Uchur we Tehlil

1) Sherqiy Türkistanda Kitap Tijariti Qilidighan Nurghun Uyhgurlar Diniy Kitap Satti Digen Bahanida Qolgha Élindi

Xitay höküméti 4 - aydin bashlap sérq neshiriyat buyumlirigha zerbe bérish pa'aliyitini qattiq qanat yaydurushni otturigha qoyghan bolup, nurghunlighan sérq video flimler we kitaplar qolgha chüshürülüp köydürülgen idi. Emma bu jeryanda diniy neshiriyat buyumlirigha zerbe bérishmu alahide nuqta qilip élip bérilip nurghun kitaplar köydüriwétildi. Xitay höküméti hetta öz qanunida yolgha qoyghan adettiki dinni erkinlik belgilimillirigimu perwa qilmay dinni kitap we sinalghu lentisi satqan nurghun Uyghurlani tutup ketken. Hetta bezi Uyghurlar topilangdin toqash oghurlap satqinliq bilen pul tepish uchun kitap tijariti qilidighan hichqandaq dingha munasiwetlik kitap satmighan Uyghurlarnimu, diniy kitap satti digen böhtan bilen asanla türmige qamitiwetaligen. Ismini ashkarilashni xalimighan melum bir yash Information merkizimizge xewer bérip özining dong köwrükte kitap tijariti qilidighanlighini, gerche héchqandaq diniy kitap sétip baqmighan bolsimu qarilinip 23 kün türmide yétip chiqqanlighini türmide éghir qiyin - qistaqqa élinip éghir aghrip ketkendin kéyin qoyuwétilgenligini bayan qildi.

2) Kériye Nahiyiside Uyghurlar Kolliktip Xitayche Toy Qilishqa Mejbur Boldi

Hoten torining xewer qilishiche, 5- ayning 10 – kuni besh neper Uyghur kolliktip halda Xitayche toy qilishqa mejbur bolghan. Toy murasimi Uyghurlaning eneniwi örpe adetliri bilen élip bérilidighan murasim bolup, Uyghurlaning özige xas mediniy alahidiligini gewdilendüridu. Emma yéqindin béri , xitay höküméti, Uyghurche orpe adetni chörüp tashlap communismche toy qilish aditi yétildürüshni teshwiq qilip we mukapatlap, Uyghurlaning öz enenisini yoqutishigha türtke bolmaqta. Uyghur millitining mediniyet orpi aditi we milli kimligini yoqutush Xitay hökümétining uzun muddetlik boshashmay toxtimay élip baridighan milli yoqutush siyasiti bolup, Xitay höküméti Uyghurlarning toy murasimidin ibaret héchqandaq siyasi tus almaydighan orpe adetlirigimu zeherhendilik bilen hujum qilip kelmekte.

3) Xitay Ottura Sherqke Qolini Sözdi

AFP ning 5 - ayning 10 - künidiki xewirige qarighanda Kuwaytning emir Sheih Sabah Al Ahmad Al Sabah, Beijinghga kélip seddichin sépilide Hu jintao bilen körüshken bolup, Xitay sherketlirinig Kuweytke kélishini qizghin qarshi alghan. Bu ikki dölet 2005 – yilila néfit ishlepchiqirish toghrisida 9 milyart dollarliq sodigha imza qoyghan bolup, otken ayda Xitay hökümétini yene 403 milyon dollarliq néft pishshiqlap ishlepbérish ishi bilen teminligen. Xitay nefit sherketlirining Kuwaytke koplep kirishi Amerika we Yawropaning ottura sherqtiki menpéti üchün nahayiti chong tehdid bolup, Xitayning énergiye ehtiyajining dunya elliri sel qarimasqa tegishlik mesile ikenligini téximu roshenleshtürmekte.

4) Moskiwada gaz Turbisi Partlap Ketti

Moskiwaning gherbi jenubidiki tebi gaz turbisi mushu ayning 10 – küni seherde tuyuqsiz partlap kétip, besh adem éghir yarilanghan. Jiddi qutquzush xadimlirining bildurishiche, partlash netijiside ot apitige uchirighan üch qewetlik bir bina pütünley köyüp ketken. Weqening kélip chiqish sewebi éniq emes bolup, Russiye saqchi dairilliri dawamliq tekshüriwatmaqta iken.