Pakistanda Diniy Telim Terbiye Élip Qaytip Kelgen Bir Uyghur Balini Pajesi

Yéqinda wetendin alghan melumatimizdin melum bolushiche ilgiri Pakistanda dinniy telim terbiye élip qaytqan bir neper Uyghur yighitining hökümet terpidin sewepsiz qolgha élinip türmide qiyin - qistaqqa uchurghan.

Bu yigit Ürümchi shehride olturushluq bolup, dadisi chong tijaretji bolup hal oqitimu yaman emesken. ismini ashkarlashni xalimighan bu yigit özining ikki akisi barliqini ularningmu oxshashla Pakistanda diniy telim terbiye élip kelgenlikini, özining eng aldida qolgha élinghanliqini shuwaqitta aran 16 yash ikenlikni éytip bergen. Ziyenkeshlikke uchurghuchining sözige qarighanda uni saqchilargha cheqip qoyghuchi eyni yillarda Pakistanda bille telim terbiye alghan bir neper Qeshqerliq Uyghur yash iken. U bala Pakistanda diniy telim terbiye élip kelgan bir Uyghurning uchurini berseng 2000 koy berimiz digen sözi bilen dostini saqchilargha melum qilghan. Aqibette saqchilar u balini torxanida öltürghan jayidin tutup kétip türmide bir yérim yil qiyin - qistaqqa alghan. Axirda dadisining 50.000 koy pul tölishi bilen türmidin qutulup chiqqan, biraq uning ikki akisi yenila türmide bolup, ularni qutquzup chiqish üchün yene her birige 50.000 koy pul bolushi kéreken. Hazir bu yigit özining burunqi halitini yoqutup, ish qoshaqmaydighan bolup qalghan we künlirini keype sapa bilen bilen ötküzidighan bolup qalghan. Rohiy jehettin köp chüshkinliship ketken.

Buningdek pajeler belki Sherqiy Türkistanda nahayiti köp bolushi mumkin. Chünki mustamlikichi Xitay dairliri Sherqiy Türkistanda üch xil küchlerge zerbe bérishni bahane qilip, Uyghur xelqining diny erkinlikke chek qoyup we uni boghup, xelqning diniy erkinlikini éghir derijide depsende qilghan. Sherqiy Türkistanda mesjid we bashqa diniy pa'aliyet sorunlirigha hem nopuzluq diniy zatlargha bolghan nazaretchilik we jasosluq pa'aliyitini kücheytip, diniy telim terbiye alghan taliplar we buninggh chétishliq kishilerni köplep qolgha alghan we ularni türmilerde éghir qiyin - qistaqlargha élip, ularning kishilik hoqoqi we insan heqlirini depsende qilghan.

Sherqiy Türkistanda xelq hazir özlirining diniy pa'aliyetlirni erkin azade qilalmaydighan, kommunist Xitayning qatmu - qat ishpiyonluq herketliri we jasosluq toriliri astida kün boyi endishe ichide yürüydighan bolup qalghan. Xitay mustamlikichiliri Sherqiy Türkistanda yolgha qoyghan mustemlikichilik siyaséti astida, atalmish “qanunsiz diniy pa'aliyetlerge zerbe berishmu jiddiy élip bériliwatqan bolup, kishilerning mesjidlerge bérip jüme namaz oqushi we bashqa diniy pa'aliyetlerge qatnishishi teske toxtighan. Mesjid sélishni azaytish, mesjidlerning sanigha chek qoyush, diniy zatlargha qaritilghan kommunistik telim terbiyini kücheytish we diniy zatlarni diniy pa'aliyetlerde ammigha partiyining milletler itpaqliqi, ijtimayi muqimliqi we sotsiyalistik inaq jamiyet toghursidiki siyasetlirni teshwiq qilishqa mejbür qilghan. Nurgunlighan normal diniy pa'aliyetler qanusiz diniy pa'aliyet dep qarlinip, cheklimige uchurghan. Sherqiy Türkistan xelqining diniy örpi - addetliri we diniy étiqad heq - hoqoqliri misli körülmigen derijide depsande we ayagh - asti qilishqa uchirap xelqning köngli we ghorori qattiq azar yigen. Bundaq ehwal astida Xitayning xelq'ara kishilik hoqoq tashkilatlirigha éytip kéliwatqan” Jong goda kishialrning normal diniy pa'alyetliri qanun boyiche qoghdalmaqta” digenliri elbette püntünley aldamchiliqtin ibaret xalas.