Uchur we Tehlil

1) Uyghur Aptonum Rayonluq Hökümet “5 - iyul” we1qesi Toghursida Axparat Élan Qilish Yighini Ötküzdi

Zhongxin torining 7 - ayning 6- kündiki xewirige qarighanda, Uyghur aptonum rayunluq partikom xelq hökümiti bügün chüshtin keyin “5-iyul” weqesi toghursida axparat élan qilish yighini ötküzgen bolup, aptonum rayunluq partikom daimiy komititining ezasi, teshwiqat bölümining bashliqi Liyi riyasietchilik qilghan, aptonum rayunluq siyasi kengeshning reisi, jamaet xewipsizlik nazaritining naziri Liu Yaohua, aptonum rayunluq xelq qurultiyi daimiy komittining muawin reisi, Ürümchi sheherning sheher bashliqi Lizhi qatarliqlar weqening ehwalini chüshendürdi.

Bu qétim yüz bergen weqeni mustemlikichi Xitay hökümiti qilche xijil bolmay Uyghur xelqining özge artip qoyghan we bu weqeni Rabiye Qadir pilanlighan dep biljirlighan. Uzun yillardin bu yan kommunist Xitayning mustemlikichilik siyasiti milliy we irqi kemsitish siyasiti , Xitaylargha yan bésip, Uyghurlarni basturush siyasiti Uyghur xelqning axir zulumgha chidimay qozghulup chiqishigha sewep boldi. Uyghur xelqi ezeldin batur, qoruqmas, küreshchan millet. Kommunist zulumgha bolghan qarshiliq xerketliri taki Uyghur xelqni dimkoratiye we erkinlikke érishkiche hergiz toxtap qalmaydu. Haqqaniyet we adelet meng gü Uyghur xelqi terepte.

2) Ürümchidiki Namayishta Ölgenler 140 Kishige Yetti

Xitayning Shihua torining xewirige qarighanda, shuyer waqti 12:30 de, Ürümchi sehrinng bash sékiltari Lizhi söz qilip, 7 - ayning 5 - kündiki weqede ölgenlerning saninning 140 yetkenlikini, buning ichidiki 57 jesetning arqa kochilardin tépilghanliqni, yarlanghanlarning 800 din éship ketkenliki bildürdi.

5-chisila kechte yüz bergen weqede köyüp kérektin chiqqan mashina 260 bolup, buning ichie 190 kocha aptubusi we 50 dane shexshi mashina barken, Ziyangha uchurghan öy 203 éghiz, köydürwétilgen umumiy kölem 56860 kouwadirat métir iken. Pütün sheher boyiche 220 urungha ot qoyuwétilgen, ikki yürüsh bina köyüp weyran bolghan.

Xiatay hökümet terep élan qilghan bu sanliq melumatlardin shuni körüwélish mumkinki, bu qétimqi ziyan éghir bolghan, bu qétimqi weqe hergizmu Xitay terep élan qilghandek Dunya Uyughur Qurultiyi we shundaqla Rabiye Qadir xanim teshkillep we kushkurtup chiqarghan weqe emes, belki Uyghur xelqning mustemlikichi hakimiyetning zulumi we bésimu, shundaqla Uyghurlarnng béshigha keyni - keynidin kelghen pejelerni Uyghur xelqining qobul qilalmighanliqidin yüzbergen.

3) Xitay Barliq Mesuliyetni Rabiye Qadir Xanimgha We Dunya Uyghur Qurultiyigha Artip Qoydi

Xitayning Shinhua torining 7 - ayning 6 - küni 4:37 ötkende bergen xewirige qarighanda, Ürumchide 5 - iyul saet 6 ler etrapida urush chéqish otquyush weqesi yüz bergen we sa et 9:30 ghiche nurghun kishiler yarlanghan diyilgen. Shundaqla nurghun jaylarda ot yalquni we istütek kötürülgenliki tilgha élinghan.

Xitayning xewiride yene “milliy bölgünchi “Rabiye Qadir bashchiliqidiki Dunya Uyghur Qurultiyi internet torida xelqni köp qétim “yüreklik bolush “qa, “chongraq ish chiqirish” qa chaqirghachqa bu qétimqi weqe yüz berdi diyilgen.

Uyghur xelqi bashqilar küshkürtmigen ehwaldimu özining heq - hoqoqini qoghdiyalaydighan ang sewiyige ige. Belki nomussiz kommunist Xitay hakimiyiti bu nuqtigha sel qarighan bolsa kérek. Mustemlikichilik siyasitining derdini köp tartqan Uyghur xelqning sebri taqiti axir yérildi. Uyghur xelqi milliy we iriqiy kemsitish ghaljirlarche dawam qiliwatqan we Uyghur xelqining kötürüsh chékidin halqip ketkechke özlikidin teshkillinip chiqqan. Bundaq bir namayishning Sherqiy Türkustanda axir bir kün partilaydighanliqi muqerrer idi. Mustemlikichi Xitay hökümiti bu qétimqi “5 - iyul“ weqesini özlirining Uyghur xelqini étnik qirghin qilghanliqi we 60 yildin bu yan Uygghur xelqige kommust Xitaylarning salghan zulumi we azap oqubetlirini shundaqla Uyghur xelqige yildin - yilgha éship bériwatqan milliy we irqiy kemsitishning shundaqla qanliq basturush herketlirining keltürüp chiqarghanliqidin körmey, eksiche buni Rabiye Qadir xanimgha we Dunya Uyghur Qurultiyigha artip qoyup, mesuliyettin özini qachurushqa urunghan.

4) Xiaoguandiki Qanliq Weqede Kimning Yüzi Chüshti?

Hemmige melum bolginidek, Sherqiy Türkistanning dölet ichi we sirtidiki barliq Uyghur xelqi chonqur matemde, hemme Uyghur hazidar, showinist radikal Xitaylarning milliy bölgünchilik xaraktirdiki iriqiy we milliy qirghinchiliqi tğpeylidin ulup ketken Uyghur qérindashlar üchün matem bildurmekte.

Xiaoguandiki qanliq weqede nurghun bigunah Uyghurlar milliy öchmenlik chekidin eship ghaljirlashqan fashist Xitaylarning ghalchirlarche élip barghan qanliq qirghinchiliqida echinishliq halda hayatidin ayrildi. Uyghur xelqning yurek baghri buchilandi. Weten ichi we sirtidiki Uyghur xelqning hazirqi hesiyatini til bilen teswirlep bérish bekmu tes. Mushundaq bir qanliq weqening aldi élinmighanliqi we yuz bergendin keyinmu waqtida tedbir qollinilmighanliqi kishini chongqur oygha salmay qalmaydu. Undaqta bu qétimqi irqiy qirghinchiliq weqesidin keyin kimning yuzi chushti?

1. Xitay merkizi hökümiti aldi bilen birinchi bolup mesul bolushi kérek. Xitay merkizi hökümitining uzun yillardin buyan yürgüzüp kelgen az sanliq millietrrni kemsitish, ularni adem ornida kormeslik, mustemlike qilinghan, tibet hserqiy Türkistan, ichiki munghul qatarliq döletlerde yurguzup kelgen milliy jehettin basturush we yerlik milletlerni ikinchi derijilik puqra ornida körüsh, yerlik milletlerning kishilik hoqoqi we insanliq qedir qimmitini depsende qilish netijise Xitaylarda ozidin bashqa milletlerni kozge ilmaydighan we xalighanche depsende qildighan herket izchil dawamliship keldi. Xitay merkiz hökümiti az sanliq milletlerge nispeten milletler itpaqliqi we weten hem zhong hua millerning ughul dosluqi doghursida toxtimay teshwiqat élip barsa , yene bir tereptin Xitaylargha nispeten chong xenzuchili we Xitay showinizimi ,dadikal idiye we fashizimni teshwiq qilip kelmekte. Buning netijiside yeqinqi yillardin buyan chong Xitaychiliq idiyisi yen Xitay showinizimi Xitay jemiyitide mislisiz derijide eghirlashti, mana bular az sanliq millatlerni yeni Xitayda yashwatqan Xitaydin bashqa milletlerni depsende qilish , ayagh asti qilish üchün yeshil chiraq yeqip berdi. Dimek Xitay merkiz hökümiti bu qétimqi xiao gunade yüzbergen qanliq irqiy qirghinchiliq weqesige tolup jawapkar bolushi we asasisliq jawapkarliqni ustige élishi kerek. Xitay merkizi hökümiti bu qétimqi weqede weqening aldini almighanliqi we Uyghurlarni Xitayning “muqeddes qanonliri” bilen qodap qalalmighanliq üchün uzi chushti. Xelqareda nahayiti osal ehwalda qladi.

2. bu qétimqi irqiy qirghinchiliqta yüzi tokulgini Sherqiy Türkistandiki Xitay mustemlikichi hakimiyti we uning asasliq rehberli, shundaqla qorchaq reis nur bekridur.

Weqe yüz bergendin keyin atalmish”xinjiang Uyghur aptonum rayonluq xelq hökümiti we partikom” ta hazirghiche beshini ichige tiqiwélip lam jim dimidi.chunki ularning qattiq yüzi chüshüp ketken idi. Ezeldinla “üch xil küchlerge zerbe bérish”ni ozning menguluk wezipisi we hayat qiblinamisi qilgha qrochaq reis nur bekri bu qétim guangdong ölkisde yüz bergen iriqiy qirghinchiliq weqesini aghzida bolsimu ayiplep qoymidi.bu emeliyyette chékidin ashqan milliy munapiqliq idi. ”Xin jiang tinish azat qilinghan shanliq 60 yil”ni telwilerchre jar sélip kelgen nur bekri bu qétimqi irqiy qirghinchiliq weqesini eyilimestin we Uyghur xelqige teselli berishtin zuwanini üchürüp jim turwélishi uning eslidinla nachar bolghan obrazini Uyghur xelqi arsida téximu nacharlashturwetti.

Uyghur aptonum rayonning bash sékiltari Wang lechuanmu emeliyette Uygghur xelqini ichkiri ölkilerge mejburlap apirip, Uyghur xelqini sürgün qilghan we ölümge tutup bergen bash jinayetchidur. Sherqiy Türkistandiki Uyghur xelqi xuddi eyni zamanlarda yawuz zalim jallat Jing shuren, Yang zixing, Sheng Xicai Wang jen qatarliqlarning ölümini tilep lenet oqughandek uningghimu lenet oqumaqta. Wang lequan Uyghur xelqning qan qerzige boghulghan esheddiy jallat. Bu qétimqi irqiy qirghinchiliqta uning bash tartip bolalmaydighan chong mesuliyiti bar.

Dimek 6 - ayning 26 - küni yüz bergen qanliq qirghinchiliq merkiz hökümetningla emes belki mustemlikichi hakimiyet Uyghur aptonum rayonning yüzini chushurup, inawiti yerge urudi. Barliq Uyghur xelqi aldida irqiy qirghinchiliq qilghan fashist dadikal showinist Xitaylarla emes belki barliq hökümet aparatliri we emeldarlarnig inawiti yer bilen yeksan boldi. Chünki ular karniyi yirtilghuche jar sélip maxtawatqan “ millitler inaq, jemiyet muqim, xelq barawer we xoshak bextiyar jemiyettning Uyghurlar üchün peqet bir chong türme ikenlikini we u zéminda xelqimizning dozax kebi yashawatqanliqidek bir heqiqetni ispatlap berdi.