EAST  TURKISTAN  INFORMATION CENTER

Sherqiy Türkistangha Musteqilliq, Erkinlik We Démokratiye !

MAUZULAR:

 

SH T HEQQIDE OMOMI MELUMAT

 

SHERQIY TÜRKISTAN

 

DINIY SAHIPEI

 

TARIH SAHIPISI

 

KISHILIK HOQUQ

 

IQTISADI SAHIPE

 

EDEBIYAT SAHIPISI 

 

ETIC DOKLATI

 

OSMURLER SAHIPISI

 

REAL MEDIA FILIMLER 

 

UYGUR TESHKILATLIRI 

 

ALAQE ADRISI

 

HAWARAYI 

 

ARHIP KÖRÜNÜSHLE

 

PIKIR DEPTIRI

 

DUAT ARHIBI 

 

MUHIM LINKLER  

 

   Sherqiy Türkistan Axbarat Merkizi

| |   Sherqiy Türkistan  | |  Zhunggou - Taiwen  | |  Xelq'ara   | |

2007 - yili 8 - ayning 09 - küni

Sherqiy Türkistandin Xewer Uchurlar

1) Ürümqide 6 Ay Ichide 4909 Neper Kishi Resmiy Qolgha Élinghan

< Tianshan tori > ning 8 – ayning 9 – küni xewer qilishiche, Ürümqi shehride buyilning aldinqi yérim yilida teptish mehkimisi teripidin resmiy qolgha élinghanlarning sani 4909 neper bolup, < döwletning bixeterlikige xewip salghan > digen jinayet bilen qolgha élinghanlarning sani 18 neper.

2) Besh Neper Ösmürni Boghuzlap Öltürgen Qatil Ma jün Bir Uyghur Saqchi Teripidin Qolgha Chüshürüldi

< Tianshan tori > ning xewer qilishiche, Tarbaghatay wilayitige qarashliq Shihu nahiyeside 5 neper balini wehshilerche boghuzlap öltürgen qatil Ma jün, weqe yüz bérip 31 sa’ettin kéyin poyez bilen ichki ölkige qechip ketiwatqanda Qumul poyez istansisida Uyghur saqchi Abdul teripidin qolgha chüshürülgen.

Qatil Ma jün, öltürülgen balilarning dadisining qeyni akisi bolup, ayiliwiy majralar tüpeylidin, 8 – ayning 5 – küni 5 neper balini qanxorlarche öltürüwetip qechip ketken idi.
Balilarning 4 nepiri oghul, biri qiz bolup, chongi 12 yashta, kichigi bolsa 2 yashta iken.

3) Gansuluq Paxtichi Xitaylar Sherqiy Türkistangha Kirishke Bashlidi

< Xinjiang geziti > ning xewer qilishiche, Sherqiy Türkistandiki Bingtuan teripidin alahide teklip qilinghan Gansuluq paxtichi Xitaylar 8 – ayning 8 – künidin etibaren poyez bilen Ürümqige qarap yolgha chiqishqa bashlighan.

Gansudiki herqaysi poyez istansisiliri Sherqiy Türkistangha baridighan Xitaylar üchün mexsus poyez tesis qilghan bolup, her poyez mingdin artuq Xitayni élip mangidiken.

Gansu ölkilik emgek tarmaqlirining bildürishiche, 2006 – yili Gansudin paxta térish üchün Sherqiy Türkistangha kelgenlerning sani 30 mingdin artuq bolghan bolsa, 2007 – yili Bingtuan bilen tüzülgen kélishimnamigha asasen Gansudin 360 ming Xitay Sherqiy Türkistangha ishligili kélidiken.

Buyil kirgendin buyan, Sherqiy Türkistandin Xitayning ichki ölkilirige mejburi ishleshke iwetilgen Uyghur qizlirining sani 100 mingdin ashidu.

4) Yaponluq Alimlar Hotenliklerning Uzun Ömür Körüsh Sewebini Tetqiq Qilishqa Bashlidi

< Xinjiang iqtisat geziti > ning xewer qilishiche, Sherqiy Türkistanning Hoten rayoni Dunya boyiche bekitilgen 4 chong uzun körüsh merkizining biri bolup, 8 – ayning 7 – küni < Xinjiang tibbi uniwersiteti > bilen Yaponiye uniwersitetliri Hotenliklerning uzun ömür körüsh sewebini ortaq tetqiq qilish heqqide hemkarliq kélishimi imzalighan.

Hazirghiche Hotenliklerning uzun körüshining sewepliri namelum bolup, bu rayon Yaponiyélik alimlarning alahide qiziqishini qozghighan.

Mesilen, Hotenning Kériye nahiyésidiki Laysu kentide 2400 kishi yashaydu, bularning ichide, 60 yashtin yuqurilar167 neper, 80 yashtin yuqurilar 30 neper we 100 yashtin ashqanlar 16 neper.

Buyil 117 yashqa kirgen Rozi isimlik boway bu kenitte yéshi eng chong kishi bolup, unung bala – chaqa we newre – chewrilirining sani 60 – 70 ke yetip baridu we hemmisi birge yashaydu.

5) Hoten Qashtéshi 50 Nechche Döwlette Setilmaqta

< Tianshan tori > ning xewer qilishiche, nöwette Hoten Qashtéshining dangqi chetellerde téz yéyilghan bolup, dunya bazarlirida eng tez setilidighan zinnet buyumigha aylanghan we Hoten qashtéshining bahasimu shiddet bilen örleshke bashlighan.

Hazir Hoten Qashtéshi 50 tin artuq döwlet we rayonda setilishqa bashlighan.

6) Bingtuanning Ikki Dewiziyesi Ichkiridi Ölkilerdin 400 Ming Xitay Ishchi Yötkimekchi

< Tianshan tori > ning 8 – ayning 8 – küni xewer qilishiche, Sherqiy Türkistandiki Bingtuanning 6 – we 2 – dewiziyéliri, Xitayning Qing hai, Ning xia, Si chuan qatarliq ölkiliri bilen 400 ming ishchi yötkesh heqqide toxtam tüzgen bolup, bu Xitaylar Bingtuanning paxtisini téridiken, bu Xitaylarning tergen bir kilo paxtisi üchün 0.80 – 0.85 yuan heq bérilidiken.

Buyil Bingtuanning paxta térilghu yer kölümi 7 milyon 500 ming mo bolup, paxta térish üchün buyil 580 ming neper Xitayni yötkep kélidiken.
 


© Uygur.Org  09.08.2007 18:16   Mihriban