni Amrika tetqiqat ornining bashliqi yershari waqti géziti de köz qarashlini otturgha qoyup, gherip dunyasi toxtimay jenubiy déngiz urushini küchep bazargha séliwatidu, sewebi Xitayning quruqluq we déngizdin ibaret ikki jehettiki hoquqluq yéngi qiyapitini körüshni xalimaydu. Xitay choqum merdanilik bilen özining déngiz okyandiki menpeetini asas qilishi kérek diyilgen.

http://junshi.cctv.com/20090810/100928.shtml

5) Wang Lequan Buyilqi Iqtisadni Ashurush Pilanidin Tewreneymiz dédi

Xinhua torining 8 - aynig 9 - küni Ürümchidin bergen xewirige qarighanda, Xitay merkizi siyasi idarisining ezasi Uyghur aptonum rayunning bash sékiltari Wang Lequan muxpilarning ziyaritini qubul qilip, nöwette Uyghur aptonum rayunning yenila zéhnini merkezleshtürüp iqsadiy tereqiyatini ching tutiwatqanliqini, buyilqi iqtisadini ashurush pilanidin tewrenmeydighanliqini bildürgen. hemde “Xinjiang” ning iqsadi tereqiyati “5-iyul weqesi” tüpeylidin tesirge uchurmasliq kérek, bu weqeni Rabiye peyda qildi, u bu weqenig jawapkarliqini üstige élishi kérek dep biljirlighan.

Wang Lequanning yuqurqi sözliridin shuni köriwalghili boliduki, Wanglquan bu qétimqi weqeni özi peyda qilip, jawapkarliqni Rabiye Qadir xanimgha artip, bir tereptin Uyghur xelqning milliy qarshiliq küchlirige we Xitaygha oxshash bolmighan köz qarshqa ige Uyghurlargha zerbe berip, Uyghur xleqning milliy qarshiliq küchini yoqutushni meqset qilsa yene bir tereptin bu qétimqi weqe arqiliq “Xinjiangning muqimliqi ” özini kam bolsa bolmaydighan bir muhim shexis ikenlikini Xitay merkizi hökömitige uqturup, dawamliq wezipe oteshka kapaletlik qilishni asasliq meqset qilghan.