Uchur we Tehlil

1) Xitay Ikki Qirghaq Kino Rijissorliri Bir Niyette Sherqiy Türkistan Bölgünchilirige Qarshi Zerbe Berdi dep Ighwa Tarqatti

Xitayning güllinish tor munbiride yéqinda bir parche maqale élan qilinghan bolup, maqalide Xitayning chong quruqluq we Taiwendiki kino ishligüchirliri oxshash bir waqitta Awistiraliye Melborun kino festiwalini teshkilligüchilirining Rabiye Qadir xanimning hayati ekis ettürülgen “Muhebbetning 10 sherti ” namliq hujjetlik filimni kino festiwaligha qatnashturghanliqigha naraziliq bildürüsh üchün kino filimlirini chekundurup chiqqan idi. Bu ikki qirghaqning üch rayoni Xitay milletlirining tüp menpet mesilide teqdirdash hem nepes bolup, birlikte herket qilghanliqining ipadisi dep maxtighan.
Xitayning bu tor bétidiki maqaliside yene bu herket Xitay millitining ümlükini we inaq ittipaqliqini ipadilep berdi diyilgen. Shuning bilen birge Xitay chetel kochlirining qollishi bilen Taiwen, Tibet we Sherqiy Türkistan musteqillchiliri birlishishke bashlighan idi. Bu qétimqi herket bu xil birlishishning éhtimalliqini yoqqa chiqardi dep ighwa tarqatqan.

http://fuxing.bbs.cctv.com/viewthread.php?tid=12086192

2) Xitayda Saqchixaninng Ichige Mihmanxana Éhilghan

Xitaynnig Zhangjiajie rayundki bir saqchixaning ichige mihmanxana echilghan bolup, bu ehwal bir qisim Xitaylarning naraziliqini qozghighan,bu Xitaylar tor betlerde köz qarishini otturgha qoyup, bu xil ehwalgha bolghan naraziliqni ipadiligen.

http://fuxing.bbs.cctv.com/viewthread.php?tid=12086777

3) Bir Xitay Saqchilarning Qolida Neheq Öldi, Urugh - Tuqqanliri Dawa Qildi

Xitayning merkiz tewizye idarisning tor bétide bérilgen xewerge qarighanda, 8 - aying 8 - küni , 43 yashliq Gunadu rayoni Guanshang ish bejirish orni Sufeng kenti kenit ahalisi Wang shukun Guandu rayunluq solaqxanida 19 kün tutup turulghandin kéyin ölüp qalghan.
Saqchi terepning uqturushigha qarighanda, Wang Shukun ning tuyuqsiz késili qozghulup qutquzush önüm bermey ölüp ketken. Uning ölüp ketkenlik xewirini angligha urugh - tuqqanliri solapxanigha bérip saqchi tereptin chüshendürüsh bérishni telep qilghan.

http://fuxing.bbs.cctv.com/viewthread.php?tid=12087161

4) Xitay Aqma Nopusning Cheklimisiz Éqip Kirishini Tertipke Salmaqchi

Xinhua torning 8 - ayning 9 - küni Ürümchidin bergen xewirige qarighanda, Xitay mustemlikichi hakimiyiti 7 - ayning 5 - küni Ürümchide yüzbergen qanliq qirghinchiliqning sewebini özidin izdimey ekische, weqe yüz bérihi, Ürümchning öy ijire bérish we aqma noposlarni basqurush xizmitidiki ajiz haliqlarni ashkarlap berdi, shunga bu jehettiki xizmetni ching tutup ishlesh kérek diyilgen.
Nöwette Ürümchide ammiwi olturaq rayonidin 500 din köpreki bar bolup, tizimgha aldurulghan waqitliq nopus 300 mingdin éship ketken. Xitay höküméti terep öy ijarige bérilgen jaylardiki nurghun öyler “5-iyul qanliq weqesini peyda qilghuchilar”ning panagahigha aylandi, nurgun jinayet gumandarliri mushu öylerge müküniwaldi dep bayan qilghan. Hemde bu tertipke sélish xizmitining mushu ayning axirghiche dawamlishidighanliqini bildurgen.
Nahayiti roshenki bu qétimqi tertipke sélish tuzesh herkitining asasliq nishani yenila yurt makanliridn zulumgha chidimay jan béqish üchün Ürümchige musapir bolup kelgen keng Uyghur xelqi bolup, Xitay mustemlikichi hakimiyiti bu Uyghurlarni Ürümchidin qoghlap chiqirip, Sherqiy Türkistanning jenobi rayunlirigha qoghliwetmekchi bolghan.

http://news.xinhuanet.com/politics/2009-08/09/content_11850290.htm

5 ) Xitay “Ürümchi 5-iyul Qirghinchiliqi” Toghrisidiki Saxta Teshwiqat Körgezmisi Achti

Xitayning xinhua torining xewirige qarighanda, Xitay mustemlikichi hakimiyiti 8 - ayning 5 - künidin bashlap Ürümchide yüz bergen “5-iyul qanliq qirghinchiliq” toghursidiki uchur we resim körgezmisini Uyghur aptonum rayunluq xelqara körgezme merkizide échishqa bashlighan.
Xitayning bu qétimqi körgezmini uyushturushidiki asasliq meqsiti “5-iyul Ürümchi qanliq qirghinchiliqning heqiqiy mahiyitini burmilap chüshendürüp, özni bu qétimqi qanliq qirghinchiliqtiki mes'uliyettin qachurup, barliq mesoliyetni atalmish “uch xil küch”lerge we Rabiye Qadir nanimgha artip, mustemlikichi siyasetning qanxor epti béshirsini perdezlep körsitishtin ibaret.

6 ) Xitay Yene Ighwa Tarqitip Uyghur Xelqini Yenimu Ilgirligen Halda Basturmaqchi

Afghanistan dölet axparat wastilirining xewirige qarighanda Ürümchige qarap uchqan bir ayrupilan bomba hujumi tehdidi tüpeylidin Afghanistangha qaytishqa mejbur boldi.
Hökümet terep axparat orgini bolghan Xinhua agintliqining xewirige qarighanda, bu ayrupilan bulanghan, biraq tézlikte qayturup kélingen, nöwette bu ayrupilannning Afghanistanning Qandahar shehrige qayturup kélingenliki melum.

Xinhua agintliqining xewiride neqil keltürülüshiche, Xitayning awiatsiey idarisi buyruq chüshürüp Ürümchige herqandaq ayrupilanning qonushini chekligen. Xitayning qoralliq saqchi qisimliri we jiddiy qutquzush mashinliri Ürümchi ayrudirumigha kélip bolghan. Xitay hökümet terep emeldarining ashkarlishiche, Xitay bixeterlik qisimliri “Xinjiang”diki addi puqralar nishan qilinghan, 5 qétimliq térrorluq hujumni tarmar qilghan.

Bu qétimqi bu ayrupilan bulash we bomba hujumi qilish toghursidiki xewer pütünley Xitay kommunist hökümitining Uyghur xelqni térrorluq bilen baghlap , “Ürümchi 5-iyul qanliq qirghinchiliqi” din kéyin yenimu keng kölemde qamal qilip we basturup, Uyghur xelqige bolghan tehtidni yenimu kücheytishni meqset qilip oynalghan oyundin bashqa nerse emes. bu qétimqi Uyghurlar ayrpuilan hujumi qilmaqchi digen yalghan xewer kishige bultur 3-ayda Xitay kommunistlirining ikki Uyghur qiz ayrupilan partilatmaqchi boldi dep yalghan xewer tarqitip, Uyghur xelqni deshetlik basturghanliqi we qamal qilghanliqni eslitidu, bu qétimmmu Xitay kommunistliri oxshash shekilde bu meynet oyunni oynap, Uyghur xelqini yene bir qet'i keng kölemde qamal qilish we basturush gherizige yetmekchi hem Uyghur xelqni térrorluqqa baghlash niyitige yetmekchi boliwatidu.

http://www.guardian.co.uk/world/2009/aug/09/china-xinjiang-plane-hijack