Xitay Rastinla Ölüm Jazalirini Azaytamdu ?

< Germaniye dolqunliri > radiosining xewer qilishiche, nöwette Bei Jingda chaqiriliwatqan < memliketlik xelq qurultiyi yighini > da, bundin keyin Xitay ali sot mehkimisining we ediliye organlirining ölüm jazalirining sanini azaytish üchün tedbir qollunidighanliqi otturigha qoyulghan, shundaql Xitay ali xelq sot mehkimisi, Jama’et xewipsizlik ministirliki, ediliye ministirliki ortaq halda höjjet chüshürüp, saqchilarni soraq jeryanida jinayetchilerni qiynimasliqqa chaqirghan.

Xelqara kechürüm teshkilatining sanliq melumatida körsütülishiche, 2005 – yili Xitayda 1770 kishige ölüm jazasi bérilip ijra qilinghan, bu, pütün dunyada ölüm jazasi bérilip étip öltürülgenlerning 75 pirsentini teshkil qilidiken.
Xitay hökümiti 2006 – yilliq sanni élan qilmighan, emma chetellik küzetküchiler, Xitayda yiligha ölüm jazasi bérilip étip öltürilidighanlarning heqiyqi sanining 10 mingdin ashidighanliqini bayan qilishmaqta.

Shu bir emiliyetki, Xitay hakimiyiti Sherqiy Türkistanni Xitayning ichki ölkiliride qanun saheside élip bérilghan bezi islahatlarning sirtida qaldurup kelmekte, nowette Sherqiy Türkistan Xitay boyiche siyasi mehbuslargha ölüm jazasi bériwatqan birdin – bir rayon bolup, Uyghur mehbuslarni hech bir délil – ispatsizla ölüm jazasigha höküm qilish, türmilerde insan qilipidin chiqqan weh’shi usollar bilen qiynas ehwalliri omomiy yüzlük mewjut we buxil hadisiler yildin – yilgha éghirlap barmaqta.