Sherqiy Türkistangha Sélinghan Binalarning Hemmisige Digudek Xitay
Kocnmenliri Yerleshti
Atilishidinla chiqip turuptuki, Xitay hökümétining <<Gherbi diyarni echish
we tereqqi qildurush>> digini Sherqiy Türkistanning bayliqlirini echip talan
tarj qilish we zamniwilashturushtin keng kölemdiki Xitay köchmenlirini
menpetlendurushtin bashqa nerse emes. Del shundaq bolghanliqtin Sherqiy
Türkistangha kelgen Xitay köchmenliride olturaqliship qélish qizghinlighi
intayin yuquri bolup, Shinxua agentlighining mushu ayning 28 – kunidiki
hewerlirige asaslanghanda, yalghuz Ürümchi shehiridila sétilish üchün
sélinghan 30 mingdin artuq oyning yérimdin kopregini Sherqiy Türkistangha
yengidin kelgen Xitay köchmenliri sétiwalghan. Pakitlargha asaslanghanda bu
oyler sélinghan yerlerning hemmisi Uyghurlarning oylirinini mejburi
tatiwélip oruwétish yaki intayin erzan bahada bahalp sétiwélish arqiliq
hökümet teripidin qolgha kelturulgen yerler iken. Buningliq bilen Ürümchi
shehirige yengi bina sélish 2007 –yili pütün Xitay boyiche birinchi orunda
turghan. Statiskilargha asaslanghanda, Ürümchige sélinghan yengi oylerni
sétiwalghuchilarning 51% I asaslighi Xitayning Hunen, Gensu ölkilliridin
kelgen Ürümchi naposi yoq Xitaylar iken. 2005 –yili Xitay höküméti, Ürümchi
naposi yoqlarning oy sétiwélishigha étibar bérish siyasitini yolgha
qoyghandin béri Ürümchige yerleshken Xitay köchmenlrining sani bir million
800 minggha yetken. Xitay köchmenlirining bu zémingha mengguluk
yerlishishini emelge ahsurup bu zéminni menggu öz qolida tutup turush üchün,
2007 yildin bashlap Xitay höküméti, köchmenlerge oyning bahasini chushurup
sétip bérishni yolgha qoyghan. Buning bilen Xitay köchmenlirining
yerlishishi shiddet bilen tezlishishi mumkin.
.
|